Zróżnicowanie torfowisk leśnych w krajobrazie młodoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego i Równiny Sępopolskiej

• Autorzy: Smołucha J.

Warianty tytułu

EN

Differentiation of forest peatlands in the young-glacial landscape of the Mazurian Lakeland and the Sępopol Plain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Region Pojezierza Mazurskiego o lesistości wynoszącej średnio 31,2% obejmuje tereny, które znajdowały się w zasięgu zlodowacenia bałtyckiego. Ukształtowana w plejstocenie młodoglacjalna rzeźba jest bardzo urozmaicona i odznacza się bogactwem jezior oraz zagłębień bezodpływowych. Analizę wzajemnych powiązań i zależności rzeźby terenu, litologii utworów powierzchniowych oraz warunków wodnych prowadzących do powstania bagiennych i wilgotnych siedlisk leśnych odnoszono do wydzielonych na podstawie warunków siedliskowych 9 rodzajów krajobrazu młodoglacjanego, które można połączyć w 3 strefy krajobrazowe: równin zastoiskowych, wysoczyzn morenowych oraz równin sandrowych. Torfowiska leśne na Pojezierzu Mazurskim obejmują 9 różnych układów stratygraficznych, na których wykształciły się określone zespoły roślinności leśnej lub ich warianty. Typologicznemu zróżnicowaniu złóż odpowiadają wybrane cechy jakościowe (średnia miąższość, stopień rozkładu) oraz inne, jak rozprzestrzenienie i częstotliwość występowania poszczególnych układów stratygraficznych w wyróżnionych strefach krajobrazowych. W zależności od sposobu zasilania leśnych mokradeł torfowiskowych wodą wyróżnia się ich pięć podstawowych typów: fluwiogeniczny, spływowy, soligeniczny, topogeniczny i ombrogeniczny.

EN

31.2% of the Mazurian Lakeland Region is covered with forests on the area by Baltic glaciation. Formed in Pleistocene, the young-glacial relief rich in different forms is significant for the wealth of lakes and depressions without outflow. The origin of these depressions is mainly related to the melting processes that were completed in the Holocene and the final formation of the lake basins. Currently, there are often wetlands there which differ in origin, area, number, stratigraphic structure and vegetation. Among the vegetation which represent the development phases in different hydrological conditions, forests and scrubs constitute the latest succession link. Nine types of young-glacial landscape were determined based on habitat conditions. The analysis of the reciprocal correlations of the terrain relief, lithology of the surface formations and the hydrological conditions was compared to the nine landscape types. The landscape types were combined into three landscape zones: glacilacustrine plains, mora nic uplands and outwash plains. Different terrain relief and geological formations, characteristic for each zone, determine the origin, the number, water body type and amount of peat-bog which in turn determine the development of hydrogenic, semi-hydrogenic, alluvial and deluvial soils and the previously-collected formation transformation as the result of dewatering. The forest peatlans in the Mazurian Lakeland include 9 different stratigraphic structure with the developed of forest vegetation community or variations. Typological differentiation of deposits are accompanied by qualitative features (average depth, degree of decomposition), different area and frequency of occurrence for different stratigraphic systems in the described landscape zones. Five different basic types of forest peatlands are characterised in relation to their hydrological feeding: fluviogenous, superficial run-off, soligenous, topogenous and ombrogenous.

Słowa kluczowe

PL

Pojezierze Mazurskie; krajobraz młodoglacjalny; lasy na torfowiskach; zabagnienie siedlisk leśnych

EN

Mazurian Lakeland; young-glacial landscape; peatland forests; paludification of the forests

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 1, z. spec. (3)
• Strony: 53--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., il.

Twórcy

autor

Smołucha J.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, pl. Łódzki 3, 10-957 Olsztyn