Prace Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy MSWiA

• Autorzy: Czopek-Kopciuch B.

Warianty tytułu

EN

Work of the Commission on Names of Localities and Physiographic Objects of the Ministry of Internal Affairs and Administration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W języku polskim, tak jak w innych językach, nazwa miejscowa przede wszystkim identyfikuje wsie i miasta. By odgrywać rolę „identyfikatorów” nazwy muszą być stabilne i zgodne z systemem onimicznym danego języka. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. trzeba było ustalić wspólne i oparte na jednolitych zasadach nazewnictwo geograficzne pochodzące z trzech zaborów. Polskie nazwy miejscowe musiały sprawnie funkcjonować w pracy poczty, komunikacji, administracji, sądownictwa itp. być poprawne językowo w brzmieniu, pisowni, odmianie i budowie. Powołano wówczas do życia Komisję Ustalania Nazw Miejscowości. W 1946 r. powołano nową Komisję Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej, która działa do dziś jako ciało doradcze Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji pod nazwą: Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Działa ona na mocy ustawy o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych z 2003 r. Przewodniczącym Komisji jest zawsze onomasta. Zadaniem KNMiOF jest standaryzacja i propozycje kodyfikacji nazw miejscowych i innych nazw geograficznych, akceptowanie nowych nazw, sprawdzanie ich poprawności językowej i zgodności z systemem onimicznym. Przez administrację i w obiegu publicznym nazwy miejscowe muszą być używane w ich postaci urzędowej. Obserwuje się nowe tendencje w budowie nazw i w motywacjach zmian nazw. Są to: motywacje historyczne, prestiżowe, uczucie ośmieszenia, dążenie do zachowania cech lokalnej wymowy, administracyjne. Najczęściej spotykane są wnioski o motywacjach administracyjnych często wywołane doraźnymi potrzebami lokalnych władz i mieszkańców. Od 2005 r. Komisja ma też zadanie opiniowania dodatkowych nazw w języku mniejszości narodowych i etnicznych.

EN

In Polish, as in any other language, the place names inform about place, direction, identify villages and towns. To play the role of the “identificators” they have to be stable and synchronised with the place name’s system of the land. After the first world war there was the need to standarize and to codify the names of three regions which were under three different administrations (Russian, Austrian and German) so the names could serve the policy of the land, work of the administration, post, railway and other. The foreign names have to be changed or adapted to the Polish language. The government called a special Committee of Place names and other topographic objects. In 1946, a new Commission Establishing Names of Localities in the Ministry of Public Administration, which operates today as an advisory body to the Minister of Internal Affairs and Administration under the name: Commission on Names of Places and Physiographical Objects. It operates on the basis of Act on Proper Names (which decides that an onomastician is a head of the Committee). Its task is to standarize and codify the place names, to accept the new names, to check if they are correct of the point of view of system of Polish place names, Polish orthography and the norm of the language. In administration and other legal use the place names have to be used in standarized and codified forms. There are some trends in the construction of names and name changes motivations. These are: the historical motivations, prestige, the feeling of ridicule, the desire to preserve the characteristics of the local pronunciation, administrative. The most common are requests for administrative motivations often caused by ad hoc needs of the local authorities and residents. The Committee since 2005 have a new task to settle the names in the minority languages. The work of this Committee serve the functioning Poland as a land, the administration, communication of all types, they are works for the common good.

Słowa kluczowe

PL

Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych; nazwy urzędowe; standaryzacja; kodyfikacja; onomastyka

EN

Commission on Names of Localities and Physiographic Objects; official name; standarisation; codification; onomastics

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 23
• Strony: 71--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Czopek-Kopciuch B.

• Instytut Języka Polskiego PAN, al. A. Mickiewicza 31, 31-120 Kraków, telefon: [phone]

Bibliografia

• 1. Cieślikowa A., 2005. Nazwy własne w historii i we współczesności języka polskiego [w:] Rozprawy o historii języka polskiego, red. S. Borawski, Zielona Góra, s. 101–148.
• 2. Jabłoński J., 1982. Działalność Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych [w:] Język i językoznawstwo polskie w sześćdziesięcioleciu niepodległości, Wrocław, s. 121–123.
• 3. Rospond S., 1948. Skorowidz ustalonych nazw miejscowości na Ziemiach Odzyskanych według uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej, t. I – II, Wrocław, passim.
• 4. Rymut K., 1984(1986). Działalność powojennej Komisji Ustalania Nazw Miejscowości z perspektywy kilkudziesięciu lat [w:] Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, Filologia Polska, Prace Językoznawcze 10, s. 87–91.
• 5. Rzetelska-Feleszko, E., 1986. Po co zmieniać nazwę wsi, [w:] Rozprawy Komisji Językowej ŁTN XXXII, s. 249–255 .
• 6. Rzetelska-Feleszko E., 1994. „Nazwy do poprawki”, czyli o pracach Komisji Ustalania Nazw Miejscowych, [w:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku, Warszawa, s. 199–210.
• 7. Skweres J., 1986. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Rys historyczny [w:] Gospodarka, Administracja Państwowa, nr 10, R. I (XXVII), 36–37.