Zrównoważone zarządzanie obszarami eksploatacyjnymi

• Autorzy: Nita J.

Warianty tytułu

EN

Sustainable management of mining area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój zrównoważony jest elementem globalnej strategii rozwoju państw i warunkiem postępu cywilizacyjnego, choć nie brak także krytycznych głosów odnoszących się do możliwości jego wdrożenia Działalność człowieka jest nierozerwalnie związana z przekształcaniem środowiska przyrodniczego. Największe przekształcenia środowiska są związane z eksploatacją surowców mineralnych i ich przetwarzaniem. Autor pragnie ocenić możliwości i skuteczność stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w stosunku do obszarów intensywnej działalności górniczej. Eksploatacja surowców wywiera znaczący wpływ na środowisko naturalne oraz krajobraz. Zamierzeniem autora jest krytyczna analiza zasad zarządzania krajobrazem eksploatacyjnym i poeksploatacyjnym, kształtującym się w wyniku górnictwa odkrywkowego. Podstawowe zadanie dla polityki zrównoważonego rozwoju w górnictwie nie wiąże się z pytaniem czy prowadzić eksploatację, ale co zrobić z obszarem powstałym po jej zakończeniu. Idea zrównoważonego rozwoju wydaje się tu jak najbardziej pożądana pod warunkiem, że nie równoważymy tego, co zostało wyeksploatowane w złożu tylko rekompensujemy przyrodzie to, co zostało zniszczone.

EN

Sustainable development is an element of global development strategy of countries and a condition for civilizational progress, although there are also critical opinions regarding its possible implementation. Human activities are inseparably related to transformation of the natural environment. The largest transformation of the environment results from mining and processing of natural resources. The author aims to assess possible use, and its efficiency, of the sustainable development principles in areas of heavy mining activities. Mining of resources has a significant impact on the natural environment and landscape. The author intends to carry out critical analysis of the management principles of mining and post‐mining landscape developed as a result of open‐pit exploitation. The main task for the sustainable development policy is not related to whether to carry out mining operation, but what to do with the area left after ceased exploitation. The concept of sustainable development seems to be the most desirable, providing that we do not only sustain what has been mined in the deposit, but also reclaim what has been destroyed in the environment.

Słowa kluczowe

PL

eksploatacja; surowce mineralne; rozwój zrównoważony; racjonalne zarządzanie

EN

mining; mineral resources; sustainable development; rational management

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 20
• Strony: 91--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., fot.

Twórcy

autor

Nita J.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec

Bibliografia

• Andreychouk V., 2008: Evolution of the geographical environment and contemporary geography. Dissertations Commission of Cultural Landscape No. 8, Sosnowiec p. 5-29.
• Andrejczuk W., 2013: koncepcje współdziałania człowieka i natury w krajobrazie. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 20: 9-16.
• Badera J., 2008: Opinie i postawy społeczności lokalnej wobec projektu górniczego na przykładzie Zawiercia. Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 24, z. 4/4, 23-40.
• Badera J., 2010: Konflikty społeczne na tle środowiskowym związane z udostępnianiem złóż kopalin w Polsce, GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI, T. 26 Z.1, 105-125.
• Berdo J., 2006: Zrównoważony rozwój: w stronę życia w harmonii z przyrodą.
• Fiut I.S., 2006: Zrównoważony rozwój: aspekt filozoficzny i medialny, Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, Vol. 1 (2), 25-32
• Gałuszka A., Migaszewski Z., 2009: Problemy zrównoważonego użytkowania surowców mineralnych, Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4 (1): 123-130.
• Gerwin M., 2008: Plan zrównoważonego rozwoju dla Polski: lokalne inicjatywy rozwojowe. Wydawnictwo Marcin Gerwin, Sopot.
• Hüttlr F., Gerwin W., 2003: Rehabilitation of post-mining landscapes – the lignite mining district of lower Lusatia, Germany [w:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Polit. Krakowska, Kraków: 232-243. http://www.agenda21-treffpunkt.de/archiv/99/pr/zei4898nachhalt.htm
• Kaczmarek S., 2001: Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar w rozwoju miast. Wyd. Uniw. Łódzkiego.
• Komunikat Komisji Do Rady I Parlamentu Europejskiego 2003: W kierunku strategii tematycznej na temat zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych, 2003 - http://www.europa.eu.int/comm/ environment/ natres/index.htm.
• Kozioł W, Czaja P., 2010: Górnictwo skalne w Polsce – stan obecny, perspektywy i uwarunkowania rozwoju, GÓRNICTWO I GEOLOGIA, Tom 5 Zeszyt 3. 41-58.
• Kozioł W., Kawalec P., 2006: Stan i perspektywy rozwoju górnictwa odkrywkowego w XXI w. „Górnictwo Odkrywkowe”, nr 3 4/2006.
• Kozioł W., Kawalec P., 2008: Wpływ rozwoju infrastruktury kraju na intensyfikację produkcji kruszyw naturalnych. Przegląd Górniczy, 9, 10/2008.
• Kozłowski S., 1991: Gospodarka a środowisko przyrodnicze, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Kozłowski S., 1997: W drodze do ekorozwoju, Warszawa
• Kozłowski S., 2000: Ekorozwój – wyzwanie XXI w., Warszawa PWN, Warszawa, 2002, PWN (dodruk).
• Kozłowski S., 2005: Przyszłość ekorozwoju, Lublin.
• Legarth J.B., 1996: Sustainable metal resource management – the need for industrial development: efficiency improvement demands on metal resource management to enable a (sustainable) supply until 2050 [w:] J. Cleaner Prod., vol. 4, no 2, 97-104.
• Molenda T., 2005: Górnicze środowiska antropogeniczne – obiekty obserwacji procesów geomorfologiczno-biologicznych (na przykładzie Województwa Śląskiego), Prace Nauk. Inst. Górn. Polit. Wrocławskiej, Konf. 111, 43: 187-196.
• Myga-Piątek U., 2010: Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju. Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, 5 (1): 95-108.
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobraz kulturowy. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski, Katowice: 1-406.
• Myga-Piątek U., Nita J., 2007: Nowe kierunki w zarządzaniu krajobrazami poeksploatacyjnymi. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG Nr 6: 126-135.
• Myga-Piątek U., Nita J., 2008: The scenic value of abandoned mining areas in Poland. [in:] Landscape & Environment. Acta Geographica Debrecina Landscape & Environment Series. Vol.2 Issue 2: 132-142.
• Ney R., Galos K., 2008: Bilans polskich surowców mineralnych (energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych), Tom IV. Kierunki polityki przestrzennej w zakresie wykorzystania złóż, problemy ochrony złóż i terenów eksploatacyjnych – rekomendacja dla KPZK. Oprac. IGSMiE PAN (na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego), Kraków: 155-184.
• Nieć M., Radwanek -Bąk B., 2009: Wykorzystanie złóż kopalin w Polsce a zagrożenia bezpieczeństwa surowcowego kraju. Przegląd Geologiczny nr 7, 591-599.
• Nita J. 2012: Quarries in landscape and geotourism. Geographia Polonica, Volume 85, Issue 2: 7-14.
• Nita J., 2013: Zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku działalności górnictwa surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Uniwersytet Śląski, Katowice: 1-185.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2005: Poszukiwanie możliwości zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w celu zachowania ich walorów geologicznych i krajobrazowych. Technika poszukiwań geologicznych, geosynoptyka i geotermia. R. XLIV, z. 3: 53-72.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2006a: Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny, vol. 54, nr 3: 256-262.
• Nita J., Myga-Piątek U., 2006b: O potrzebie ochrony wyrobisk górniczych dla podniesienia walorów krajobrazowych i celów dydaktycznych obszarów eksploatacji surowców skalnych na przykładzie regionu Kielecko-Chęcińskiego. Techniki poszukiwań geologicznych. Geotermia, zrównoważony rozwój, XLV, z. 1 (237): 47-57.
• Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie przemysłu wydobywczego surowców nieenergetycznych (Dz.Urz. UE seria C nr 27/19 z 2009 r.).
• Plit J., 2011: Evolution of the South-Mazovian cuttural landscape. Geographia Polonica 84: 95-111.
• Płotkowski L., 2010, Gospodarka leśna w badaniach ekonomiki leśnictwa, Roczniki Nauk Rolniczy, Seria G, T. 97, z. 2: 110-120.
• Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Projekt z dnia 18 sierpnia 2009 (Wersja nr 6). Ministerstwo Gospodarki, Warszawa: 29.
• Redclift M. R., 2009: Rozwój zrównowazony (1987-2005) – oxymoron czasu dorastania. Problemy ekorozwoju/Problems of sustainable development, vol. 4 (1): 33-50.
• Rostański K., 2003: Sukcesja naturalna jako sposób na zagospodarowanie terenów poprzemysłowych [w:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska: 145-155.
• Skalski K., 2000: Rewitalizacja starych dzielnic miejskich [w:] Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja. Odnowa miast (red.): Z. Ziobrowski, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Kraków: 1-33
• Stappen R., 2006: Raport Brundtland, Nowy Jork: 19-28
• Tokarska-Guzik B., 2001: Przyrodnicze zagospodarowanie terenów pogórniczych. Mat. Symp. Zagrożenia naturalne w górnictwie. IGSMiE PAN, Kraków: 209-222.
• Tokarska-Guzik B., 2003: Rekultywacja czy renaturalizacja? Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych [w:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH: 155-171.
• Tokarska-Guzik B., Rostański A., 2001: Możliwości i ograniczenia przyrodniczego zagospodarowania terenów poprzemysłowych, Natura Silesiae Superioris, Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice.
• Bukowski Z., 2009: Zrównoważony rozwój w systemie prawa, Toruń.