Stratygrafia dolnego plejstocenu północno-wschodniej Polski na podstawie badań osadów jeziornych z profili Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska) w nawiązaniu do obszarów Rosji, Litwy i Białorusi

• Autorzy: Ber A. , Lisicki S. , Winter H.

Warianty tytułu

EN

Lower Pleistocene stratigraphy of northeastern Poland on the basis of studies of lake deposits from the Sucha Wieś (Ełk Lakeland) and Czarnucha (Augustów Plain) sections with reference to the areas of Russia, Lithuania and Belarus

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W odwierconych w latach 1988-1989 profilach otworów badawczych Sucha Wieś i Czarnucha, napotkano na organiczne i mineralne oraz rzeczne osady interglacjalne. Badania palinologiczne i litologiczno-petrograficzne tych osadów oraz datowania paleomagnetyczne określiły ich wiek na interglacjał augustowski (Augustovian), korelowany z Cromerianem I (Waardenburg). Przedstawiono stratygrafię i wiek osadów dolnego plejstocenu występujących w profilach Sucha Wieś i Czarnucha w nawiązaniu do innych profili położonych w obrębie Równiny Augustowskiej, Pojezierza Suwalskiego, Pojezierza Ełckiego oraz obszarów Rosji, Litwy i Białorusi.

EN

In the Sucha Wieś and Czarnucha boreholes drilled in 1988-1989, interglacial lacustrine and fluvial organic organic and mineral deposits were encountered. Palynological and lithologic-petrographical analyses and palaeomagnetic datings indicate that these deposits are of Augustovian Interglacial age, compared to Cromerian I (Waardenburg). This report shows the stratigraphy and age of the Lower Pleistocene deposits from the Sucha Wieś and Czarnucha sections with a correlation to other sections located in the Augustów Plain, Suwałki Lakeland, Ełk Lakeland and Russia, Lithuania and Belarus.

Słowa kluczowe

PL

dolny plejstocen; osady jeziorne; stratygrafia; Pojezierze Ełckie; Równina Augustowska

EN

Lower Pleistocene; lacustrine sediments; stratigraphy; Ełk Lakeland; Augustów Plain

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 435
• Strony: 23--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ber A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Lisicki S.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Winter H.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BER A., 1996a — Geological-floristic setting of the Augustovian : (Pastonian, Bavelian?) interglacial lake sediments of Szczebra, near Augustów (NE Poland). W: Geological history of the Baltic Sea. Abstrakt: 19-20. Wilno, Litwa
• [2] BER A., 1996b — Stratygrafia dolnego plejstocenu północno-wschodniej Polski w nawiązaniu do obszarów sąsiednich. W: III Konferencja „Stratygrafia plejstocenu Polski", 6 7 września. Wigry. Wydz. Geol. UW, Warszawa.
• [3] BER A., 1996c— Sytuacja geologiczna jeziornych osadów piętra augustowskiego w Szczebrze koło Augustowa oraz osadów jeziornych interglacjału mazowieckiego w Krzyżewie. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 35-48.
• [4] BER A., 1998 — Stratygrafia plejstocenu NE Polski w nawiązaniu do schematu stratygraficznego plejstocenu Polski. W: III Seminarium: „Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych" Streszczenia referatów i opisy posterów: l6-17. Poznań.
• [5] BER A., 2000a — Plejstocen Polski północno-wschodniej w nawiązaniu do głębszego podłoża i obszarów sąsiednich. Pr. Państw. Inst. Geol., 170.
• [6] BER A., 2000b — Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark Augustów (147) wraz z objaśnieniami. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa. [dokument elektroniczny]
• [7] BER A., 2005 — Polish Pleistocene stratigraphy – Review a interglacial stratotypes. Netherlands J. Geosc., 84, 2: 61-76.
• [8] BER A., 2006 — Pleistocene interglacials and glaciations of northeastern Poland compared to neighbouring areas. Quater. Internat., 149, 1: 12-23.
• [9] BER A., 2009 — Litologia i sytuacja geologiczna osadów interglacjału augustowskiego z profili Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska). Biul. Państw. Inst. Geol. , 345: 3-22.
• [10] BER A., JANCZYK-KOPIKOWA Z., KRZYSZKOWSKI D., 1998 — A new interglacial stage in Poland (Augustovian) and the problem of the age the oldest Pleistocene till. Quatern. Sc. Rev. 17. Pergamon: 761-773.
• [11] CZERWONKA J. A., KRZYSZKOWSKI D., 1995 — Badania litostratygraficzne dla Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusze Augustów i Wieliczki. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [12] GIBBARD P.L., VAN KOLFSCHOTEN T., 2004 — The Pleistocene and Holocene epochs. W:A Geologic Time Scale (red. F.M. Gradstein, J.G. Ogg, A.G. Smith): 441-452. Cambridge Univ. Press, Cambridge.
• [13] GRONKOWSKA-KRYSTEK B., 1999 — Badania petrograficzno-litologiczne osadów czwartorzędowych. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50:000, ark. Sztabin (186). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [14] JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1996 — Ciepłe okresy w mezoplejstocenie północno-wschodniej Polski. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 49-66.
• [15] JANCZYK-KOPIKOWA Z., 2009 — Analiza pyłkowa międzymorenowych osadów z profilu Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie, północno-wschodnia Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 37-46.
• [16] JEŁOWICZOWA J., 2001— Evolution of the Pleistocene vegetation of Belarus (based on palynologic data): 292. Belsens, Mińsk.
• [17] KACPRZAK L., LISICKI S., 2007 — Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000, ark. Sztabin (186) wraz z objaśnieniami. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa. [dokument elektroniczny]
• [18] KACPRZAK L., LISICKI S., WINTER H., 2002 —Stratigraphical position of the Czarnucha, the Cisów and the Domuraty sections in the Middle and Lower Pleistocene, NE Poland. W: Abstract Volume Field Symposium on Quaternary Geology and Geodynamics in Belarus.
• [19] KHURSEVICH G. K., 1989 — Atlas vidov Stephanodiscus y Cyclostephanos (Bacillariophyta) iż verkhne-kayzonoyskikh otlozheniyi SSSR. (red. J.F. Velichkevich):1-86. Nauka i Tekhnika, Mińsk.
• [20] KHURSEVICH G. K., LOGINOVA L. P., 1986 Vozrast i paleogeographicheskiye uslovya phormirovaniya dr—evnozernykh otlozheniy Rechitskogo Pridneprovya. W: Pleistotsen Rechit- skogo Pridneprovya Byelorussi (red. R.A. Zinova): 76-142. Nauka i Tekhnika; Mińsk.
• [21] KHURSEVICH G. K., PRZYBYŁOWSKA-LANGE W., LOGINOVAL P., 1990 — Floristic resemblance between Pleistocene diatom profile of Krasnaja Dubrava (BSR) and Ferdynandów (Poland). Doklady Akad. Nauk BSSR 34: 179-183.
• [22] KHURSEVICH G.K., NITA M., BER A., SANKO A., FEDENYA S., 2005 — Palaeoenvironmental and climatic changes during the Early Pleistocene recorded in the lacustrine–boggy–fluvial sediments at Komorniki, NE Poland.
• [23] KONDRATIENE O., 1966 — The Quaternary stratigraphy and paleogeography of Lituania Based on paleobotanic studies: 213. Akademia, Wilno.
• [24] KONDRATIENE O., 1966 — Strtigrafiya i palieogeografija Kwartera Litwy no paleobotanucheskim dannym. Akademia, Wilno.
• [25] KONDRATIENE O., SATKUNAS J., 1993 — Streatigraphy of Early Pleistocene of Lithuania. 2nd Baltic Stratigraphic Conference. Abstrakt: 47. Wilno, Litwa.
• [26] KRZYWICKI T., 2002a—Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Stacja Augustów (148). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol, Warszawa. [dokument elektroniczny]
• [27] KRZYWICKI T., 2002b — Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000, ark. Stacja Augustów (148). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa. [dokument elektroniczny]
• [28] LINDNER L., BOGUTSKY, GOZHIK P., MARKS L., ŁANCZONT M., WOJTANOWICZ J., 2006 — Correlation of Pleistocene deposits in the area between the Baltic and Black Sea, Central Europe. Geol. Quart., 50, 1: 195-210.
• [29] LISICKI S., 2003 — Litotypy i litostratygrafia glin lodowcowych plejstocenu dorzecza Wisły. Pr. Państw. Inst. Geol., 177.
• [30] LISICKI S., WINTER H., 2004—Rewizja pozycji stratygraficznej osadów dolnego i środkowego plejstocenu północno-wschodniej Polski. Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. T. 4. Seria Geogr., 68: 259-283. Wyd. Nauk. UAM., Poznań.
• [31] MAMAKOWA K., RYLOVA T.B., 2007 — The interglacial from Korchevo in Belarus in the light of new paleobotanical studies. Acta Paleobot., 47, 2: 425~53.
• [32] MARCINIAK B., 2009 — Wstępne badania diatomologiczne osadów jeziornych interglacjału augustowskiego z profili Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska), północno-wschodnia Polska. Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 57-68.
• [33] MARCINIAK B., KHURSEVICH G.L., 2002 — Comparison of diatom successions from Mazovian (Poland) and Alexandrian (Belarus) lacustrine interglacial deposits. Geol. Quart. 46: 59-68.
• [34] NAWROCKI J., 1997 — Wyniki badań paleomagnetycznych 5 prób z profilu Kalejty (Równina Augustowska). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [35] NAWROCKI J., 2009 — Wyniki badań paleomagnetycznych osadów jeziornych z profilu Czarnucha (Równina Augustowska, północno-wschodnia Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 69-74.
• [36] NITYCHORUK J., BER A., HOEFS J., KRZYWICKI T., SCHNEIDER J., WINTER H., 2000 — Interglaziale Klimaschwaxikungen in Nordost–Polen – palynologische und isotopegeochemishe Untersuchungen an organischen Seesedimenten. Eiszeitalter u. Gegenwart, 50: 86-94.
• [37] NITYCHORUK J., 2009 — Zapis izotopów tlenu i węgla w kopalnych osadach jeziornych stanowisk Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska). Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 75-84.
• [38] SKOMPSKI S., 2009 — Fauna z osadów plejstoceńskich w stanowiskach Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska), północno-wschodnia Polska. Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 85-96.
• [39] SKOMPSKI S., BER A., 1999 — Interglacjalna fauna mięczaków ze stanowiska Szczebra k/Augustowa. Prz. Geol. 47, 11: 1006-1012.
• [40] SATKUNAS J., 1997— Outline of the Quaternary stratigraphy of the Lithuania. W: The Late Pleistocene in Eastern Europe : stratigraphy, paleoenvironment and climate: 51. Geol. Surv. of Lithuania. Wilno.
• [41] SATKUNAS J., 1998 — The oldest Quaternary Lithuania. The Dawn of Quater., 60: 293-303.
• [42] SATKUNAS J., BER A., BITINAS A., 1996 — Background for stratigraphic subdivision and correlation of Quaternary of Lithuania – Polish crossborder territory. W: The third Baltic Stratigraphical Conference. Abstrakt: 58-59. Field Guide. Tartu.
• [43] WIELICZKIEWICZ YU., KHURSEVICH G.K., RYLOVA T.B., LITVINYUK J., 1997 — Stratigraphy of the Middle Pleistocene of Belorus (in Russian). Dokłady Akademii Nauk Belarusi, 42, 4: 114-117.
• [44] WIELICZKIEWICZ YU., DEVJURGO G.V., ZHEVNITSKAYA V.P., IVKEVICH G.K., LEVITSKAYA R.J., LITVINIUK G.J., MATVEYEV A.V., NAZAROV V.J., SANKO A.F., RYLOVA T.B., KHURSEVICH G.K., YAKUBOVSKAYA T.V., 2001 — Chetvertichnaya sistema (kwarter). W: Geologiya Belarusi (red. A.S. Makhnach i in.): 325-386. Inst. Geol. Nauk. Akad Nauk Belarussi, Mińsk.
• [45] WINTER H., 1999 — Opracowanie dotyczące wyników analizy palinologicznej próbek z wiercenia Czarnucha, Domuraty i Cisów – ark. Sztabin. Arch. Przeds. Bad. Geofiz., Warszawa.
• [46] WINTER H, 2001— Nowe stanowiska interglacjału augustowskiego w północno–wschodniej Polsce. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. T. 3. Ser. Geogr., 64: 439~50.
• [47] WINTER H., 2009 — Sukcesja pyłkowa z profilu Czarnucha (Równina Augustowska) i jej znaczenie dla stratygrafii dolnego plejstocenu północno-wschodniej Polski. Biul. Państw. Inst. Geol., 435: 109-120.
• [48] WŁODEK M., ADAMSKI M., BER A., 2007 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Woźna-wieś (185). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa. [dokument elektroniczny]
• [49] ZAGWIJN W.H., 1985 — An outline of the Quaternary stratigraphy of the Netherlands. Geol. en Mijnbouw, 64: 17-24.
• [50] ZAGWIJN W.H., 1992 — The beginning of the Ice Age in Europe and its major subdivisions Quater. Sc. Rev., 11: 583-591.
• [51] ZAGWIJN W.H., 1996 — The Cromerian Complex Stage of the Netherlands and correlation with other areas in Europe. W: The Early Middle Pleistocene in Europe (red. C. Turner): 145-180. Balkema, Rotter
• [52] ZAGWIJN W., MONTFRANS H:M van., ZANDSTRA J.G., 1971 — Subdivision of the „Cromerian" in the Netherlands, pollenanalysis, palaeomagnetism and sedimentaty petrology. Geol. en Mijnbouw, 50: 41-58.