Characterisation of land unsuitable for agriculture and possibilities of its development in rural areas

• Autorzy: Wójcik-Leń Justyna

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2022.1.41

Warianty tytułu

Charakterystyka gruntów nieprzydatnych rolniczo oraz możliwości ich zagospodarowania na obszarach wiejskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Rural areas are influenced by many natural, social and economic factors. The historical conditions of social development, such as the rate of population growth, low yields and chronic food shortages, leading to the development of less useful areas with low production potential for agricultural purposes, have had an impact on the current state of rural areas. In addition, there is considerable fragmentation of agricultural land in these areas and a focus on production to meet farmers’ own needs. Scientific literature comprises many proposals to define agriculturally unsuitable land in relation to the marginal, problem or abandoned land. This depends mainly on the research discipline, the authors and the approach to the issue under discussion. This paper aims to review the terminology and characterisation of land unsuitable for agriculture in Poland and selected European and Asian countries. Moreover, studies have been conducted into the reasons for the expansion of these areas and the ways of their development (e.g., performing forestry functions, growing crops for energy purposes, promoting tourism and recreation as well as pedestrian or hippie bicycle routes, creating ecological areas, terracing the slopes), which in the result is the main priority of agricultural development and improvement of the spatial structure of farms. Realising the specific functions the presented land is intended for should determine the direction of changes in their alternative development. All solutions for the development of these areas should be managed with a necessary consideration of social, economic and environmental aspects.

PL

Na stan obszarów wiejskich wpływa bardzo wiele czynników, które odnoszą się do aspektów przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych. Do sytuacji na obszarach wiejskich przyczyniły się historyczne uwarunkowania rozwoju społeczeństwa, takie jak np.: tempo przyrostu ludności, uzyskiwanie niskich plonów oraz ciągły niedobór żywności, które przyczyniły się do zagospodarowania na cele rolnicze również obszarów mniej przydatnych, o małym potencjale produkcyjnym. Ponadto, na terenach tych występuje znaczne rozdrobnienie gruntów rolnych i ukierunkowanie produkcji na zaspokojenie własnych potrzeb rolników. W literaturze naukowej znajduje się wiele propozycji definiowania gruntów nieprzydatnych rolniczo w odniesieniu do gruntów marginalnych, obszarów problemowych czy gruntów porzuconych. Uzależnione jest to głównie od dyscypliny badawczej, autorów i sposobu podejścia do omawianego zagadnienia. Celem niniejszego artykułu jest przegląd terminologii i charakterystyka gruntów nieprzydatnych rolniczo w Polsce oraz wybranych krajach Europy, jak i Azji. Ponadto przeprowadzono badania dotyczące przyczyn powiększania się tych terenów, a także sposobów ich zagospodarowania (m in. pełnienie funkcji leśnych, uprawa roślin dla celów energetycznych, promowanie turystyki i rekreacji oraz tras rowerowych pieszych czy hipicznych, tworzenie użytków ekologicznych, tarasowanie stoków), co w efekcie jest głównym priorytetem rozwoju rolnictwa i poprawy struktury przestrzennej gospodarstw. Przeznaczenie do pełnienia określonych funkcji zaprezentowanych gruntów powinno determinować kierunek zmian ich alternatywnego zagospodarowania. Wszystkie rozwiązania zagospodarowania tych terenów powinny być tak kierowane, aby koniecznie były uwzględniane aspekty społeczne, gospodarcze czy środowiskowe.

Słowa kluczowe

EN

land unsuitable for agriculture; marginal lands; problem areas; abandoned land; rural areas; spatial structure of farms

PL

grunty nieprzydatne rolniczo; grunty marginalne; obszary problemowe; grunty porzucone; obszary wiejskie; struktura przestrzenna gospodarstw

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2022
• Tom: no. 1
• Strony: 41--59
• Opis fizyczny: Bibliogr. 100

Twórcy

autor

Wójcik-Leń Justyna

• Kielce University of Technology Faculty of Environmental, Geomatic and Energy Engineering Department of Geodesy and Geomatics

• https://orcid.org/0000-0002-1130-9156

Bibliografia

• Ackermann O., Zhevelev H. M., Svoray T. 2019. Agricultural systems and terrace pattern distribution and preservation along a climatic gradient: From sub-humid Mediterranean to arid conditions. Quat. Int.
• Agnoletti M., Conti L., Frezza L., Monti M., Santoro A. 2015. Features Analysis of Dry Stone Walls of Tuscany (Italy). Sustainability, 7, 13887–13903.
• Akpoti K., Kabo-bah A.T., Zwart S.J. 2019. Agricultural land suitability analysis: State-of-theart and outlooks for integration of climate change analysis. Agric. Syst., 173, 172–208.
• Bański J. 1999. Obszary problemowe w rolnictwie polskim. Wydawnictwo Conlinuo Pan, Prace Geograficzne, 172. Wrocław.
• Bis K. 1990. Obszary problemowe rolnictwa ze szczególnym uwzględnieniem gleb marginalnych. In: R. Jedut (ed.), Obszary problemowe rolnictwa Polski ze szczególnym uwzględnieniem regionu lubelskiego, UMCS-PTG, Lublin, 11‒17.
• Brandolini P. 2017. The Outstanding Terraced Landscape of the Cinque Terre Coastal Slopes (Eastern Liguria). In: World Geomorphological Landscapes; Springer: Berlin/Heidelberg, Germany, 235–244.
• Briassoulis H. 2011. Governing desertification in Mediterranean Europe: The challenge of environmental policy integration in multi-level governance contexts. Land Degrad.
• Ciok S. 1991. Sudety. Obszar problemowy. Acta Univ. Wratisl., 1236, Studia Geogr., 51. Uniwersytet Wrocławski. Wrocław.
• Corbelle-Rico E., Crecente-Maseda R., Santé-Riveira I. 2012. Multi-scale assessment and spatial modelling of agricultural land abandonment in a European peripheral region: Galicia (Spain), 1956–2004. Land Use Policy, 29, 493–501.
• Csorba P. 2010. Agriculture: Cultivation on slopes. Anthropogenic Geomorphology: A Guide to Man-Made Landforms. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-481-3058-0_7 (accessed: 5 April 2021).
• Danvi A., Jütten T., Giertz S., Zwart S.J., Diekkrüger B. 2016. A spatially explicit approach to assess the suitability for rice cultivation in an inland valley in central Benin. Agric. Water Manag., 177, 95–106.
• Domański R. 1987. Przestrzenna organizacja rozwoju regionalnego, Studia KPZK, PAN, 93. Warszawa.
• Dudek T., Polak A. 2016. Stan wiedzy mieszkańców wsi na temat znaczenia zadrzewień śródpolnych na przykładzie gminy Lubaczów. Woda ‒ Środowisko ‒ Obszary Wiejskie, 16, 3(55), 35–46.
• Dudzińska M., Jasińska E., Kocur-Bera K., Leń P., Preweda E., Sajnóg N., Sobolewska-Mikulska K., Steinsholt H., Walacik M., Wójcik J. 2014. Directions for Land Management in Ruralareas. Nacionalnaknjiznica, Zagreb, Croatia, 51‒60.
• Falkowski J. 1990. Rolnicze obszary problemowe Polski (Przyczyna powstania, diagnoza stanu, kierunki przekształceń. In: R. Jedut (ed.) Obszary problemowe rolnictwa Polski ze szczególnym uwzględnieniem regionu lubelskiego, UMCS-PTG, Lublin, 5‒10.
• Gardner R.A.M., Gerrard A.J. 2003. Runoff and soil erosion on cultivated rainfed terraces in the Middle Hills of Nepal. Appl. Geogr., 23, 23‒45.
• Giordan D., Cignetti M., Baldo M., Godone D. 2017. Relationship between man-made environment and slope stability: The case of 2014 rainfall events in the terraced landscape of the Liguria region (northwestern Italy). Geomat. Nat. Hazards Risk.
• Hayami Y., Ruttan V.W. 1970. Factor Prices and Technical Change in Agricultural Development: The United States and Japan, 1880–1960. J. Political Econ., 78, 1115–1141.
• Hoi H.C., Yodogawa T., Yazawa M. 2004. Space structural characteristic of agricultural settlement with an abandoned cultivation lands: Case study in two municipalities of Hokkaido. J. Rural Plan. Assoc., 23, 259–264.
• Huang Y., Li F., Xie H. 2020. A Scientometrics Review on Farmland Abandonment Research. Land, 9, 263.
• Ito J., Feuer H.N., Kitano S., Asahi H. 2019. Assessing the effectiveness of Japan’s communitybased direct payment scheme for hilly and mountainous areas. Ecol. Econ, 160, 62–75.
• Jadczyszyn J. 2009. Regionalne zróżnicowanie obszarów problemowych rolnictwa (Opr) w Polsce, Instr. Upowszech. IUNG-PIB, Puławy.
• Jakobsche J. 1985. Plan przestrzennego zagospodarowania kraju i planowanie makroregionalne. W: Regulski (red.), Planowanie przestrzenne. PWE, Warszawa, 326‒363.
• Józefaciuk Cz., Józefaciuk A., Kern H., Szczepań L., Strzelec J. 1996. Racjonalizacja, wykorzystanie gleb marginalnych. Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
• Karamesouti M., Detsis V., Kounalaki A., Vasiliou P., Salvati L., Kosmas C. 2015. Land-use and land degradation processes affecting soil resources: Evidence from a traditional Mediterranean cropland (Greece). Catena.
• Karamesouti M., Panagos P., Kosmas C. 2018. Model-based spatio-temporal analysis of land desertification risk in Greece. Catena.
• Keenleyside C., Tucker G. 2010. Farmland Abandonment in the EU: An Assessment of Trends and Prospects; Institute for European Environmental Policy. London, UK.
• Kisiel R., Grabowska N. 2014. Rola dopłat unijnych w rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce na przykładzie województwa podlaskiego. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie, 14, 3(47), 61–73.
• Kołodziejski J. 1982a. Realizacja celów rozwoju w warunkach narastania konfliktów w gospodarce przestrzennej. In: Konflikty polskiej przestrzeni, Biul. KPZK PAN, 120, Warszawa, 7–51.
• Kołodziejski J. 1982b. Geneza, funkcjonowanie oraz ocena sytuacji konfliktowych w gospodarce przestrzennej Polski. In: Diagnoza stanu gospodarki przestrzennej Polski. Biul. KPZK PAN, 123, Warszawa, 134–148.
• Kołodziejski J. 1987. Diagnoza stanu gospodarki przestrzennej Polski. Studia KPZK PAN, 92, Warszawa.
• Koshida C., Katayama N. 2018. Meta-analysis of the effects of rice-field abandonment on biodiversity in Japan. Conserv. Biol., 32, 1392–1402.
• Kotańska K. 1999. Gleby marginalne w Polsce i ich wykorzystanie. Akademia Rolnicza w Poznaniu, Poznań.
• Kraemer N., Dercon G., Cisneros P., Arango Lopez F., Wellstein C. 2019. Adding another dimension: Temporal development of the spatial distribution of soil and crop properties in slow-forming terrace systems. Agric. Ecosyst. Environ., 283, 106543.
• Król Ż. 2014. Charakterystyka szachownicy gruntów o układzie wstęgowym na przykładzie miejscowości Brzeziny gmina Puchaczów [Charakteristic of plots patchwork in striptype: a case study of the Brzezina Villge, Puchaczów commune]. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II (2), 423–435.
• Król Ż., Leń P. 2016. Szachownica gruntów indywidualnych wyznacznikiem pilności wykonania prac scalenia i wymiany gruntów [Individual plot patchwork determination of the urgency in realization consolidation and exchange of land]. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II/1, 311–322.
• Krumpal I. 2013. Determinants of social desirability bias in sensitive surveys: A literature review. Qual. Quant., 47, 2025–2047.
• Kulikowski R. 1992. Obszary problemowe rolnictwa w Polsce. In: Wybrane zagadnienia obszarów wiejskich. Biul. KPZK PAN, 158,Warszawa, 23–40.
• Leń P. 2010. Podział przestrzeni rolniczej powiatu brzozowskiego pod względem wartości produkcyjnej gruntów ornych oraz użytków zielonych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 12, 37–44.
• Leń P. 2012. Prawidłowości w rozmiarze występowania gruntów różniczan zamiejscowych na przykładzie wsi w powiecie Brzozów [Patterns in the size of plots belonging to out-of-village owners on the example of villages in Brzozow district. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1/II, 137–145.
• Leń P., Mika M. 2016a. Determination of the urgency of undertaking land consolidation works in the villages of the Sławno municipality. Journal of Ecological Engineering, 17, 4, 163–169.
• Leń P., Mika M. 2016b. The impact of socio-economic factors on the size of the external plot patchwork on the example of Brzustowiec village, in Łódzkie voivodship. Geomatics and Environmental Engineering, 10/2, 43–51.
• Leń P., Mika M., Wójcik-Leń J. 2016. Estimation of the size of the external land patchwork based on test areas in Podkarpackie voivodship in Poland. Geomatics, Landmanagement and Landscape, 1, 65–74.
• Leń P. 2018. An algorithm for selecting groups of factors for prioritization of land consolidation in rural areas. Comput. Electron. Agric., 144, 216–221. https://doi.org/10.1016/j.compag.2017.12.014.
• Li S., Li X. 2017. Global understanding of farmland abandonment: A review and prospects. J. Geogr. Sci., 27, 1123–1150.
• Liu X., He B., Li Z., Zhang J., Wang L., Wang Z. 2011. Influence of land terracing on agricultural and ecological environment in the loess plateau regions of China. Environ. Earth Sci., 62, 797–807.
• MAFF. 2009. Amendment of the Agricultural Land Act 2009. https://www.maff.go.jp/j/keiei/koukai/kaikaku/ (accessed: 28 February 2021).
• MAFF. 2015 Census of Agriculture and Forestry in Japan Report and Data on the Result. https://www.maff.go. jp/e/data/stat/index.html (accessed: 15 February 2021).
• MAFF. 2020. Basic Plan for Food, Agriculture and Rural Areas 2020. https://www.maff.go.jp/j/keikaku/k_aratana/ attach/pdf/index-13.pdf (accessed: 10 February 2021).
• MAFF. 2021. Basic Plan for Food, Agriculture and Rural Areas 2015. https://www.maff.go.jp/j/keikaku/k_aratana/ pdf/1_27keikaku.pdf (accessed: 10 February 2021).
• Maleki F., Kazemi H., Siahmarguee A., Kamkar B. 2017. Development of a land use suitability model for saffron (Crocus sativus L.) cultivation by multi-criteria evaluation and spatial analysis. Ecol. Eng., 106, 140–153.
• Matsui T., Ugata, T., Machimura T. 2014. A Development of Factor Analyzing and Predicting Model of Abandoned Agricultural Land with Machine Learning Algorithms. J. Environ. Syst. Res, 70, II 131–II 139.
• Mazahreh S., Bsoul M., Hamoor D. A. 2019. GIS approach for assessment of land suitability for different land use alternatives in semi arid environment in Jordan: case study (Al GadeerAlabyad-Mafraq). Inf. Process. Agric., 6, 91–108.
• Michna W. 1998. Racjonalizacja wykorzystania gleb marginalnych. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywieniowej. Warszawa.
• Michna W., Rokicka W. 1998. Gleby o najniższej urodzajności, ich rolnicze zastosowanie oraz ujawniająca się marginalizacja ekonomiczna. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywieniowej. Warszawa.
• Noga K., Król Ż. 2016. The patchwork of land as a problem restricting the development of rural areas. Barometr Regionalny, 14(3), 155–163.
• National Chamber of Agriculture. 2019. Agricultural Land Patrol (Utilization Survey): Implementation Guidelines. https://www.sanoukai.jp/wp/wp-content/uploads/2020/06/patrol.pdf (accessed: 1 February 2021).
• Ohizumi K. 2010. Land reform aims to eliminate farmers aging and abandoned farmland in Japan. Jpn. J. Real Estate Sci., 23, 66–72.
• Otsuka K. 2013. Food insecurity, income inequality, and the changing comparative advantage in world agriculture. Agric. Econ., 44, 7–18.
• Otsuka K., Liu Y., Yamauchi F. 2016. Growing advantage of large farms in Asia and its implications for global food security. Glob. Food Secur., 11, 5–10.
• Paul E.A. 2016. The nature and dynamics of soil organic matter: Plant inputs, microbial transformations, and organic matter stabilization. Soil Biol. Biochem., 98, 109–126.
• Perpina Castillo C., Kavalov B., Diogo V., Jacobs-Crisioni C., Batista e Silva F., Lavalle C. 2018. Agricultural Land Abandonment in the EU within 2015–2030. Joint Research Centre of the European Commission. Seville, Spain.
• Pérez Rodríguez V. 2016. Terrace Agriculture in the Mixteca Alta Region, Oaxaca, Mexico: Ethnographic and Archeological Insights on Terrace Construction and Labor Organization. Cult. Agric. Food Environ., 38, 18–27.
• Pietsch D., Mabit L. 2012. Terrace soils in the Yemen Highlands: Using physical, chemical and radiometric data to assess their suitability for agriculture and their vulnerability to degradation. Geoderma, 185–186, 48–60.
• Pingali P.L. 1997. From Subsistence to Commercial Production Systems: The Transformation of Asian Agriculture. Am. J. Agric. Econ., 79, 628–634.
• Postek P., Leń P., Stręk Ż. 2019. The proposed indicator of fragmentation of agricultural land. Ecological Indicators, 103, 581–588. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2019.04.023
• Radziszewska W., Jaroszewicz J. 2012. Ocena istniejącej sieci dróg transportu rolnego na obszarze wsi poddanej pracom scaleniowym. Acta Scientiarum Polonorum, ser. Geodesia Et Descriptio Terrarum, 11(3), 17–34.
• Raso E., Mandarino A., Pepe G., Calcaterra D., Cevasco A., Confuorto P., Di Napoli M., Firpo M. 2020. Geomorphology of Cinque Terre National Park (Italy). J. Maps, 1–14.
• Renwick A., Jansson T., Verburg P.H., Revoredo-Giha C., Britz W., Gocht A., McCracken D. 2013. Policy reform and agricultural land abandonment in the EU. Land Use Policy, 30, 446–457.
• Rozporządzenie. 1956. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów (Dz. U. 1956 Nr 19, poz. 97).
• Salvati L., Zitti M., Perini L. 2016. Fifty Years on: Long-term Patterns of Land Sensitivity to Desertification in Italy. Land Degrad. Dev.
• Senda T. 1998. An Econometric Analysis for Farmer’s Behavior of Abandoned Cultivated Land in Japan: Microdata Evidence from ‘The Census of Agriculture’ in 1990. Statistics 1998, 75, 26–40.
• Senda T. 2021. A Quantitative Analysis of Abandoned Cultivated Land in Japan. Jpn. J. Farm. Manag., 36, 57–62.
• Shahbaz M., Kuzyakov Y., Sanaullah M., Heitkamp F., Zelenev V., Kumar A., Blagodatskaya E. 2017. Microbial decomposition of soil organic matter is mediated by quality and quantity of crop residues: Mechanisms and thresholds. Biol. Fertil. Soils.
• Shi T., Li X., Xin L., Xu X. 2018. The spatial distribution of farmland abandonment and its influential factors at the township level: A case study in the mountainous area of China. Land Use Policy, 70, 510–520.
• Skawińska E. 1993. Wstęp do badań nad rolnymi obszarami problemowymi. Rozprawa. UMK. Toruń.
• Sobolewska-Mikulska K. 2009. Kierunki modernizacji struktury przestrzennej obszarów wiejskich po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Przegląd Geodezyjny. Sigma NOT, 10, Warszawa, 11–14.
• Song M., Chen D.M., Woodstock K., Zhang Z., Wu Y. 2019. An RP-MCE-SOP framework for China’s county-level ‘three-space’ and ‘three-line’ planning. An integration of rational planning, multi-criteria evaluation, and spatial optimization. Sustainability, 11, 2997.
• Stanchi S., Freppaz M., Agnelli A., Reinsch T., Zanini E. 2012. Properties, best management practices and conservation of terraced soils in Southern Europe (from Mediterranean areas to the Alps): A review. Quat. Int.
• Stavi I., Rozenberg T., Al-Ashhab A., Argaman E., Groner E. 2018. Failure and collapse of ancient agricultural stone terraces: On-site effects on soil and vegetation. Water, 10, 1400.
• Stręk Ż., Leń P., Wójcik-Leń J., Postek P., Mika M., Dawid L. 2021. A proposed land exchange algorithm for eliminating the external plot patchwork. Land, 10, 1 Article number 64. https://doi.org/10.3390/land10010064.
• Su G., Okahashi H., Chen L. 2018. Spatial Pattern of Farmland Abandonment in Japan: Identification and Determinants. Sustainability, 10, 3676.
• Takayama T., Nakatani T. 2011. Evaluating Factors Affecting the Occurrence of Abandoned Cultivated Lands in Rural Communities. https://ci.nii.ac.jp/naid/10030395462/ (accessed: 25 May 2021) (In Japanese).
• Takeyama E., Sasayama S., Nonaka Y., Kuki Y. 2015. Influence of Abandoned Farmland and Protection Fence on Agglomeration and Connectivity of Wild Boar Habitat around Orchard Field. Field survey in the island of Seto Inland Sea Area with citrus fruit production. Idre J., 83, I 25–I 31.
• Tanaka T., Hosoe N. 2011. Does agricultural trade liberalization increase risks of supply-side uncertainty? Effects of productivity shocks and export restrictions on welfare and food supply in Japan. Food Policy, 36, 368–377.
• Tarolli P., Pijl A., Cucchiaro S., Wei W. 2021. Slope instabilities in steep cultivation systems: Process classification and opportunities from remote sensing. Land Degrad. Dev., 32, 1368– 1388.
• Terres J., Nisini L., Anguiano E. 2013. Assessing the Risk of Farmland Abandonment in the EU; European Union: Brussels, Belgium.
• Terres J., Scacchiafichi L.N., Wania A., Ambar M., Anguiano E., Buckwell A., Coppola A., Gocht A., Källström H.N., Pointereau P. et al. 2015. Farmland abandonment in Europe: Identification of drivers and indicators, and development of a composite indicator of risk. Land Use Policy, 49, 20–34.
• Ustaoglu E., Collier M.J. 2018. Farmland abandonment in Europe: An overview of drivers, consequences, and assessment of the sustainability implications. Environ. Rev., 26, 396–416.
• Ustawa. 2003. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717).
• Wei W., Chen D., Wang L., Daryanto S., Chen L., Yu Y., Lu Y., Sun G., Feng T., 2016. Global synthesis of the classifications, distributions, benefits and issues of terracing. Earth Sci. Rev, 159, 388–403.
• Więckiewicz Z. 1989. Realizacja uchwały górskiej (na przykładzie województwa jeleniogórskiego). Wieś Współczesna, 6, Warszawa, 62–70.
• Wójcik G., Leń P. Spatial Development of Agricultural Land Division Throughout the Ages in Villages of the Opoczno County. Geomatics and Environmental Engineering, 9, 3, 95–107.
• Wójcik-Leń J., Leń P., Mika M., Kryszk H., Kotlarz P. 2019. Studies regarding correct selection of statistical methods for the needs of increasing the efficiency of identification of land for consolidation. A case study in Poland. Land Use Policy, 87. Article number 104064. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104064.
• Xu D., Deng X., Guo S., Liu S. 2019. Labor migration and farmland abandonment in rural China: Empirical results and policy implications. J. Environ. Manag., 232, 738–750.
• Yoshida S., Sato T., Datai H. 2004. Factors’s Analysis for Increasing Abandoned Cultivated Land Areas at Chugoku Area: Paying attention to differences among areas and relation among factors. J. Rural Plan. Assoc., 23, 277–282.
• Zagożdżon A. 1980. Regiony peryferyjne a zagadnienie peryferyjnych układów osadniczych. Wybrane zagadnienia teoretyczne i badawcze. Przegl. Geogr., 52. 4. IGIPZ PAN, Warszawa, 815–824.
• Zagożdżon A. 1988. Kilka uwag o obszarach problemowych. Gospodarka przestrzenna, rejon, lokalność. Biul. KPZK, 138, Warszawa, 137–147.
• Zavalloni M., D’Alberto R., Raggi M., Viaggi D. 2019. Farmland abandonment, public goods and the CAP in a marginal area of Italy. Land Use Policy, 104365.
• Zou L., Liu Y., Wang J., Yang Y., Wang Y. 2019. Land use conflict identification and sustainable development scenario simulation on China’s southeast coast. J. Clean. Prod., 238.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).