Contemporaneity – Zakopane-ness – the heritage of Zakopane. The Zakopane style in the space of the confrontation of national styles Stanisław Witkiewicz’s Zakopane style and its differentia specifica

• Autorzy: Kwiatkowski Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.19.123.11448

Warianty tytułu

PL

Współczesność – zakopiańskość – zakopiańszczyzna. Styl zakopiański w przestrzeni konfrontacji stylów narodowych. Styl zakopiański Stanisława Witkiewicza i jego differentia specifica

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper is an attempt at reconstructing Stanisław Witkiewicz’s creative method on the basis of his scattered writings. The Zakopane style has become a phenomenon across a broad spectrum of Polish national styles. The inspirations for classical national styles were typically arbitrarily selected sets of forms taken from a specific historical style associated with a given nation or state. It was often an eclectic set – enriched with elements derived from other styles. Stanisław Witkiewicz consistently avoided borrowing and copying, confining himself solely to drawing inspiration from the folk art of Podhale. In the methodology of his architecture, rational elements (exposing the structure, stressing hygiene) interweaved with ornamentation, predominantly featuring floral themes and elements of a specific mythology.

PL

Artykuł jest próbą zrekonstruowania metody twórczej Stanisława Witkiewicza dokonaną na podstawie jego pism rozproszonych. Styl zakopiański stał się fenomenem w szerokim spektrum polskich stylów narodowych. Inspiracją dla klasycznych stylów narodowych na ogół był arbitralnie dobrany zbiór form zaczerpniętych z określonego stylu historycznego związanego z danym narodem, bądź państwem. Często był to zbiór eklektyczny – wzbogacony o elementy pochodzące z innych stylów. Stanisław Witkiewicz konsekwentnie unikał zapożyczeń i wtórności, wykorzystując wyłącznie inspiracje z ludowej sztuki Podhala. W metodologii jego architektury elementy racjonalne (eksponowanie konstrukcji, nacisk na higienę) przeplatały się z ornamentyką, głównie o tematyce roślinnej oraz elementami swoistej mitologii.

Słowa kluczowe

EN

national style in architecture; Zakopane style; folk art; vernacular architecture; Podhale

PL

styl narodowy w architekturze; styl zakopiański; sztuka ludowa; architektura ludowa; Podhale

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 116, iss. 12
• Strony: 53--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz.

Twórcy

autor

Kwiatkowski Krzysztof

• Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Bořutová D., Černoušková D., Kopecká M., Lehmannová M., Matuliková Z., Václavik R., Všetečka P., Dušan Jurkovič. The Architect and his House, ed. M. Lehmannová, Moravian Gallery, Brno 2010.
• [2] Jabłońska T., Moździerz Z., „Koliba” Pierwszy dom w stylu zakopiańskim, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego, Zakopane 1994.
• [3] Moździerz Z., Dom „Pod Jedlami” Pawlikowskich, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego, Zakopane 2003.
• [4] Tondos B., Styl zakopiański i zakopiańszczyzna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław 2009.
• [5] Matlakowski W. Budownictwo ludowe na Podhalu, Akademia Umiejętności, Kraków 1892.
• [6] Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• [7] Radzikowski S.E., Styl zakopiański, Towarzystwo Wydawnicze we Lwowie, Kraków 1901.
• [8] Witkiewicz S., Wybór pism estetycznych, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009.
• [9] Witkiewicz S., Na przełęczy. Wrażenia i obrazy z Tatr, Gebethner i Wolff Warszawa 1891.

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"