Metody generowania par tabunu o kontrolowanym stężeniu

• Autorzy: Wiktorko Michał , Połosak Alicja , Kot Piotr , Puchała Anna , Pirszel Jacek , Kuźnia Ewelina , Wiaderek Barbara

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2023.2.7

Warianty tytułu

EN

Methods for generating controlled concentration vapor of tabun

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Metodyka wytwarzania par bojowych środków trujących (BST) o kontrolowanym stężeniu powstała w wyniku zapotrzebowania polskich sił zbrojnych na sprawdzanie poprawności działania automatycznych sygnalizatorów skażeń chemicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań porównano trzy metody generowania par tabunu: z zastosowaniem kapilary, metalowego naczynia generacyjnego oraz z wykorzystaniem roztworów tabunu w odpowiednich rozpuszczalnikach alifatycznych. Wytypowano optymalną metodę generowania par tabunu, umożliwiającą prowadzanie testów poprawności działania wojskowych sygnalizatorów skażeń. Limit oznaczalności metody generowania par tabunu określono za pomocą chromatografii gazowej z detektorem dualnym FPD na poziomie 1∙10-5 g/m³.

EN

Three potentially stable methods for generating tabun vapor were compared using (i) a capillary, (ii) solns. of tabun in suitable aliphatic solvents and (iii) a metal vessel and liquid tabun. The best results were obtained for the method (iii), which showed high repeatability and stability of the generated tabun concn. over time and was characterized by increased work safety. The limit of detn. of tabun vapor generation was established via GC with a dual FPD detector at 1×10-5 g/m³.

Słowa kluczowe

PL

dimetyloamidocyjanidofosforan etylu; tabun; generowanie par tabunu; metody generowania par tabunu

EN

tabun; generating tabun vapor; methods for generating tabun vapor

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 102, nr 2
• Strony: 191--195
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Wiktorko Michał

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, al. Generała Antoniego Chruściela „Montera” 105, 00-910 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-0848-1975

autor

Połosak Alicja

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

autor

Kot Piotr

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-1180-6507

autor

Puchała Anna

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

autor

Pirszel Jacek

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-6683-5893

autor

Kuźnia Ewelina

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-9534-3513

autor

Wiaderek Barbara

• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa

Bibliografia

• [1] Stockholm International Peace Research Institute, The problem of chemical and biological warfare. The rise of CB weapons, Humanities Press New York 1971.
• [2] https://en.wikipedia.org/wiki/Halabja_massacre.
• [3] J. Grochowski, J. Woliński, Bojowe środki trujące. Zarys chemii i technologii, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
• [4] https://gestis.dguv.de/data?name=490089&lang=en.
• [5] N.B. Munro, S.S. Talmage, G.D. Griffin, L.C. Waters, A.P. Watson, J.F. King, V. Hauschild, Environ. Health Perspect. 1999,107, nr 12, 955.
• [6] F. Sidell i in., Medical aspects of Chemical and biological warfare, Borden Institute Report, Walter Reed Army Medical Center, Washington 1997.
• [7] R.T. Delfino, T.S. Ribeiro, J.D. Figueroa-Wllar, J. Braz. Chem. Soc. 2009, 20, 407.
• [8] M.L. Sanches, C.R. Russell, C.L. Randolf, Chemical Weapons Convention (CWC) signature analysis, Raport DNA-TR-92-73, AD B171788, Defense Technical Information Center, Alexandria VA 1993.
• [9] M. Wiktorko, A. Szulińska, P. Kot, K. Ratajewska, J. Mateja, Przem. Chem. 2021, 100, nr 11, 1103.]

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).