Rozdział 9. Opracowanie kryteriów i optymalizacja gospodarki wodami złożowymi

• Autorzy: Steliga T. , Kluk D. , Lubaś J. , Jakubowicz P.

Warianty tytułu

EN

Chapter 9. Development of criteria and optimization of reservoir waters management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

To this day the exact chemical composition of reservoir water from Lower Paleozoic shale formations is not known. Reservoir fluid produced during the tests performed in these formations contains a considerable amount of the flowback fluid. Taking into consideration the results of chemical composition determined in the recovery fluid, we observed a gradual rise of Cl- , Na+, Ca2+, Mg2+, Br ions contents approaching characteristic values of Cambrian reservoir water. In addition, analysis of the hydrochemical index of the examined liquids indicate chemical similarity of Ordovician-Silurian waters to Cambrian water. During research on reservoir waters from shale formation management, a variants scheme of treatment was drawn. The diversified ways of water treatment depend on taken management direction and levels of water pollutions. Possibilities of application of individual management techniques: conventional (aeration, coagulation with flocculation, separation of post-coagulation sediments) used for initial preparation, and advanced (membranes and thermal techniques) which enabling desalination of acquire waters, were tested in laboratory conditions. Obtained data allow proper application of consecutive stages of water purifying processes and to reach required parameters. In the most probable case of water management - by injection in to the absorptive horizon - the right selection of pre-treatment techniques, type of chemicals (new effective coagulants and flocculants) and its dosage depending on reservoir water properties, can reduce operating costs of a treatment plant. Additional economical effect will be the time extension of failure free works of an injection well and increase in amount of injected water (especially in case of reservoir with low porosity and permeability). The presented processes of purifying/desalination of reservoir water from shale formations can be applied directly to the treatment of waters from conventional reservoirs.

Słowa kluczowe

PL

wody złożowe; gospodarka; optymalizacja

EN

reservoir waters; management; optimization

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 223, t. 2
• Strony: 196--237
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Steliga T.

autor

Kluk D.

autor

Lubaś J.

autor

Jakubowicz P.

Bibliografia

• [1] American Water Works Association. Water Quality and Treatment. Mc Craw-Hill, Inc. 1990, New York, USA.
• [2] Andriuszczenko J., Modliński Z., Puroniene I., Sokołowski A.: Wskaźniki ropo- i gazonośności w wodach środkowokambryjskich poziomów zbiornikowych syneklizy bałtyckiej. Przegląd Geologiczny 1999, vol. 47, nr 8, s. 737-739.
• [3] Baza danych Geobank z. otworów wiertniczych Zakładu Geofizyki Wiertniczej INiG - PIB. Kraków.
• [4] Biały E., Kasza P.: O rozwoju stymulacji wydobycia w polskim górnictwie naftowym. Wiek Nafty 2011, nr 3-4, s. 11-15.
• [5] Bojarski L.: Atlas hydrochemiczny i hydrodynamiczny paleozoiku i mezozoiku oraz ascensyjnego zasolenia wód podziemnych na Niżu Polskim. PIG 1996. Warszawa.
• [6] Ciechanowska M., Matyasik I., Such P., Kasza P., Lubaś J.: Uwarunkowania rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji łupkowych. Nafta-Gaz 2013, nr 1, s. 7-17.
• [7] Dobre wieści z. otworu Lublewo LEP-IST1H na Pomorzu. Serwis Informacyjny Państwowej Służby Geologicznej, http://infolupki.pgi.govpl/ pl/co-sie-wierci/dobre-wiesci-z-otworu-lublewo-lep-1st1h-na-pomorzu ( dostęp: 15.08.2015 ).
• [8] Dzięgielewska M., Kossuth A., Fligier M.: Badanie właściwości koagulacyjnych polichlorku glinu. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej 1998, Seria: Chemia, z. 137, s. 37-47.
• [9] Edzwald D.K., Pernitsky D.J., Parmenter W.L.: Polyaluminum coagulants for drinking water treatment, chemistry and selection. Chemical Water and Wastewater Treatment VI. [W:] Hahn H.H., Hoffmann E., Odegaard H. (eds): Chemical Water and Wastewater Treatment VI. Springer, Berlin, Heidelberg Springer-Verlag 2000. DOI. 10.1007/978-3-642-59791-6_l.
• [10] Environmental Guidance Document: Waste Management in Exploration and Production Operations. API E5 Second edition, 1997.
• [11] Jakubowicz P., Steliga T., Bąk W.: Analiza wpływu wytypowanych zanieczyszczeń na proces zatłaczania wód złożowych i ścieków do horyzontów chłonnych. Wiertnictwo, Nafta, Gaz 2006, vol. 25, nr 2, s. 813-820.
• [12] Karnkowski P.: Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. Niż Polski, t. 1. Towarzystwo Geosynoptyków „Geos”: AGH 1993. Kraków.
• [13] Kasza P.: Zabiegi hydraulicznego szczelinowania w formacjach łupkowych. Nafta-Gaz 2011, nr 12, s. 874-883.
• [14] Kowal A.L., Świderska-Bróż M.: Oczyszczanie wody. Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2007. 794 s.
• [15] Krupińska I.: Przydatność koagulacji w oczyszczaniu wody podziemnej ze szczególnym uwzględnieniem usuwania związków żelaza. Rozprawa doktorska, Wrocław 2006.
• [16] Lubaś J., Kluk D.: An attempt to determine the chemical composition of reservoir waters from Polish Lower Paleozoic shale formations. Nafta-Gaz 2015, nr 11, s. 877-883, DOI. 10.18668/NG2015.11.10.
• [17] Lubaś J., Such J., Sobolewski J.: Analiza wybranych przykładów dotychczasowego stopnia sczerpania karpackich złóż ropy naftowej i możliwości jego zwiększenia. Nafta-Gaz 2008, nr 9, s. 565-572.
• [18] Lubaś J., Warnecki M., Szuflita S.: Types of reservoir fluids in the Polish Lower Paleozoic shale formations. Nafta-Gaz 2015, nr 8, s. 539-548.
• [19] Nawrocki J., Biłozor S.: Uzdatnianie wody, procesy chemiczne i biologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN 2010. Warszawa, 458 s. ISBN. 978-83-01-16436-2.
• [20] Odegaard H., Fettig J., Ratnaweera H.C.: Coagulation with prepolymerized metals salts. [W:]: Hahn H.H., Klute R. (eds): Chemical Water and Wastewater Treatment. Springer, Berlin, Heidelberg Springer-Verlag 1990. DOI. 10.1007/978-3-642-76093-8 14.
• [21] Rychlicki S., Solecki T., Stopa J.: Wielokryterialna ocena otworów chłonnych dla bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze. Materiały konferencyjne, VIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna AGH 1997, vol. 2, s. 343-351.
• [22] Sharma M.M. et al.: Effect of brine salinity and crude-oil properties on oil recovery and residual saturations. SPE Journal 2000, vol. 5, iss. 03, s. 293-300. SPE 65402-PA 2000.
• [23] Steliga T.: Sposoby oczyszczania ścieków i wód złożowych w kopalniach ropy naftowej i gazu ziemnego. Inż. Ekol. 2000, nr 2, s. 14-22.
• [24] Ustawa o odpadach z. dnia 14 grudnia 2012 r. (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 1987).
• [25] Ziółkowska A., Wyszkowski M.: Możliwości rekultywacji gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi. Postępy Nauk Rolniczych 2008, nr 4-5, s. 33-45.
• [26] Zubrzycki A.: Genetyczna interpretacja zależności jonowych Na-Ca-Cl w wodach formacyjnych dolomitu głównego cechsztynu na Niżu Polskim. Wiertnictwo, Nafta, Gaz 2003, nr 20(1), s. 291-296.

Uwagi

Opracowanie optymalnych koncepcji zagospodarowania złóż niekonwencjonalnych = Optimum concepts of unconventional reservoir development : praca zbiorowa pod red. Jana Lubasia. T. 2

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).