Zmiany struktury świadczeń ekosystemów na obszarach pogórniczych. Przykład odkrywki Kazimierz w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego

• Autorzy: Fagiewicz K. , Sobera M.

Warianty tytułu

EN

The changes of the ecosystem service structures in post–mining areas. The case of Kazimierz open pit in the Konin Lignite Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia koncepcję świadczeń ekosystemów jako propozycję rozwiązania metodycznego zastosowanego w ocenie wpływu górnictwa węgla brunatnego na środowisko przyrodnicze i społeczno-kulturowe. Analiza zmian świadczeń ekosystemów w obszarach górniczych pozwala uzyskać syntetyczną informację o utraconych w wyniku działalności górniczej korzyściach, czerpanych z ekosystemów oraz możliwościach kreowania w procesie rekultywacji nowych geosystemów pogórniczych, o zróżnicowanym potencjale, zależnym od wizji rozwoju obszaru pogórniczego i dostosowanym do potrzeb lokalnej społeczności. Artykuł podkreśla znaczenie rekultywacji terenów pogórniczych w kształtowaniu poziomu i struktury świadczeń ekosystemów, zgodnie z priorytetami określonymi w planowaniu przestrzennym. Badaniami objęto obszar odkrywki Kazimierz zlokalizowanej w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego.

EN

This paper presents the concept of ecosystem services as a proposal of a methodical solution used in the assessment of the impact of lignite mining on natural and socio-cultural environment. Analysis of changes in ecosystem services in mining areas provides synthetic information on the benefits lost as a result of mining activities, the benefits derived from the ecosystems as well as the possibilities of creating new post-mining geosystems during the process of reclamation, with varying potentials, depending on the vision for the development of the post-mining area and adapted to the needs of the local community. The paper emphasizes the importance of the reclamation of post-mining areas in shaping the level and structure of ecosystem services in accordance with the priorities defined in the spatial planning. The research covered the open-pit area of Kazimierz, located in the Konin Lignite Basin.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo węgla brunatnego; rekultywacja obszarów pogórniczych; świadczenia ekosystemów

EN

lignite mining; post-mining reclamation; ecosystem services

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 74, nr 12
• Strony: 35--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Fagiewicz K.

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych

autor

Sobera M.

• Związek Międzygminny „GOAP” w Poznaniu

Bibliografia

• [1] BELL F.G., HALBICH T.F., BULLOCK S.E., LINDSAY P., 2001 - Environmental impacts associated with an abandoned mine in the Witbank Coalfire, South Africa. International Journal of Coal Geology45 (2-3), s. 195-216.
• [2] BEDNARCZYK J., 2008 - Perspektywiczne scenariusze rozwoju wydobycia i przetworzenia węgla brunatnego na energię elektryczną. „Polityka Energetyczna” 11 (1), s. 73-88.
• [3] BENDER J., GILEWSKA M., 2000 - Rekultywacja w konfrontacji z aktami prawnymi, badaniami naukowymi i praktyką gospodarczą. Rocz. AR Poznań. CCCXVII, Roln. 56, s. 343–356.
• [4] BURKHARD B., KANDZIORA M., HOU Y., MÜLLE F., 2014 - Ecosystem Service Potentials, Flows and Demands – Concepts for Spatial Localization, Indication and Quantification, Landscape online 34, s. 1-32 (2014), doi 10.3097/lo.201434.
• [5] FAGIEWICZ K., 2016 - Przekształcenia struktury krajobrazowej obszarów odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego. Przykład Konińsko-Tureckiego Zagłębia Węgla Brunatnego. Studia i Prace z Geografii nr 58, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp.421.
• [6] FAGIEWICZ K., BRZĘCKA K., 2016 - Ocena jakości rekultywacji gruntów pogórniczych w obszarze kopalni węgla brunatnego Adamów, „Przegląd Górniczy” 10 (1126), s. 24-32.
• [7] GILEWSKA M., OTREMBA K., 2004 - Struktura gleb rozwijających się z gruntów pogórniczych. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 357, s. 61–69.
• [8] GILEWSKA M., OTREMBA K., 2007 - Grunty pogórnicze Kopalni Węgla Brunatnego „Konin” jako materiał macierzysty gleb. Materiały konferencji naukowej Warsztaty Górnicze z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie”. Sympozja i Konferencje 69. Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Kraków.
• [9] JANUSZ E., JĘDRYKA S., KOPEĆ D., MILER A.T., 2011 - Woda dla lasu – las dla wody, na przykładzie Nadleśnictwa Kolumna. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich 1, Polska Akademia Nauk, Oddziała w Krakowie s. 275–288.
• [10] KASZTELEWICZ Z., 2008 - Zasoby węgla brunatnego w Polsce i perspektywy ich wykorzystania. „Polityka Energetyczna” 11 (1), s.182-200.
• [11] LUPA P., 2016 - The use of data from the land and building register and soil and agricultural maps for quantification of provisioning agroecosystems services. „Ekonomia i Środowisko” 4(59), s. 65-75.
• [12] MIRANDA M., BURRIS P., BINGCANG J. F., SHEARMAN P., BRIONES J. O., LA VIÑA A., MENARD S., 2003 - Mining and critical ecosystems: Mapping the risks. World Resources Institute. Washington (http://pdf.wri.org/mining_critical_ecosystems_full.pdf).
• [13] MIZGAJSKI A., 2010 - Świadczenia ekosystemów jako rozwijające się pole badawcze i aplikacyjne. „Ekonomia i Środowisko” 1 (37), s. 10–19.
• [14] SOBERA M., 2017 - Zmiany świadczeń ekosystemów przed- i pogórniczych na terenie odkrywki węgla brunatnego „Kazimierz”. Uniwersytet A. Mickiewicza w Poznaniu, WNGiG, praca magisterska, niepublikowana.
• [15] SOLON J., 2008 - Koncepcja „Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. W: Chmielewski T. J., Struktura i funkcjonowanie systemów krajobrazowych: Meta-analizy, modele, teorie i ich zastosowania, Problemy Ekologii Krajobrazu, 21, Wydaw. Print 6, Lublin, s. 25-44.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).