Ocena zawartości niklu w aluwialnych glebach uprawnych wytworzonych na gytiach równiny biogennej

• Autorzy: Bartkowiak A.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2012.6(2)091

Warianty tytułu

EN

Assessment of nickel content in agricultural alluvial soils formed from the gyttia of biogenic plain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Położone w dolinach rzecznych aluwia stanowią zróżnicowaną pokrywę glebową, na którą składają się zarówno gleby mineralne, mineralno-organiczne, jak i organiczne o bardzo zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych. Przedmiotem badań było określenie zawartości niklu w glebach aluwialnych wytworzonych na gytiach równiny biogenicznej Basenu Unisławskiego. Próbki glebowe pobrano z 7 profili glebowych, w których oznaczono wybrane właściwości fizykochemiczne metodami powszechnie stosowanymi w laboratoriach gleboznawczych. W analizowanych próbkach dokonano pomiaru całkowitej zawartości niklu po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF + HClO₄ metodą Crocka i Seversona oraz jego form łatwo przyswajalnych, ekstrahowanych DTPA, wg Lindsaya i Norvella. Zawartość całkowitą oraz formy mobilne oznaczono przy zastosowaniu metody atomowej spektroskopii absorpcyjnej na spektrometrze PU 9100X (Philips). Całkowita zawartość niklu mieściła się w zakresie od 0,6 do 18,04 mg · kg^–1. Najwyższe zawartości tego pierwiastka odnotowano w poziomach powierzchniowych i podpowierzchniowych oraz w poziomach wzbogaconych w materię organiczną. W badanych próbkach glebowych stwierdzone całkowite zawartości niklu były zbliżone do zawartości tła geochemicznego. Natomiast zawartości form mobilnych była niższa od wartości uznanych za toksyczne. W badanych glebach zawartości form ekstrahowanych DTPA kształtowały się w zakresie 0,14÷2,09 mg · kg^–1.

EN

Alluvial soils located in river valleys are a diverse cover, which consists the mineral as well as mineral-organic and organic soils, with different physicochemical properties. The subject of this study was to determine the nickel content in alluvial soils formed from gyttia of biogenic plain of Unislawski Basin. Soil samples were collected from seven soil profiles, the selected physicochemical properties of the methods commonly used in soil science laboratories were determined. In the analyzed samples the total nickel content was determined after mineralization in a mixture of acids HF + HClO₄ and its forms of easily available, DTPA extracted, according to Lindsay and Norvell. The content of total and mobile forms was determined using the atomic absorption spectrophotometry method on PU 9100X spectrometer (Philips). The total content of nickel ranged from 0.6 to 18.04 mg · kg^–1. The highest content of this element was observed in surface and subsurface horizons and the enrichment horizons of organic matter. In the studied soil samples determined total nickel content was similar to the geochemical background level. While the content of mobile forms of this element was lower than the values considered as toxic. In analyzed soils the content of DTPA extractable forms ranged from 0.14 to 2.09 mg ·kg^–1.

Słowa kluczowe

PL

nikiel w glebie; gleby aluwialne; formy całkowite i ekstrahowane DTPA; DTPA

EN

nickel; alluvial soil; total contents and DTPA extractable forms; DTPA

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 6, No. 2
• Strony: 677--681
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab.

Twórcy

autor

Bartkowiak A.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Techniczno-Przyrodniczy, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Laskowski S, Szozda B. Niektóre właściwości chemiczne mad odrzańskich rejonu Przychowej. Roczn Glebozn. 1985;35(3):27-40.
• [2] Crock JG, Severson R. Four reference soil and rock samples for measuring element availability in the western energy regions. Geochem Survey Circular. 1980;841:1-16.
• [3] Lindsay WL, Norvell WA. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, copper. Soil Sci Soc Amer J. 1978;43:421-428.
• [4] Bartkowiak A. Charakterystyka uprawnych gleb aluwialnych wytworzonych na martwicy wapiennej w Basenie Unisławskim. Rozprawa doktorska. Bydgoszcz: UTP WR; 2008:1-96.
• [5] Kabata-Pendias A, Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa: Wyd Nauk PWN; 1999.
• [6] Ruszkowska M, Wojcieszka-Wyskupajtys U. Mikroelementy - fizjologiczne i ekologiczne aspekty ich niedoborów i nadmiarów. Zesz Probl Post Nauk Roln. 1996;434:1-11.
• [7] Czarnowska K. Wpływ skały macierzystej na zawartość metali ciężkich w glebach. Zesz Probl Post Nauk Roln. 1984;242:21-30.
• [8] Smolińska B, Król K. Wymywalność niklu z prób glebowych aglomeracji łódzkiej. Ochr Środow i Zasob Natur. 2011;49:228-239.
• [9] Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz jakości ziemi. DzU 2002, Nr 165, poz. 1359.
• [10] Panwar BS, Ahmed KS, Mittal SB. Phytoremediation of nickel-contaminated soils by Brassica Species. Environ Develop and Sustainability. 2002;4(1):1-6.
• [11] Badora A. Wpływ pH na mobilność pierwiastków w glebach. Zesz Probl Post Nauk Roln. 2002;482:21-36.
• [12] Domańska J. Zawartość i pobieranie niklu przez rośliny przy zróżnicowanym pH gleb naturalnych oraz zanieczyszczonych kadmem i ołowiem. Ochr Środow i Zasob Natur. 2009;40:236-245.
• [13] Gębski M. Czynniki glebowe oraz nawozowe wpływające na przyswajanie metali ciężkich w roślinach. Post Nauk Roln. 1998;5:3-16.
• [14] Weng L, Wolthoorn A, Lexmond TM, Teminghoff EJM, van Riemsdijk WH. Understanding the effects of soil characteristics on phytotoxicity and bioavailability of nickel using speciation models. Environ Sci and Technol. 2004;38:156-162.
• [15] Szatanik-Kloc A. Wpływ pH i stężenia wybranych metali ciężkich na ich zawartość w roślinach. Acta Agrophys. 2004;4(1):177-183.