Co nowego w CERN?

• Autorzy: Nowina-Konopka Małgorzata

Warianty tytułu

EN

What's new at CERN?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W listopadzie 2022 r. CERN podpisał umowę ze Szpitalem Uniwersyteckim w Lozannie (CHUV) i firmą technologii medycznej THERYQ na opracowanie nowatorskiego urządzenia do radioterapii „FLASH”. Urządzenie – pierwsze tego rodzaju i oparte na technologii CERN – będzie wykorzystywać elektrony o bardzo wysokiej energii (VHEE) do leczenia nowotworów opornych na konwencjonalne metody, przy zmniejszonych skutkach ubocznych. Obecnie ok. jedna trzecia nowotworów jest oporna na konwencjonalną radioterapię. Fizycy potrafią uzyskać w akceleratorach cząstek lekkie antyatomy, jak antyhel czy antydeuter. Dotychczas jednak nie zaobserwowano ich w przestrzeni kosmicznej. Tymczasem z modeli teoretycznych wynika, że antyatomy, podobnie zresztą jak antyprotony, mogą powstawać zarówno w wyniku zderzeń promieniowania kosmicznego z materią międzygwiezdną, jak i podczas wzajemnej anihilacji cząstek antymaterii. Sygnałów takich poszukuje m.in. zbudowany przez CERN spektrometr AMS (Alpha Magnetic Spectrometer) zainstalowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Airbus UpNext, spółka zależna należąca w całości do Airbusa, oraz CERN, Europejskie Laboratorium Fizyki Cząstek, rozpoczęły projekt mający na celu ocenę, w jaki sposób nadprzewodnictwo może przyczynić się do dekarbonizacji przyszłych systemów lotniczych. Demonstrator Super-Conductor for Aviation with Low Emissions (SCALE) ma na celu promowanie adaptacji i wdrażania technologii nadprzewodników w lotniczych systemach dystrybucji energii elektrycznej. Bozon W, podstawowa cząstka przenosząca naładowane oddziaływanie słabe, był przedmiotem nowych precyzyjnych pomiarów jego masy w eksperymencie ATLAS w CERN. Wstępny wynik, przedstawiony w nowej notatce konferencyjnej zaprezentowanej na konferencji Rencontres de Moriond, opiera się na ponownej analizie próbki 14 mln kandydatów na bozony W, wyprodukowanych w zderzeniach proton-proton w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC), sztandarowym akceleratorze cząstek w CERN.

EN

In November, CERN signed a contract with the University Hospital of Lausanne (CHUV) and medical technology company THERYQ to develop a novel "FLASH" radiotherapy device. The device – the first of its kind and based on CERN technology – will use very high energy electrons (VHEE) to treat cancers that are resistant to conventional treatments, with reduced side effects. Currently, about a third of cancers are resistant to conventional radiotherapy. Physicists can obtain light anti-atoms, such as antihelium and antideuterium, in particle accelerators. So far, however, they have not been observed in space. Meanwhile, theoretical models show that antiatoms, similarly to antiprotons, can be formed both as a result of collisions of comic radiation with interstellar matter, and during mutual annihilation of antimatter particles. Looking for such signals, e.g. the CERN-built AMS (Alpha Magnetic Spectrometer) instrument installed on the International Space Station. Airbus UpNext, a wholly owned subsidiary of Airbus, and CERN, the European Laboratory for Particle Physics, have launched a project to assess how superconductivity can contribute to the decarbonisation of future aviation systems. The Super-Conductor for Aviation with Low Emissions (SCALE) demonstrator aims to promote the adoption and implementation of superconductor technology in aviation electrical power distribution systems. The W boson, a fundamental particle that carries the charged weak force, was the subject of a new precision measurement of its mass by the ATLAS experiment at CERN. The preliminary result, reported in a new conference note presented at the Rencontres de Moriond conference, is based on a reanalysis of a sample of 14 million W boson candidates produced in proton–proton collisions at the Large Hadron Collider (LHC), CERN’s flagship particle accelerator.

Słowa kluczowe

PL

antymateria; ciemna materia; bozon W; Model Standardowy

EN

antimatter; dark matter; boson W; Standard Model

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Nukleoniczne
• Czasopismo: Postępy Techniki Jądrowej
• Rocznik: 2023
• Tom: z. 2
• Strony: 2--6
• Opis fizyczny: Rys., fot.

Twórcy

autor

Nowina-Konopka Małgorzata

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).