Ocena zanieczyszczenia gleby na Lubelszczyźnie na podstawie badań monitoringowych

• Autorzy: Malec A. , Borowski G.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/76781

Warianty tytułu

EN

Assessment of soil contamination in the Lubelskie province based on monitoring studies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono ocenę zmian zanieczyszczenia gleby w latach 1995–2010 na terenie Lubelszczyzny w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Przytoczono zasady, cel i zadania monitoringu gleby prowadzonego w skali kraju, jak i lokalnie. Omówiono rodzaje i źródła zanieczyszczenia gleby, metody oznaczania tych zanieczyszczeń, a także procedurę oznaczania próbek gleby do analizy. Następnie przedstawiono i oceniono wyniki zawartości poszczególnych pierwiastków i związków w próbkach gleby. Zawartości związków fosforu, potasu i magnezu w glebie okazały się zróżnicowane. Występowało także lokalne nadmierne zasolenie i zanieczyszczenie gleby siarką z przyczyn antropogenicznych. Brak jednak nadmiernego zanieczyszczenia gleby związkami WWA oraz metalami ciężkimi. Zanotowano lokalnie podwyższone zawartości niektórych metali w glebie. W podsumowaniu stwierdzono potrzebę wapnowania oraz prowadzenia działań agrotechnicznych dla zwiększenie zasobności i żyzności gleby. Jako ważne czynniki jakości gleby w pierwszej kolejności określono zakwaszenie gleby oraz niedostatek próchnicy, następnie zaś udział potencjalnie toksycznych zanieczyszczeń.

EN

The paper presents the evaluation of soil contamination changes in the years 1995–2010 in the Lubelskie province based on the results of monitoring studies. The principles, objectives and tasks of soil monitoring, both nationally and locally, were presented. The types and sources of soil contamination, the methods for determining these pollutants, and the procedure for determining soil samples for analysis are discussed. The results of the content of particular elements and compounds in soil samples were subsequently presented and evaluated. The content of phosphorus, potassium and magnesium compounds in the soil proved to be diverse. There was also local excessive salinity and pollution of the soil with sulfur due to the anthropogenic causes. However, there is no excessive contamination of the soil with PAHs and heavy metals. The elevated content of some metals in soil have been reported locally. In summary, the need for liming and farming activities to increase the soil abundance and fertility has been identified. The identified important factors of soil quality included acidification and humus deficiency, as well as the share of potentially toxic impurities.

Słowa kluczowe

PL

monitoring; zanieczyszczenie gleby; Lubelszczyzna

EN

monitoring; soil contamination; Lubelskie province

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 18, nr 5
• Strony: 135--146
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Malec A.

• Doktorantka w Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Lubelskiej

autor

Borowski G.

• Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska, ul. Nadbystrzycka 40B, 20-618

Bibliografia

• 1. Alloway B.J. 1990. Soil processes and the behaviour of metals. W: Heavy Metals in Soils. Blackie and Son Ltd. Glasgow: 7–29.
• 2. Baran S. 2000. Ocena stanu degradacji i rekultywacji gleb. Wydawnictwo Akademia Rolnicza w Lublinie.
• 3. Filipek T., Chwil S., Domańska J., Kaczor S., Kozłowska-Stawska J., 2006. Chemia rolna: podstawy teoretyczne i analityczne. Fotyma M. i S. Mercik. 1995. Chemia rolna. PWN, Warszawa.
• 4. Giller K.E., Witter E., McGrath S.P. 2009. Heavy metals and soil microbes. Soil Biology and Biochemistry, 41(10), 2031–2037.
• 5. Jones J.B., 2012. Plant nutrition and soil fertility manual, Second Edition. CRC Press, London/New York.
• 6. Kabata-Pendias A. 2001. Trace elements in soils and plants. 3 wyd. CRC Press.
• 7. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 8. Kaczor A., Brodowska M.S., Kowalski G. 2004. Wpływ nawożenia siarką i wapnowania na zawartość siarki w jarych formach pszenicy i rzepaku. Annales UMCS, Sec. E, 59 (4), 1847– 1853.
• 9. Kochian L.V., Piñeros M.A., Hoekenga O.A. 2003. The physiology, genetics and molecular biology of plant aluminum resistance and toxicity. Plant and Soil, 274(1–2), 175–195.
• 10. McCarty L.B., 2003. Fundamentals of turfgrass and agricultural chemistry. John Wiley & Sons, New Jersey.
• 11. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005–2007. Biblioteka Monitoringu środowiska, Warszawa 2008, http://pwsz. suwalki.pl/documents/16934/36689/Monitoring%20chemizmu%20gleb%20ornych%20Polski%20w%20latach%202005–2007.pdf (dostęp 20.04.2017).
• 12. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2010–2012. Biblioteka Monitoringu środowiska, Warszawa 2012, http://www.gios.gov.pl/images/ dokumenty/pms/monitoring_jakosci_gleb/monitoring_chemizmu_gleb_2010_2012.pdf, (dostęp 20.04.2017).
• 13. Moraghan J.T., Mascani H.J., 1991. Environmental and soil factors affecting micronutrients deficiencies and toxicities. In: Mortvedt et al. (Ed.) Micronutrients in agriculture. SSSA, Madison, WI, pp. 371–413.
• 14. Piotrowska M. 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA. Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, IUNG, Warszawa, 28.
• 15. Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627 ze zm.
• 16. Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2016–2020. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 2015.
• 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 roku w sprawie rodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. Nr 165, poz. 1359).
• 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 r. Nr 165, poz. 1359).
• 19. Samanta S.K., Singh O.V., Jain R.K. 2002. Polycyclic aromatic hydrocarbons: environmental pollution and bioremediation. Trends in Biotechnology. 20( 6), 243–248.
• 20. Sanjay A., Atul K.S., Singh Y.P., 2017. Bioremediation of salt affected soils: An Indian perspective. Springer, New York/London.
• 21. Siebielec G., Chaney R.L. 2006. Mn fertilizer requirement to prevent Mn deficiency when liming to remediate Ni-phytotoxic soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 37, 163–179.
• 22. Stan środowiska w Polsce. Raport 2014. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa [online], http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/ pms/raporty/GIOS_raport_2014.pdf, (dostęp 20.04.2017).
• 23. Stuczynski T.I., McCarty G.W. and Siebielec G. 2003. Response of soil microbiological activities to Cadmium, Lead, and Zinc salt amendments. Journal of Environmental Quality, 32(4), 1346–1355.
• 24. Terelak H., Stuczyński T., Piotrowska M., 1997. Heavy metals in agricultural soils in Poland. Polish J. Soil Sci. 30(2), 35–42.
• 25. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie, http://www.wios.lublin.pl (dostęp 20.04.2017).

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).