Zagrożenia hybrydowe : wnioski dla Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

• Autorzy: Chudoba Mateusz

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/173489

Warianty tytułu

EN

Hybrid threats : conclusions for the Polish Armed Forces

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zarysu genezy, definicji i koncepcji wojny hybrydowej w krajach członkowskich NATO, działań hybrydowych w rosyjskiej koncepcji wojny nowej generacji oraz wpływu zagrożeń hybrydowych na Siły Zbrojne RP. Zrealizowanie powyższego ma umożliwić rozwiązanie problemu badawczego w formie pytania: Jakie wyzwania związane z zagrożeniami hybrydowymi, których głównym źródłem jest ekspansjonistyczna polityka Federacji Rosyjskiej oraz kryzys na granicy polsko-białoruskiej, czekają przed Siłami Zbrojnymi RP. Metodami badawczymi zastosowanymi w pracy są: obserwacja, badanie dokumentów, analiza oraz synteza. Konflikt we wschodniej Ukrainie rozpoczęty w 2014 roku oraz wybuch regularnej wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 roku, potwierdzają chęć dążenia do rewizji porządku międzynarodowego w Europie Środkowo-Wschodniej oraz odzyskania wpływów w tym rejonie przez Rosję. Z tego względu należy się spodziewać, że będzie wykorzystywane całe dostępne instrumentarium środków (zarówno militarnych jak i niemilitarnych) do osiągnięcia wyżej wymienionych celów przez Federację Rosyjską. W drugiej części artykułu przeanalizowano główne założenia koncepcji wojen buntowniczych, poglądy I. Kapitańca, W. Slipczenki, J. Gorbaczowa, W. Gieriasimowa oraz koncepcję wojny nowej generacji autorstwa S. Bogdanowa oraz S. Czekanowa, które stanowią teoretyczną podstawę do wykorzystywania ww. środków do realizacji swoich założeń strategicznych. Dlatego, Siły Zbrojne RP muszą być gotowe przeciwdziałać wszelkim zagrożeniom związanym z tak ekspansywną polityką kraju ościennego, mając na uwadze, że metody hybrydowe są wykorzystywane do zacierania granic między wojną a pokojem, zasiania wątpliwości w umysłach docelowych populacji, a ich celem jest destabilizacja i osłabienie społeczeństw. Przygotowanie Sił Zbrojnych RP do przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym wymaga zdefiniowania wyzwań oraz wniosków dotyczących ich możliwości reagowania w środowisku rzeczywistym oraz informacyjnym.

EN

The aim of the article is to present an outline of the genesis, definition and concept of hybrid warfare in NATO member countries, hybrid activities in the Russian concept of new generation warfare and the impact of hybrid threats on the Polish Armed Forces. The implementation of the above is intended to enable the solution of a research problem in the form of a question: What challenges related to hybrid threats, the main source of which is the expansionist policy of the Russian Federation and the crisis on the Polish-Belarusian border, await the Polish Armed Forces?. The research methods used in the work are observation, document examination, analysis and synthesis. The conflict in eastern Ukraine that started in 2014 and the outbreak of a regular Russian-Ukrainian war in 2022 confirm Russia's willingness to strive to revise the international order in Central and Eastern Europe and regain influence in this region. For this reason, it is expected that all available instruments (both military and non-military) will be used to achieve the above-mentioned goals by the Russian Federation. The second part of the article analyzed the main assumptions of the concept of rebellious wars, the views of I. Kapitaniec, V. Slipchenko, J. Gorbachev, V. Geriasimov and the concept of a new generation war by S. Bogdanov and S. Czekanov, which constitute the theoretical basis for the use of the above-mentioned. resources to implement its strategic assumptions. Therefore, the Polish Armed Forces must be ready to counteract any threats related to such an expansionary policy of a neighbouring country, bearing in mind that hybrid methods are used to blur the boundaries between war and peace, sow doubts in the minds of target populations, and their aim is to destabilize and weaken societies. Preparing the Polish Armed Forces to counteract hybrid threats requires defining challenges and conclusions regarding their ability to respond in the real and information environment.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenia hybrydowe; bezpieczeństwo; geopolityka; Siły Zbrojne RP; Federacja Rosyjska

EN

hybrid threats; security; geopolitics; Polish Armed Forces; Russian Federation

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 13, Nr 29
• Strony: 121--139
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz.

Twórcy

autor

Chudoba Mateusz

• Warszawska Brygada Pancerna

• https://orcid.org/0009-0006-9910-6842

Bibliografia

• [1] Banasik, M., Parafinowicz, R., 2012. Teoria i praktyka działań hybrydowych, Zeszyty Naukowe AON, 2 (99), 5-25.
• [2] Madej, A., Świeżak P., 2015. Doktryna wojenna Federacji Rosyjskiej, Bezpieczeństwo Narodowe, 35, 177-206.
• [3] Boczarnikov, I., Lemeshew, S., Liutken, G., 2013. Cовременные концепции войн и практика военного строительства, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem: https://nic-pnb.ru/wp-content/uploads/2014/06/sovremennie-koncepcii-voin.pdf [dostęp: 04.09.2023].
• [4] Carayannis, T., 2003. The Complex Wars of the Congo: Towards a New Analytic Approach, Journal of Asian and African Studies, 38 (2-3), 232-255.
• [5] Chudoba, M., 2021. Potęga i zagrożenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście ekspansyjnej polityki Federacji Rosyjskiej, Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 20, 47-63.
• [6] Department of Defense USA, 2005. The National Defense Strategy of the United States of America, Waszyngton [online]. Dostępne pod adresem: https://history.defense.gov/Portals/70/Documents/nds/2005_NDS.pdf?ver=tFA4Qqo94ZB0x_S6uL0QEg%3d%3d [dostęp: 21.05.2023].
• [7] Doktryna Miedwiediewa, 2008. Tydzień na Wschodzie, 27, OSW, Warszawa.
• [8] Doktryna wojenna Federacji Rosyjskiej, 2010. OSW, Warszawa.
• [9] Dupont, A., 2003. Transformation or Stagnation? Rethinking Australia’s Defence, Australian Journal of International Affairs, 57 (1), 55-76.
• [10] Dyner, A., 2022a. Kryzys graniczny jako przykład działań hybrydowych [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych [online]. Dostępne pod adresem: https://www.pism.pl/publikacje/kryzys-graniczny-jako-przyklad-dzialan-hybrydowych#_ftn5 [dostęp: 16.09.2023].
• [11] Dyner, A., 2022b. Nowa doktryna wojenna Państwa Związkowego Białorusi i Rosji [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Dostępne pod adresem: https://www.pism.pl/publikacje/nowa-doktryna-wojenna-panstwa-zwiazkowego-bialorusi-i-rosji [dostęp: 16.09.2023].
• [12] Dyner, A., 2023. Grupa Wagnera na Białorusi - potencjalne zagrożenia dla Polski [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Dostępne pod adresem: https://www.pism.pl/publikacje/grupa-wagnera-na-bialorusi-potencjalne-zagrozenia-dla-polski [dostęp: 16.09.2023].
• [13] Gieriasimow, W., 2013. Ценность науки в предвидении, Военно-промышленный курьер, 8[online]. Dostępne pod adresem: https://vpk.name/news/85159_cennost_nauki_v_predvidenii. html [dostęp: 11.09.2023].
• [14] Glenn, R., 2009. Thoughts on “Hybrid” Conflict, Small Wars Journal [online]. Dostępne pod adresem: https://smallwarsjournal.com/blog/journal/docs-temp/188-glenn.pdf [dostęp: 22.05.2023].
• [15] Gorbaczow, J., 2013. Кибервойна уже идет, Независимое военное обозрение, 13 [online]. Dostępne pod adresem: https://nvo.ng.ru/armament/2013-04-12/1_cyberwar.html [dostęp: 11.09.2023]
• [16] Górzyński, O., 2023. Naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej. Oświadczenie Departamentu Stanu USA [online]. Polska Agencja Prasowa. Dostępne pod adresem: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1604269%2Cnaruszenie-polskiej-przestrzeni-powietrznej-oswiadczenie-departamentu [dostęp: 16.09.2023].
• [17] Grochocka, J. A., 2017. Oblicza wojny hybrydowej na terytorium Ukrainy. Stanowisko Federacji Rosyjskiej, Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, [w:] B. Pacek, J. A. Grochocka, Wojna hybrydowa na Ukrainie. Wnioski i rekomendacje dla Europy i świata, Wyd. UJK Filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski, 170-195.
• [18] Hoffman, F., 2007. Conflict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Arlington.
• [19] Hoffman, F., Mattis, J., 2005. Future Warfare: The Rise of Hybrid Wars, U.S. Naval Institute, Proceedings.
• [20] Huber, T. 1996. Compound Warfare. That Fatal Knot, U.S. Army Command and General Staff College Press, Fort Leavenworth [online]. Dostępne pod adresem: https://www.armyupress.army.mil/Portals/7/combat-studies-institute/csi-books/compound_warfare.pdf [dostęp: 21.05.2023].
• [21] Jacobs, J., Kitzen, M., 2021. Hybrid Warfare, Oxford Bibliographies [online]. Dostępne pod adresem: https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199743292/obo9780199743292-0260.xml#backToTop [dostęp: 20.05.2023].
• [22] Kapitaniec, I., 2002. Битва за мировой океан, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem: https:// www.rulit.me/books/bitva-za-mirovoj-okean-v-holodnoj-i-budushchih-vojnah-read-387933-1. html [dostęp: 04.09.2023].
• [23] Kofman, M., 2018. Миф о «доктрине Герасимова», Россия в глобальной политике [online]. Dostępne pod adresem: https://globalaffairs.ru/articles/mif-o-doktrine-gerasimova/ [dostęp: 11.09.2023].
• [24] Komisja Europejska, 2016. FAQ: Joint Framework on countering hybrid threats [online]. Oficjalna strona. Dostępne pod adresem: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ MEMO_16_1250 [dostęp: 25.05.2023].
• [25] Kraj, K., 2012. Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku, Bezpieczeństwo teoria i praktyka, 3 (VIII), Kraków, 33-39.
• [26] Krzak, A., 2018. Wojny przyszłości po rosyjsku - wojna hybrydowa, informacyjna i psychologiczna na tle konfliktu ukraińskiego, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 18, 11-39.
• [27] Liang, Q., Xianqsui, W., 1999. Unrestricted Warfare, PLA Literature and Arts Publishing House, Pekin [online]. Dostępne pod adresem: https://www.c4i.org/unrestricted.pdf [dostęp: 21.05.2023].
• [28] Lind, W., Schmitt, J., Sutton, J., Wilson, G., 1989. The Changing Face of War: Into the Fourth Generation, Marine Corps Gazette, 22-26 [online]. Dostępne pod adresem: https://www.academia.edu/7964013/The_Changing_Face_of_War_Into_the_Fourth_Generation [dostęp: 21.05.2023].
• [29] Malon, H., 1995. Postradziecka broń jądrowa, Wydawnictwo DBM, Warszawa.
• [30] Mansor, P., Williamson, M. 2012, Hybrid Warfare: Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present, Cambridge University Press, Cambridge.
• [31] McCuen, J., 2008. Hybrid Wars, Military Review, March-April, 107-113.
• [32] Meissner, J., 2022. Rosyjska koncepcja wojny nowej generacji w świetle pierwszych doświadczeń z wojny w Ukrainie, Roczniki Nauk Społecznych, 14 (50), 133-148.
• [33] Messner, J., 1959. Лик современной войны, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
• [34] Messner, J., 1960. Мятеж - имя Третьей Всемирной. Мир без мира, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
• [35] Messner, J., 1971. Всемирная мятежевойна, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
• [36] Messner, J., 2005. Хочешь мира, победи мятежевойну!, Российский военный сборник, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem: http://militera.lib.ru/science/0/pdf/messner_ea01. pdf [dostęp: 03.09.2023].
• [37] Michalski, W., 2019. Zagrożenia państw Europy Środkowo-Wschodniej w świetle konfliktu ukraińskiego, [w:] P. Mróz, Siły Zbrojne RP wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku, ASzWoj, Warszawa, 12-13.
• [38] Mockaitis, T. R., 1995. British Counterinsurgency in the Post-imperial Era, Manchester University Press, Manchester.
• [39] Nemeth, W., 2002. Future war and Chechnya: a case for hybrid warfare, Naval Postgraduate School, Monterey.
• [40] O’Loughlin, J., Talbot P., 2005. Where in the World is Russia? Geopolitical Perceptions and Preferences of Ordinary Russians, Eurasian Geography and Economics, 46 (1), 23-50.
• [41] Piotrowski, M., 2015. Konflikt nigdy nie jest prosty: amerykańska teoria i doktryna wojen oraz przeciwników hybrydowych, Sprawy Międzynarodowe, 2, 7-38.
• [42] Racz, A., 2015. Russia’s Hybrid War in Ukraine. Breaking Enemy’s Ability to Resist, The Finnish Institute of International Affairs, Helsinki.
• [43] Rzecznik Ministra Koordynatora Służb Specjalnych, 2022. Hybrydowy atak na Polskę [online]. Strona rządowa gov.pl. Dostępne pod adresem: https://www.gov.pl/web/sluzby-specjalne/hybrydowy-atak-na-polske [dostęp: 13.09.2023].
• [44] Sojusz Północnoatlantycki, 2023. NATO’s response to hybrid threats [online]. Oficjalna strona sojuszu. Dostępne pod adresem: https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_156338.htm#:~:text=To%20deter%20hybrid%20threats%2C%20NATO,its%20deterrence%20and%20defence%20 posture [dostęp: 25.05.2023].
• [45] Solmaz, T., 2022. ‘Hybrid Warfare’: One Term, Many Meanings [online]. Small Wars Journal. Dostępne pod adresem: https://smallwarsjournal.com/jrnl/art/hybrid-warfare-one-term-many-meanings [dostęp: 20.05.2023].
• [46] Sykulski, L., 2015. Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera, Przegląd Geopolityczny, 11, 103-112.
• [47] Śmigielski, R., 2006. Osierocona armia. Założenia polityki obronnej oraz Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej w latach 1992-2004, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
• [48] Tomasiewicz, J., 2009. Strategia oporu niekierowanego w wojnie asymetrycznej, Przegląd Geopolityczny, 1, 161-190.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).