Pandora - valuation method of social costs of road accidents in Poland

• Autorzy: Jaździk-Osmólska A.

Identyfikatory

DOI

10.7409/rabdim.015.009

Warianty tytułu

PL

Pandora - metoda wyceny społecznych kosztów zdarzeń drogowych w Polsce

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tematem artykułu jest metoda wyceny społecznych kosztów wypadków i kolizji drogowych w Polsce, opracowana w Zakładzie Ekonomiki Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Koszty ekonomiczne, obok strat osobowych (wyrażonych fizycznymi ofiarami wypadków drogowych) oraz strat emocjonalnych (w postaci kręgu ofiar i ich bliskich cierpiących w największej mierze emocjonalnie), należą do podstawowej kategorii skutków zdarzeń drogowych. Wysoki udział tych strat w gospodarkach krajów (średnio w wysokości ponad 2% PKB) nadaje zagadnieniu wymiar problemu gospodarczego. Z kolei wyniki szczegółowej analizy struktury tych kosztów skłaniają do rozpatrywania procesu bezpieczeństwa w ruchu drogowym w szerszym kontekście, tj. nie tylko transportowym, ale i społecznym. Wśród społeczeństwa i decydentów brak pełnej świadomości odnośnie zagrożeń, wyrażonych stratami osobowymi i emocjonalnymi, jakie niesie ruch drogowy. Z tego powodu edukacja motoryzacyjna w aspekcie ekonomicznym może się okazać efektywna, ponieważ podejście monetarne jest jednym ze skuteczniejszych argumentów przemawiających na co dzień do wyobraźni każdego homo oeconomicus. Z kolei z pozycji działań na poziomie operacyjnym jednostkowe wyniki wyceny kosztów, w postaci wartości życia i zdrowia ofiar wypadków, są niezbędnym elementem wyceny opłacalności ekonomicznej inwestycji drogowych, opartej na analizie kosztów i korzyści społecznych uczestników ruchu. W związku z tym wybór metody wyceny kosztów społecznych, w tym ekonomicznych, zdarzeń drogowych jest kwestią zasadniczą i będącą od dawna przedmiotem studiów w dziedzinie ekonomiki transportu.

EN

The article presents a valuation method of social costs of road accidents and collisions in Poland, which was developed in the Economic Division of Road and Bridge Research Institute. In addition to personal losses (expressed in physical victims of road accidents) and emotional losses (in relation to a victims' circle and their loved ones suffering mostly in the emotional way), the economic costs fall into a basic category of consequences of road occurrences. The high share of all these costs in the economy of countries (an average of over 2% of GDP), gives them the economic dimension of a problem. Moreover, the results of a detailed analysis of their structure convince that it is worth considering the process of road safety in a broader context, not just a transport one, but social as well. Dangers posed by road traffic and expressed as personal and emotional losses are still undervalued by a society and a governing body. That is the reason why the motorization education including the economic aspect can be effective: financial arguments appeal to the imagination of each homo economicus. From the operational level, unit costs of accidents in the form of the value of life and health of victims, are an essential element of the economic viability valuation of road projects, based on an analysis of social costs and benefits of road users. For this reason the choice of valuation methods for socio-economic costs of occurrences is essential and that is why it has been the subject of research in the field of transport economics fora long time.

Słowa kluczowe

PL

koszty kolizji drogowych; koszty wypadków drogowych; metoda Pandora; metoda wyceny kosztów zdarzeń drogowych

EN

costs of road accidents; costs of road collisions; Pandora's method; valuation method of road occurrences

• Wydawca: Instytut Badawczy Dróg i Mostów
• Czasopismo: Roads and Bridges - Drogi i Mosty
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 14, no. 2
• Strony: 133--142
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jaździk-Osmólska A.

• Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie

Bibliografia

• [1] Chrostowska H.: Ekonomika transportu drogowego. WNT, Warszawa, 1984
• [2] Chrostowska H.: Ocena efektywności ekonomicznej inwestycji drogowych i mostowych. IBDiM, Warszawa, 1993-1998
• [3] HEATCO-Developing Harmonised European Approaches for Transport Costing and Project Assessment - Deliver-able 5: Proposal for Harmonised Guidelines, 2005
• [4] Van Essen H., Schroten A., Otten M., Sutter D., Schreyer Ch., Zandonella R., Maibach M., Doll C.: External costs of transport in Europe. Update Study for 2008. Report.CE Delft, Delft, 2011
• [5] Korzhenevych A., Dehnen N., Brócker J., Holtkamp M., Meier H., Gibson G., Varma A., Cox V.: Update ofthe Handbook on External Costs of Transport. Final report. Ricardo-AEA, Issue Number 1, London, 2014
• [6] Jaździk-Osmólska A.M. i inni: Metoda oraz wycena kosztów wypadków i kolizji drogowych na sieci dróg w Polsce na koniec roku 2012, z wyodrębnieniem średnich kosztów społeczno-konomicznych zdarzeń drogowych na sieci TEN-T. IBDiM, Warszawa, 2013
• [7] Jaździk-Osmólska A., Mitas A.: Metoda wyceny kosztów społecznych, w tym ekonomicznych, wypadków drogowych w Polsce w aspekcie BRD. Roads and Bridges -Drogi i Mosty, 13, 4, 2014, 379-391
• [8] Jaździk-Osmólska A.: Wartość życia ludzkiego: analiza porównawcza metod wyceny kosztów zdarzeń drogowych. Roads and Bridges - Drogi i Mosty, 13, 4, 2014, 321-336
• [9] Fredrich F., Ricci A. (et al.): Calculating transport envi-ronmental costs. Final report ofthe expert advisor to the high level group on infrastructure charging (working group 2), 1999
• [10] Jaździk-Osmólska A. i inn.: Wycena ekonomiczna inwestycji drogowych i mostowych. Aktualizacja cen jednostkowych na poziomie 2011 roku. IBDiM, Warszawa, 2012 its significant limitation. On the other hand, the estimation of employers' losses as a special social group being charged with economic effects of the road traffic security in Poland makes an outstanding value of that method.