Liptovská Mara – Bešeňová water management system versus extreme hydrological phenomena

• Autorzy: Bednárowa Emília , Škvarka Juraj , Václavík Patrik , Poórová Jana

Warianty tytułu

PL

System gospodarki wodnej Liptovská Mara – Bešeňová a ekstremalne zjawiska hydrologiczne

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Liptovská Mara – Bešeňová water management system (1967–1975) located in the northern part of central Slovakia is one of the key hydraulic structures of the Slovak Republic. The system is located in the upper section of the river Váh. Its purpose is to produce electricity in peak hours, to ensure flood control and improve flows of the Váh River for the industry and agriculture purposes. The Liptovská Mara reservoir, together with the Orava reservoir on the Orava River, which is the right-side tributary of Váh, are the two main reservoirs to control flows in Váh up to its mouth to the Danube River. Both hydraulic structures use the rivers’ energy potential, significantly reducing flood flows and mitigating possible flood damage. Through coordinated, systemic action they improve the river flow rates, which increases the resources of domestic water and industrial water for irrigation. They also enable the dilution of wastewater and improve self-purification of the river, as well as play a significant role in ensuring a sufficient flow in the Váh River and its derivation channels while using the Vážská cascade hydropower potential. Both reservoirs constitute an important element of the landscape and an integral part of the country’s [economy], being a popular destination for water sports and contributing to the development of tourism. Recurring hydrological extremes are phenomena that accompany the observed climate change and global warming. Short-term flood flows alternate with long periods of drought. Thus, the question of the large water reservoirs’ influence on the hydrological regime of the catchment basin becomes of utmost importance. In this paper, we present the impact of the Liptovská Mara – Bešeňová water management system operation on the runoff conditions in the Váh River.

PL

System gospodarowania wodą Liptovská Mara – Bešeňová (1967–1975), w północnej części Słowacji środkowej, jest jedną z najważniejszych budowli hydrotechnicznych Republiki Słowacji. System jest zlokalizowany w górnym odcinku rzeki Wag. Celem jego jest produkcja energii elektrycznej w godzinach szczytu, kontrola powodzi i poprawa przepływu w Wagu dla potrzeb przemysłu i rolnictwa. Zbiornik Liptovská Mara razem ze zbiornikiem Orawa na rzece Orawa, która jest prawostronnym dopływem Wagu, są górnymi zbiornikami sterującymi przepływami Wagu do jego do ujścia do Dunaju. Obie budowle hydrotechniczne wykorzystują potencjał energetyczny rzek, znacznie redukując przepływy powodziowe i zmniejszając ewentualne szkody powodziowe. Dzięki skoordynowanemu działaniu w systemie poprawia się przepływ w rzece z korzyścią dla zasobów wody użytkowej i przemysłowej lub nawadniania. Umożliwiają również rozcieńczanie ścieków i poprawiają samooczyszczanie rzeki. Odgrywają również znaczącą rolę w zapewnieniu wystarczającego przepływu w Wagu i jego kanałach derywacyjnych przy wykorzystaniu potencjału hydroenergetycznego kaskady Wagu. Oba zbiorniki tworzą jednocześnie scenerię krajobrazu. Zbiorniki te stanowią integralną część kraju, umożliwiają uprawianie sportów i sprzyjają rozwojowi ośrodków turystyki. Powtarzające się ekstrema hydrologiczne są również cechą towarzyszącą rejestrowanym zmianom klimatu i globalnemu ociepleniu. Krótkotrwałe powodzie występują na przemian z długimi okresami suszy. Na pierwszy plan wysuwa się zatem kwestia wpływu dużych zbiorników wodnych na reżim hydrologiczny w zlewni. W niniejszym artykule przedstawiamy wpływ funkcjonowania systemu gospodarki wodnej Liptovská Mara -Bešeňová na warunki odpływu ze zlewni rzeki Wag.

Słowa kluczowe

EN

water reservoirs; dam; water management systems; climate change; hydrological extreme; reducing flood flows

PL

zbiorniki wodne; zapora; system gospodarki wodnej; zmiana klimatu; hydrologiczne ekstrema; redukcja wezbrań

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 9
• Strony: 5--9
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys.

Twórcy

autor

Bednárowa Emília

• Slovak University of Technology, Bratislava, Slovak Republic

autor

Škvarka Juraj

• Slovak University of Technology, Bratislava, Slovak Republic

autor

Václavík Patrik

• Slovak University of Technology, Bratislava, Slovak Republic

autor

Poórová Jana

• Slovak Hydrometeorological Institute, Bratislava, Slovak Republic

Bibliografia

• [1] Bednárová, E. a kol. 2010: Priehradné staviteľstvo na Slovensku. Originality – míľniky – zaujímavosti. Bratislava, Kuskus 2010, 207 s. ISBN 978-80-970428-0-6.
• [2] Lukáč, M. a kol.: Zhodnotenie vplyvu reálnej prevádzky vybraných vodných nádrží na režim prietokov. Etapa 2, SvF STU, 1996, 258 s.
• [3] Lukáč, M., Bednárová, E., Štefanek, J.: Nádrže a vodohospodárske sústavy. ES STU, Bratislava 1991, 277 s.
• [4] Votruba, L., Patera, A.: Nádrže a vodohospodářske soustavy. ES ČVUT Praha, 1997, 191 s.
• [5] Hydrologické podklady z dátového súboru SHMÚ www.flickr.com/photos/69258414@N08/35219212302 (31.5.2017).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).