Cyjanamid wapnia. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Kupczewska-Dobecka M. , Dobecki M.

Warianty tytułu

EN

Calcium cyanamide

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Czysty cyjanamid wapnia (CC) jest nielotnym, niepalnym ciałem stałym. Handlowy CC ma barwę szarą, zawiera małe ilości karbidku wapnia, siarczków, tlenków i azotków krzemu, żelaza i glinu. Cyjanamid wapnia jest stosowany w syntezie organicznej jako materiał do produkcji cyjanku wapnia i dicyjanamidu. Jest także używany do odsiarczania stali. Wykorzystuje się go w rolnictwie jako nawóz sztuczny (azotniak), środek chwastobójczy i grzybobójczy. W latach 70. XX w. cyjanamid wapnia był stosowany jako lek w leczeniu choroby alkoholowej. Głównym kierunkiem działania cyjanamidu wapnia po narażeniu inhalacyjnym jest działanie drażniące na drogi oddechowe, oczy i skórę. Powoduje nietolerancję alkoholu przejawiającą się przejściowymi zaburzeniami naczyniowo-ruchowymi, tzw. efekt antabusowy. Po doustnym podaniu substancji obserwowano także działanie hepatotoksyczne Działanie toksyczne tego związku polega na inhibicji aktywności dehydrogenazy aldehydowej, co doprowadza do znacznego nagromadzenia się we krwi aldehydu octowego, gdyż nie ulega on dalszemu utlenieniu do kwasu octowego. Badania przeprowadzone na zwierzętach doświadczalnych nie wykazały zależności efektu toksycznego od wielkości narażenia. Ustalono natomiast, że u ludzi dawka 50 mg/dzień jest minimalną dawką terapeutyczną, która może być przyjęta jako wartość LOEL dla człowieka. U pacjentów obserwowanych podczas długotrwałej kuracji cyjanamidem wapnia w dawce 50-150 mg/dzień występowały przypadki alergicznej reakcji skórnej, zawroty głowy, mdłości, ból głowy. U 128 alkoholików leczonych CC, w dawce 50 mg/dzień przez 4 miesiące, nie wykazano działania hepatotoksycznego i tyreotoksycznego cyjanamidu. Obserwowano jedynie znaczący wzrost liczby białych ciałek krwi i powrót do normy po zaprzestaniu podawania CC. Przeprowadzone badania lekarskie 65 pracowników zatrudnionych przy produkcji cyjanamidu wapnia (średnio 19 lat) i długotrwale narażanych na ten związek o stężeniu 8,3 mg/m i mniejszym nie wykazały (w porównaniu z populacją generalną) istotnych zmian w układzie oddechowym, pokarmowym, nerwowym, krążenia oraz skłonności do infekcji. Na podstawie powyższych danych oraz wyników badań ludzi w środowisku pracy, a także biorąc pod uwagę zmienność reakcji w populacji ludzkiej (możliwość występowania efektu antabusowego po spożyciu alkoholu po zakończeniu pracy) proponuje się przyjęcie wartości 1 mg/m3 jako NDS cyjanamidu wapnia. Brak jest podstaw do ustalenia NDSCh. Ze względu na to, że skóra stanowi istotną drogę narażenia (wartość medialnej dawki śmiertelnej po podaniu substancji na skórę królika i szczura - DL50s<1000 mg/kg oraz dermatozy u zatrudnionych przy produkcji CC) proponuje się oznaczenie cyjanamidu wapnia w wykazie NDS symbolem „Sk”.

EN

Calcium cyanamide is a nonvolatile, noncombustible, white crystalline solid. Calcium cyanamide is commercially used as a raw material for the manufacture of calcium cyanide and dicyanamide. It is also used in the desulfurization of some types of steel. The product is used as a defoliant, fertilizer, or herbicide. Most cases of industrial calcium cyanamide poisoning involve primary skin irritation or sensitizing dermatitis. Skin irritation develops in the form of an erythematous rash over the surfaces of the body that are exposed to the substance of those body surfaces irritated by clothing or perspiration. In addition, exposed workers may develop temporary vasomotor disturbances of the upper body, with susceptibility increasing with alcohol intake. Calcium cyanamide is used medically for its antabuse-like effect, and the maintenance dose in adults is between 50 and 100 mg/day. Based on the human data The Experts Group of Chemical Agent established the 8-hour TWA value of 1 mg/nr1. No STEL is recommended.

Słowa kluczowe

PL

cyjanamid wapnia; narażenie zawodowe; działanie drażniące

EN

occupational exposure; irritation; calcium cyanamide

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2002
• Tom: Nr 2 (32)
• Strony: 25--45
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., tab.

Twórcy

autor

Kupczewska-Dobecka M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Dobecki M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1996). Documentation of threshold limit values. Calcium cyanamide. Ed. 6. Cincinnati, Ohio.
• 2. American Drug Index (1969).
• 3. Ashby J., Tennant R.W. (1988) Chemical structure. Salmonella mutagenicity and extent of carcinogenicity as indicators of genotoxic carcinogenesis among 222 chemicals tested in rodents by the U.S. NCI/NTP. Mutation Research 204, 17-115.
• 4. Benitz K.F., Kramer A. W., Dambach G. (1965) Comparative studies on the morphologic effects of calcium carbimide, propylthiouracil, and disulfiram in male rats. Toxicology and Applied Pharmacology 7, 128-162.
• 5. Billewicz-Stankiewicz J., Pawłowski L. (1960) Badania doświadczalne nad wpływem wdychania azotniaku na wyższą czynność nerwową zwierząt. Medycyna Pracy 6, 433-440.
• 6. Billewicz-Stankiewicz J., Pawłowski L. (1961) Badania nad wpływem azotniaku na wydolność fizyczną zwierząt doświadczalnych. Medycyna Pracy 5, 469-479.
• 7. Blanco C., Rothwell KG. (1976) Perpheral neuropathy associated with citrated calcium carbimide. The Lancet 24,911-912.
• 8. Brien J.F. i in. (1978) A study of the calcium carbimide-ethanol interaction in man. Europ. J. Clin. Pharmacol. 14, 133-141.
• 9. Clinical toxicology of commercial products. Acute poisoning. (1969) [Red.] M.N, Gleason, R.E. Gosselin. Baltimore.
• 10. EINECS (1990) European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances. Official Journal of the European Communities. Data base.
• 11. Federal Register (1986) 53(109). Proposed rules. Calcium cyanamide.
• 12. Federal Register (1989) 54(12). Proposed rules. Rules and regulations. Calcium cyanamide.
• 13. Hald J. i in. (1952) The antabuse effect of some compound. Related to antabuse and cyanamide. Acta Pharmacologica et Toxicologica, 8, 329-337.
• 14. HSDB (1996, grudzień). Data base.
• 15. ILO (1983). Encyclopaedia of Occupational Health and Safety. 3ed. Geneva.
• 16. Index Pharmacorum (1968) Georg Thieme Verlag, Stuttgart.
• 17. Izmerov N.F., Sanotsky I.V., Sidorov K.K. (1982) Toxicometric parameters of industrial toxic chemicals under single exposure. Centre of International Projects, Moskwa.
• 18. lzquierdo D.J. (1992) The principal substances used in the work environment that can produce an "Antabuse" effect. Prevencion 120, 22-26. (cyt. wg Toxline d-base, 1996).
• 19. Kramer A.W., Dambach G.f Pridgen W.A. (1967) The effects of calcium carbimide and thyroid powder on thyroid morphology and feed efficiency in rats. Toxicology and Applied Pharmacology 11, 342-441.
• 20. List of MAK and BAT Values (1996) Deutsche Forschungsgemeinschaft. Commission for the Investigation of Health Hazards of Chemical Compounds in the Work Area. Report No. 32. VCH, Verlagsgesellschaft mbH, D-69451 (Federal Republic of Germany).
• 21. Loomis C.W., Brien J.F. (1983a) Inhibition of hepatic aldehyde dehydrogenases in the rat by calcium carbimide (calcium cyanamide). Can. J. Physiol. Pharmacol. 61, 1025-1034.
• 22. Loomis C.W., Brien J.F. (1983b) Specificity of hepatic aldehyde dehydrogenase inhibition by calcium carbimide (calcium cyanamide) in the rat. Can. J. Physiol. Pharmacol. 61, 431-435.
• 23. MAK (1985/86) Gasundeheitsschadliche ArbeitsStoffe. 11 Lieferung VCH Verlagsegeseuschaft. Weinheim.
• 24. Marconi J. i in. (1960) Quart. J. Stud. Alcohol 21, 642. (cyt. wg MAK).
• 25. Micromedex (1995) Poisindex. Komputerowa baza danych.
• 26. Micromedex (1996, maj) Tomes Plus. Komputerowa baza danych.
• 27. Moreno A. i in. (1984) Structural hepatic changes associated with cyanamide treatment: cholangiolar proliferation, fibrosis and cirrhosis. Liver, 4(1), 15-21.
• 28. Murakami H. (1961) Calcium cyanamide poisoning. Industrial Medicine and Surgery, 35-37.
• 29. NIOSH (1994) Pocket Guide to Chemical Hazards. Cincinnati, Ohio.
• 30. OEL (1991) Occupational exposure limits 1992. Londyn: HMSO 24. Occupational exposure limits for airborne toxic substances. Ed. 3. Geneva, International Labour Office.
• 31. Patty's Industrial hygiene and toxicology (1981) 3rd ed. Vol. 2c. Toxicology. Interscience, New York. 1981.
• 32. Patty’s Industrial hygiene and toxicology (1994) 4rd ed. Vol. 2. Toxicology: Hartung R.: Cyanides and Nitriles. Interscience, New York.
• 33. Peachey J.E. i in. (1989) Calcium carbimide in alcoholism treatment, medical findings of a shortterm, placebo-controlled, double-blind clinical trial. British Journal of Addiction 84, 1359-1366.
• 34. RTECS (1996, grudzień) Data base.
• 35. Schiele R. i in. (1981) Felduntersuchung von Personen mit langjähriger Exposition gegenüber Kalkstickstoff (Field study of workers with longterm exposure to calcium cyanamide). Zbl. Bakt. Hyg. 173, 13-28.
• 36.TLVs and BEIs (1996) Threshold limit values for chemical substances and physical agents biological exposure indices. Cincinnati, OH.
• 37. Tottmar O. i in. (1978) The presence of an aldehyde dehydrogenase inhibitor in animal diets and its effects on the experimental results in alcohol studies. Br. J. Nutr. 39, 317-325.
• 38. Toxline (1996, grudzień) Data base.
• 39. Vazquez J.J- i in. (1983) Cyanamide-induced liver injury. A predictable lesion. Liver, 3(4), 225-30.
• 40. Zeiger E. (1987) Carcinogenicity of mutagens: predictive capability of the Salmonella mutagenis assay for rodent carcinogenicity. Cancer Research 47, 1287-1296.