Obszary trwałej zieleni - nowa formacja strukturalna w obszarach wiejskich

• Autorzy: Drupka S.

Warianty tytułu

EN

Permanent greenness lands - a new structural formation in rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Coraz więcej terenów uprzednio i dotychczas użytkowanych rolniczo zostaje zwalnianych z tej funkcji. Pozostają obszary "opuszczone", marginalne lub odłogowane. Jest to znaczący potencjał ziem w Polsce, który będzie się jeszcze powiększał w najbliższych dziesięcioleciach do określonych granic, prawdopodobnie do około 3-3,5 mln ha. W przeciwieństwie do głoszonych obecnie przeważnie negatywnych opinii o tym zjawisku, proponuje się w niniejszym opracowaniu ocenę pozytywną zaistniałych procesów zwalniania ziem - z reguły najsłabszych lub chemicznie skażonych - z działalności rolniczo-uprawowej, zwłaszcza do celów żywnościowych. Proponuje się postrzegać to zjawisko jako wielką szansę wszechstronnego i wielofunkcyjnego rozwoju ośrodków wiejskich, wiejsko-miejskich, a także i samych obszarów związanych z tymi ośrodkami. Wielorakie potrzeby, jakie będzie można zaspokoić w cywilizacyjnym rozwoju naszego kraju są przedstawione w opracowaniu, a opuszczane przez rolnictwo tereny wraz z lasami, użytkami zielonymi, parkami, użytkami ekologicznymi itp. nazwano obszarami trwałej zieleni (OTZ).

EN

The more and more lands formerly used by agriculture are relieved of this function to become "abandoned", marginal or fallow lands. That is a significant potential of grounds which will still enlarge in the next decades to amount probably 3-3.5 million ha. In contrast to presently expressed, mostly negative, opinions of this process author proposes here a positive evaluation of the process of releasing lands - often of poorest quality or contaminated - from their basic function of food production. It is proposed to see this phenomenon as a chance of universal and multifunctional development of rural areas, of municipal-rural grounds and of lands associated with human settlements. Multiple needs that should be satisfied during the civilizational development of our country are presented in this paper. The grounds abandoned by agriculture with forests, grasslands, parks, lands of ecological use etc. has been called Permanent Greenness Lands (PGL).

Słowa kluczowe

PL

infrastruktura cywilizacyjna; kanały ekologiczne; mikroklimat pól; oazy bioróżnorodności; ochrona przeciwpowodziowa; produkcja alternatywna; retencja wodna; rezerwy terenowe; samowystarczalność żywnościowa; sport i turystyka; ziemie opuszczane

EN

civilization infrastructure; ecological corridors; field microclimate; centres of biodiversity; flood control; lternative production; water retention; terrain reserves; self-sufficiency in food; sport and tourism; barren lands

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 3, z. 2
• Strony: 11--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz.

Twórcy

autor

Drupka S.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Zakład Studiów Regionalnych Rozwoju Obszarów Wiejskich, 05-090 Raszyn; tel. [phone]

Bibliografia

• Aktualna problematyka ochrony mokradeł, 1999. Mater. Semin. nr 43. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 232.
• BAC S., KOŹMIŃSKI C., ROJEK M., 1998. Agrometeorologia. Warszawa: PWN ss. 275.
• BAŃSKI J., 1999. Obszary problemowe w rolnictwie Polski. PAN – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania. Wrocław: Wydaw. Continuo ss. 128.
• BORYCZKA J., 1998. Zmiany klimatu ziemi. Warszawa: Wydaw. Akademickie DIALOG ss. 165.
• CARLEY M., SPAPENS Ph., 2000. Dzielenie się światem. Białystok-Warszawa: Inst. na Rzecz Ekoroz. ss. 270.
• CZAJA S., 1998. Globalne zmiany klimatyczne. Białystok: Wydaw. Ekon. i Środ. ss. 196.
• Czynniki plonotwórcze – plonowanie roślin, 1993. Pr. zbior. Red. J. Dzieżyc. Warszawa-Wrocław.
• DRUPKA S., 1990. Sustainable land use systems research in Eastern Europe. W: Proc. Intern. Workshop – Sustainable land use systems research. New Delhi, India. Kurztown: Rodale Res. Cent. s. 153-158.
• DRUPKA S., 1996. Infrastruktura melioracyjna wsi polskiej. Problemy infrastruktury technicznej obszarów wiejskich. W: Studia nad infrastrukturą wsi polskiej T. 2. Warszawa: IRWiR PAN.
• DRUPKA S., 1998. Melioracje rolne. Geneza, rozwój, znaczenie, przyszłość. W: Encyklopedia agrobiznesu. Warszawa: Fundacja Innowacja.
• DRUPKA S., KUŹNIAR A., KRYŃSKA D., 1997. Klimatyczno-rolnicze kryteria oceny potrzeb nawadniania w Polsce. W: Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Mater. Semin. 39. Falenty: Wydaw. IMUZ.
• GÓRNY M., 1993. Rola zadrzewień w krajobrazie rolniczym. W: Rolnictwo ekologiczne – od teorii do praktyki. Warszawa: Stow. Ekoland s. 123–130.
• JAGŁA S., 2002. Użytki ekologiczne w terenach górskich. W: Użytki ekologiczne w środowisku przyrodniczym. Mater. Semin. 48, Konf. Nauk. Żywiec-Moszczanica 21–22.05.2002. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 47-54.
• JAGŁA S., KOPEĆ S., KOSTUCH R., MISZTAL A., OSTROWSKI J., ŻYWOTKO H., 2002. Użytki ekologiczne w terenach górskich. Red. S. Jagła, A. Misztal. Falenty-Kraków: Wydaw. IMUZ ss. 98.
• JAGŁA S., KOSTUCH R., 2001. Trawiasto-zielne użytki ekologiczne, ich znaczenie środowiskowe i uwarunkowania trwałości występowania. W: Trwała okrywa roślinna jako podstawa zrównoważonego rozwoju rolnictwa w zlewniach karpackich. Mater. Konf. 9–11 październik 2001, Stacja Badawcza IMUZ Jaworki. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 17-24.
• JANKOWSKA-HUFLEJT H., Z ASTAWNY J., 2002. Analiza stanu gospodarowania i możliwości zwiększenia efektywności wykorzystania użytków zielonych w Polsce w żywieniu przeżuwaczy. W: Pasze z użytków zielonych czynnikiem jakości zdrowotnej środków żywienia zwierząt i ludzi. Red.: H. Jankowska-Huflejt i J. Zastawny. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 73-85.
• KŁODZIŃSKI M., 1999. Aktywizacja gospodarcza obszarów wiejskich. Warszawa: PAN – IRWiR, SGGW-CNW ss. 152.
• Kształtowanie i ochrona zasobów wodnych na obszarach wiejskich, 2003. Red. L. Ryszkowski, S. Bołazy, A. Kędziora. Poznań: Zakł. Bad. Środ. Leśn. PAN ss. 70.
• Landscape Tomorrow, 2002. European Research Network for sustainable development of multifunctional landscapes. Münchenberg, Germany.
• MALESZEWSKI W., 1861. Osuszanie bagien i łąk błotnych w Królestwie Polskiem. Gazeta Rolnicza nr 14, 18, 20.
• MARTYN D., 2000. Klimaty kuli ziemskiej. Warszawa: PWN ss. 360.
• Mechanizmy i uwarunkowania ekorozwoju, 1998. Zbiór referatów II Międzyn. Konf. Nauk. Rajgród 21–24 września 1998. Białystok: Wydaw. PBiał.
• MICHNA W., 1991. Ekosystemy żywicielskie i żywność. Zagrożenia i problemy ochrony. Warszawa: IOŚ.
• MIODUSZEWSKI W., 2003. Mała retencja. Ochrona zasobów wodnych i środowiska naturalnego. Poradnik. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 52.
• NOWICKI M., 1993. Strategia ekorozwoju Polski. Warszawa: MOŚZNiL ss. 182.
• OSTROWSKI J., 2001. Marginalne użytki zielone w kształtowaniu wielofunkcyjności obszarów wiejskich w regionach górskich. W: Trwała okrywa roślinna jako podstawa zrównoważonego rozwoju rolnictwa w zlewniach karpackich. Mater. Konf. 9–11 październik 2001, Stacja Badawcza IMUZ Jaworki. Falenty: Wydaw. IMUZ s. 25-33.
• Pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich, 2000. Warszawa: Rząd RP.
• PTASZYCKA-JACKOWSKA D., B ARANOWSKA-J ANOTA M., 1998. Przyrodnicze obszary chronione. Warszawa: Inst. GPiK ss. 287.
• POHORYLES S., 1985. Introduction to rural planning and development. Min. of Agric. Centr. f. Int. Agric. Dev. Coop., Isr. Assoc. f. Int. Coop., Izrael, Tel-Aviv ss. 188.
• Proc. of VII Congress of the European Society for Agronomy, 2002. Cordoba, Spain 15–18 July 2002.
• PROKOPOWICZ M., 1926. Melioracje w Polsce. Toruń: Morska Drukarnia Rolnicza ss. 341.
• Przyczyny i skutki wielkich powodzi, 1999. Mater. konf., Kraków 29–30.11.1999, Muzeum Przyr. Inst. Syst. i Ewol. Zwierząt PAN, Kraków.
• RICHLING A., SOLON J., 1994. Ekologia krajobrazu. Warszawa: PWN. ss. 226.
• Roczniki statystyczne. Warszawa: GUS.
• Rolnictwo ekologiczne, 1993. Pr. zbior. Red. U. Sołtysiak. Warszawa: Stow. Ekoland.
• ROSNER A., 1999. Wiejskie obszary problemowe pod kątem widzenia środowiska naturalnego. W: Typologia wiejskich obszarów problemowych. Warszawa: PAN, IRR s. 79-88.
• RUNOWSKI H., 1996. Ograniczenia i szanse rolnictwa ekologicznego. Warszawa: Wydaw. SGGW ss. 286.
• SIEMIŃSKI I., 1992. Zróżnicowania infrastruktury obszarów wiejskich. PAN-IRWiR, Warszawa.
• Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Projekt, 1998. Przyjęte przez RM 1999. Warszawa.
• Stan gleb użytkowanych rolniczo w Polsce, 1993. Pr. zbior. Warszawa: PIOŚ.
• Strategia rozwoju gminy Grabów (woj. łódzkie), 2000. Oprac. zesp. IMUZ, maszynopis.
• Średniookresowa strategia rolnictwa i obszarów wiejskich, 1998. Przyjęte przez RM 1998. Warszawa.
• TWARDY S., KOSTUCH R., 2001. Charakterystyka obszarów wiejskich w zlewni Iłżanki. Falenty-Kraków: Wydaw. IMUZ ss. 91.
• TYSZECKI A., 1999. Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko. Pr. zbior. Warszawa: Fund. IUNC Poland.
• Ustawa o kształtowaniu i rozwoju terenów (obszarów) wiejskich. Projekt, 1990. Z. Pijanowski i zesp. Kraków: AR.
• Ustawa o ochronie przyrody, 1991. Dz. U. 1991 nr 114 poz. 492.
• Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, 1994. Dz. U. nr 89 poz. 415.
• Użytki ekologiczne w środowisku przyrodniczym, 2002. Mater. Semin. 48, Konf. Nauk. Żywiec - Moszczanica 21–22.05.2002. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 178.
• WEIZSÄCKER E.U., L OVINS A.B., L OVINS L.H., 1999. Mnożnik cztery. Nowy raport dla Klubu Rzymskiego. Toruń: PTWKR, Wydaw. Rolewski ss. 291.
• WIERUSZEWSKA M., 1997. Wieś Polska. Konteksty – kontrasty – strategie. Warszawa: PAN- IRWiR ss. 209.
• WOŚ A., 1992. Strategie rozwoju rolnictwa. Warszawa: PWN ss. 162.
• WOŚ A., 1999. Klimat Polski. Warszawa: PWN ss. 302.
• Zagospodarowanie doliny Iłżanki w aspekcie aktywizacji turystyki, 2002. Pr. zbior. Red. nauk. S. Twardy. Falenty-Kraków: Wydaw. IMUZ ss. 83.