Greenery in Patronage Settlements - Historical and Contemporary Design Problems Based on the Example of Nikiszowiec

• Autorzy: Baryżewska A.

Identyfikatory

DOI

10.30825/5.ak.150.2018.58.1

Warianty tytułu

PL

Zieleń osiedli patronackich - historyczne i współczesne problemy projektowe na przykładzie Nikiszowca

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The paper is an Engineer degree dissertation written at the Faculty of Architecture of the Krakow University of Technology as a diploma paper for 1st degree studies in the field of landscape architecture. It received the main award in the competition organised by the Association of Polish Landscape Architects for the best engineer’s dissertation written in the academic year 2015/2016. The topic of the paper is the development design of an estate garden in the former workers’ housing estate in the Nikiszowiec district in Katowice. The detailed study includes the interior of the courtyard of one of the residential blocks in Nikiszowiec. Nikiszowiec was founded as a workers’ estate, constructed in the beginning of the 20th century and designed by Georg and Emil Zillmann from Berlin-Charlottenburg. Its spatial arrangement has remained unchanged for nearly a century. The created space has been developed intensively. The estate consists of nine residential blocks. Each of these development blocks is enclosed by the surrounding structures, with a large courtyard inside. The design of block interiors offers an opportunity to create enclaves of greenery, as well as leisure, recreation and integration spaces for residents, which will both beautify and soften the harsh landscape of brick family homes (so-called familok). The conducted historical and sociological research resulted in the development concept for one of the gardens in the courtyard. Its aim is to create a space that will be functional, friendly for local inhabitants, with a clear layout that will be based on historical traditions and genius loci.

PL

W artykule zaprezentowano pracę dyplomową inżynierską, wykonaną na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, jako pracę końcową studiów pierwszego stopnia na kierunku architektura krajobrazu. Została ona wyróżniona główną nagrodą w konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Polskich Architektów Krajobrazu na najlepszą pracę inżynierską wykonaną w roku akademickim 2015/2016. Tematem pracy jest projekt zagospodarowania ogrodu śródblokowego w dawnym osiedlu robotniczym w dzielnicy Nikiszowiec w Katowicach. W zakres szczegółowego opracowania wchodzi wnętrze dziedzińca, jednego z kwartałów urbanistycznych Nikiszowca. Nikiszowiec powstał jako osiedle robotnicze wybudowane na początku XX wieku według projektu Georga i Emila Zillmannów z Berlina-Charlottenburga. Jego układ przestrzenny pozostał w niezmienionej formie od blisko 100 lat. Wykreowana tu przestrzeń została intensywnie zabudowana. Kompozycja składa się z dziewięciu kwartałów mieszkalnych. Każdy kwartał (blok zabudowy) jest zamknięty okalającą zabudową, a wewnątrz znajduje się ogromny dziedziniec. Projekt wnętrz kwartałów to szansa na stworzenie zielonych enklaw, przestrzeni odpoczynku, rekreacji i integracji społecznej dla mieszkańców, które jednocześnie upiększą i złagodzą surowy wizerunek krajobrazu ceglanych familoków. Na podstawie przeprowadzonych badań historycznych i społecznych powstała koncepcja zagospodarowania jednego ogrodu na dziedzińcu, zakładająca stworzenie przestrzeni przyjaznej mieszkańcom, funkcjonalnej, o czytelnej kompozycji, wykorzystująca tradycje historyczne i genius loci.

Słowa kluczowe

EN

patronage settlement; green areas; utility garden; new function; industrial landscape

PL

osiedle patronackie; tereny zieleni; ogrody użytkowe; nowa funkcja; krajobraz przemysłowy

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 1
• Strony: 66--77
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Baryżewska A.

• Instytut Projektowania Architektury, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• 1. Bogdanowski J., 1988. Ogrody śródblokowe Krakowa. Sprawozdania z posiedzeń Komisji Naukowych PAN Oddział w Krakowie, t. 32, nr 1, 101-102. [Courtyard gardens in Krakow. Reports from the sessions of the Scientific Committees of the Polish Academy of Sciences, Krakow, vol. 32, No. 1, 101-102].
• 2. Łakomy K., 2010. Genius loci w sztuce ogrodowej (aspekty historyczne i współczesne). [Genius loci in the art. of horticulture (historical and contemporary aspects]. Czasopismo Techniczne, 5-A/(13), 5-11.
• 3. Łakomy K., 2012. Pracownicze ogrody górnośląskich osiedli przemysłowych z przełomu XIX i XX wieku w świetle wybranych publikacji z epoki. [Workers’ gardens in Upper Silesian industrial estates from the turn of the 19th and 20th centuries in the light of selected publications]. Czasopismo Techniczne, 8-A/(30), 187-196.
• 4. Matuszek P., Tofilska J., Złoty A., 2008. Nikiszowiec, Giszowiec i inne osiedla Katowic. [Nikiszowiec, Giszowiec and other residential estates in Katowice]. Drukarnia Archidiecezjalna, Katowice.
• 5. Mitkowska A., 2013. Historia ogrodów europejskiego kręgu kulturowego. Część II. Od manieryzmu do końca XIX wieku. [Garden history in European culture. Part 2. From Mannerism to the end of the 19th century]. Wydawnictwo PK, Kraków.
• 6. Sokołowska-Moskwiak J., 2011. Idea miasta-ogrodu na przykładach osiedli miast górnośląskich. [The concept of a garden city based on the examples of Upper Silesian city estates]. Politechnika Śląska.
• 7. Szaraniec L., 2010. Osady i osiedla Katowic. [Settlements and housing estates in Katowice]. Wydawnictwo Kartograficzne Katowice.
• 8. Szejnert M., 2007. Czarny ogród. [The Black Garden] Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 9. Tofilska J., 2007. Katowice. Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. [Katowice. Nikiszowiec. The place, the people and history]. Muzeum Historii Katowic [Museum of the History of Katowice].
• Cartographic materials:
• 10. The collection of the Silesian Voivodeship Conservator in Katowice, historical maps and plans.
• 11. spatial development conditions and directions study of the City Katowice, 2012.
• Iconographic materials:
• 12. The collection of the Silesian Voivodeship Conservator in Katowice, photos, studies.
• 13. Own photos.
• Unpublished materials:
• 14. The Silesian Voivodeship Conservator in Katowice http://www.wkz.katowice.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=101&Itemid=98 [access: 13.01.2016].
• 15. National Heritage Institute: The workers’ estate Nikiszowiec in Katowice http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Pomniki_historii/Lista_miejsc/?PAGEN_2=2 [access: 13.01.2016].
• 16. Open Regional Spatial Information System of the Silesian Voivodeship http://www.orsip.pl/start [access: 13.01.2016].
• Engineer’s dissertation:
• 17. Baryżewska A., 2015. Development design of an estate garden in the former workers’ housing estate in the Nikiszowiec district in Katowice. Department of Landscape Arrangement and Planning, Faculty of Architecture, Krakow University of Technology, promotor: Agata Zachariasz, Phd, Eng. Architect, Professor at the Krakow University of Technology.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).