Zarys teorii działań nieregularnych i ewolucja pojęcia tych działań w polskiej myśli wojskowej na przełomie wieków : analiza krytyczna

• Autorzy: Usydus M.

Warianty tytułu

EN

Outline of the theory of irregular warfare and the evolution of the concept of irregular warfare in Polish military view at the turn of the century : critical analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pierwszej części artykułu autor omawia pojęcie działań nieregularnych i przedstawia jego ewolucję w polskiej myśli wojskowej w ostatnich kilku dziesięcioleciach. Zwraca uwagę na polityczne i militarne wydarzenia, które miały wpływ na dopuszczenie takiej formy aktywności w polskich siłach zbrojnych (w wojskach lądowych) w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku - w okresie zimnej wojny. Ówczesne obawy przed użyciem broni jądrowej przesądziły o potrzebie dostosowania taktyki i pojazdów bojowych do tego rodzaju wojny. Rezultatem prac koncepcyjnych nad nową polską doktryną wojenną była między innymi instrukcja Działania nieregularne, wprowadzona do użytku w 1969 roku. Zaproponowano w niej odpowiadający taktyce partyzanckiej sposób postępowania, który miał dawać żołnierzom możliwość samodzielnego przetrwania w przypadku odosobnienia. W późniejszych latach w polskich siłach zbrojnych odstąpiono od pierwotnych założeń i zaczęto rozwijać teorię działań nieregularnych na użytek wojsk operacyjnych. Ponieważ ów pogląd pozostaje w sprzeczności z definicją tych działań przyjętą w NATO, autor proponuje korektę narodowej definicji. Druga część opracowania odnosi się do teoretycznych aspektów działań nieregularnych, faz rozwojowych zbrojnych ruchów oporu oraz metod ich wsparcia bojowego i aprowizacji.

EN

In the first part of an article the author describes evolution of the irregular warfare concept and its definitions in Polish military doctrine over the last several decades. He draws attention to the political and military events which had an impact on the implementation of this form of activities in Polish Armed Forces (in the Army), in the sixties of the last century - in the Cold War period. At that time, fears related to the use of nuclear weapons decided about the need to adapt tactics and to improve armoured vehicles ability to conditions of such a war. It is suggested, that the field manual titled “Irregular Warfare”, put into use in 1969, was the result of work on new polish military doctrine. There were proposed a form of military activities based on guerrilla tactic, had given a chance to survive soldiers who lost contact with the main operational forces. In later years, the theory of irregular warfare (submitted in the field manual as a way of survival) was developed for wider use by the operational forces. Because such a view is inconsistent with the definition of irregular warfare accepted by all NATO members, the author proposes the necessary correction and a new formula for the national definition. The second part of the article refers to the theoretical assumptions of irregular warfare: their general theory, developmental stages of armed resistance movements as well as methods of combat and “logistic” support.

Słowa kluczowe

PL

działania nieregularne; ruch oporu; organizacja zbrojna; teoria działań nieregularnych; obronność

EN

irregular actions; resistance; armed organization; theory of irregular action; defense

• Wydawca: Wojskowy Instytut Wydawniczy
• Czasopismo: Kwartalnik Bellona
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 2
• Strony: 105--118
• Opis fizyczny: Bibliogr.

Twórcy

autor

Usydus M.

Bibliografia

• 1. AJP-3.4.4. Allied Joint Doctrine for Counterinsurgency (COIN), February 2011.
• 2. Chwalba A., Okupacyjny Kraków w latach 1939-1945, Warszawa 2002.
• 3. Derecki M., Tropem majora „Hubala”, Lublin 1982.
• 4. Działania nieregularne. Podręcznik, Warszawa 1969.
• 5. Działania taktyczne Wojsk Lądowych. Podręcznik, Z. Ścibiorek (red.), Warszawa 1995.
• 6. Kajetanowicz J., Wojsko Polskie w koncepcjach bezpieczeństwa militarnego państwa w latach 1945-1989, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013 nr 2.
• 7. Konwencja genewska o traktowaniu jeńców wojennych (III konwencja genewska), Genewa, 12 sierpnia 1949 r.
• 8. Königsberg W., Droga „Ponurego”. Rys biograficzny majora Jana Piwnika, Warszawa 2014.
• 9. Leksykon wiedzy wojskowej, M. Laprus (red.), Warszawa 1979.
• 10. Ney-Krwawicz M., Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945, Warszawa 1990.
• 11. Ney-Krwawicz M., Armia Krajowa. Siły Zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 2009.
• 12. Regulamin działań wojsk lądowych, Warszawa 2008.
• 13. Szafran H., Wymiar naukowy działań nieregularnych, w: Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku, R. Jakubczak (red.), Warszawa 2006.
• 14. Usydus M., Zbrojny ruch oporu. Studium teorii i praktyki działań nieregularnych, Warszawa 2017.