Fenomen krajobrazów kulturowych Podlasia

• Autorzy: Plit J.

Warianty tytułu

EN

The phenomenon of the cultural landscapes of Podlasie

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podlasie leży na pograniczu kulturowym Europy Zachodniej katolicko-protestanckiej i Europy Wschodniej głównie prawosławnej. Od wieków zamieszkany przez zróżnicowaną etnicznie i narodowościowo ludność. Było przedmiotem rywalizacji politycznej sąsiadujących państw, dlatego w ciągu wieków obszar wielokrotnie zmieniał przynależność polityczną. Dzięki wyraźnej odrębności i niezłemu zachowaniu krajobrazy kulturowe Podlasia jest wdzięcznym tematem badawczym. Celem niniejszego artykułu jest na podstawie odtworzonych dziejów regionu odnalezienie punktów zwrotnych kształtowania się krajobrazów kulturowych Podlasia, Wykorzystanie tych analiz do przeprowadzenia regionalizacji historyczno-kulturowej północno-wschodniej Polski oraz porównanie jej z regionalizacją fizycznogeograficzną tego regionu.

EN

Podlasie is situated within the borderland between the Catholic-and-Protestant Western Europe and the primarily Orthodox Eastern Europe. This area has been inhabited for centuries by the ethnically and nationally diversified population. It was also the object of political rivalry of the neighbouring states, and so, over the centuries, it changed several times its political attribution. Owing to the distinct identity and quite good state of preservation, the cultural landscapes of Podlasie constitute a convenient subject of study. The purpose of the present article is to determine the turning points in the development of the cultural landscapes of Podlasie on the basis of the reconstruction of the history of this region, then to use the results of the respective analyses in performing the historical-cultural regionalisation of the north-eastern Poland and to compare it with the physico-geographical regionalisation of the area.

Słowa kluczowe

PL

krajobrazy pogranicza kulturowego; Podlasie; Polska

EN

landscapes of the borderland; Podlasie; Poland

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 37
• Strony: 93--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Plit J.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Awramiuk-Godun A., 2013: Rozmieszczenie obiektów sakralnych jako kryterium wyznaczanie zasięgu krajobrazu pogranicza kulturowego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 19: 62-72.
• Awramiuk-Godun A., Iwańczak B., 2015: Wizualizacja kartograficzna krajobrazu pogranicza kulturowego – źródła i metody. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 27: 95-108.
• Barwińskiego M., Barwiński M., 2013: Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 r. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Biegajło W., 1962: Sposoby gospodarowania w rolnictwie województwa białostockiego, Prace Geograficzne, Instytut Geografii PAN. nr 35, PWN.
• Bogdanowski J., 1999: Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARK-WAK) w studiach i projektowaniu, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Bogdanowski J., 1998: Konserwacja i ochrona krajobrazu kulturowego (ewolucja metody) Landscape architecture: Preservation and modelling (selected problems), Teki krakowskie, VI, Kraków.
• Faliński J.B., 1976. Antropogeniczne przeobrażenia roślinności Polski 1:2000000, Acta Geobot.29/2: 375-390.
• Hawryluk A., Hawryluk J., 2000: Podlasze. Śladami ruskiej przeszłości, Podlaskie Wydawnictwo „Osnowy”, Bielsk Podlaski.
• Jakubowski J., 1935: Jakubowski J., 1935, Powiat grodzieński w XVI w., Mapa w skali 1:400 000, Prace Komisji Atlasu Historycznego Polski, z. III, Kraków: 99-114.
• Kostrowicki J., (red.), 1967: Województwo białostockie, Monografia geograficznogospodarcza, Lublin.
• Myga- Piątek U., 2001: Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Przegląd Geograficzny nr73, z 1-2: 163-176.
• Plit F., 2008: Województwo podlaskie – region pogranicza [w:] Współczesne problemy badawcze geografii polskiej – geografia człowieka. Dokumentacja geograficzna nr 36: 7-15.
• Plit F., 2011: Krajobraz kulturowy – czym jest?, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Plit F., 2013: Elementy sakralne w krajobrazie pogranicza czy w krajobrazie granicy? Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr19: 54-61.
• Plit F., 2014: Podlasie – the landscape of cultural bordland, and nor the boundary, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 23: 165-176.
• Sokólska J., 1995: Rozwój osadnictwa a zasięg terytorialny dzisiejszej Puszczy Knyszyńskiej [w:] Puszcza Knyszyńska, monografia przyrodnicza (red.): A. Czerwiń- ski, Supraśl.
• Stepaniuk M., Gaweł A., 2006: Granice między krajobrazami kulturowymi w regionie Puszczy Białostockiej [w:] Granice w krajobrazach kulturowych (red.): J. Plit, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 5: 158-172.
• Stepaniuk M., 2008: Przyrodnicze i społeczno-gospodarcze uwarunkowania zmian użytkowania terenu Niecki Gródecko-Michałowskiej, manuskrypt pracy doktorskiej w IGiPZ PAN.
• Wiśniewski J., 1964: Rozwój osadnictwa na pograniczu polsko-rusko-litewskim od końca XIV do polowy XVII w.. Acta Baltico-Slavica, 1.
• Wiśniewski J., 1977: Osadnictwo wschodniosłowiańskie Białostocczyzny – geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne, Acta Baltico-Slavica, XI.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).