Zjawisko suszy w wodach podziemnych i sposoby łagodzenia jego negatywnych skutków

• Autorzy: Kowalczyk Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.3.3

Warianty tytułu

EN

Phenomenon of drought in groundwater and ways to mitigate its negative impact

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy wyjaśniono, czym jest susza w wodach podziemnych. Podano, od czego zależy wrażliwość danego terenu na niżówkę hydrogeologiczną zarówno w aspekcie uwarunkowań naturalnych, jak również technicznych. Opisano możliwe negatywne skutki niżówki hydrogeologicznej i działania, jakimi można im przeciwdziałać. Podniesiono kwestię właściwej lokalizacji sztucznych, powierzchniowych zbiorników wodnych w aspekcie wód podziemnych i realizacji zadań tzw. „małej retencji", przy czym zwrócono uwagę na kluczową rolę przepływowości zbiornika. Wskazano na zalety magazynowania wody w warstwach wodonośnych.

EN

The article describes the groundwater drought phenomenon. The author explains what determines the vulnerability of a given area to groundwater drought, both in terms of natural and technical conditions. The paper describes the possible negative effects of periods of decreased groundwater levels and the actions that can be used to counter them. The article also raises the subject of adequate location of artificial surface water reservoirs in terms of groundwater recourses and main tasks of small water retention. Particular attention was addressed to the key role of flow reservoirs. The paper indicates the benefits of water storage in aquifers.

Słowa kluczowe

PL

susza; niżówka hydrogeologiczna; wody podziemne; niskie stany wód podziemnych; mała retencja

EN

drought; low groundwater level period; groundwater; low groundwater levels; small water retention

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 3
• Strony: 21--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Kowalczyk Agnieszka

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4 00-975 Warszawa, Polska

• https://orcid.org/10.15199/22.2022.3.3+

Bibliografia

• [1] Changnon S. A. 1987. Detecting Drought Conditions in Illinois. State of Illinois: Illinois State Survey Circular.
• [2] Chełmicki W. 1991. Reżim płytkich wód podziemnych w Polsce. Rozprawy habilitacyjne nr 218. Kraków: UJ.
• [3] Dynowska I., Pietrygowa Z. 1978 „Wieloletnie fluktuacje zwierciadła wód gruntowych w dorzeczu górnej Wisły". Czas. Geogr. 49(2): 169-175.
• [4] Farat R., Kępińska-Kasprzak M., Kowalczak R, Mager P. 1995. „Susze na obszarze Polski w latach 1951-1990". Mat. Bad. IMGW-P1B, Seria: Gosp. Wodn. I Och. Wód (16).
• [5] Folland C. K., Hannaford J., Bloomfield J. R, Kendon M., Svensson C., Marchant B. R, Prior J., and Wallace E. 2015. „Muftiannuat droughts in the English Lowlands: a review of their characteristics and climate drivers in the winter half-year" Hydrol. Earth Syst. Sci. 19: 2353-2375. https:/ /doi.org/10.5194/ h ess-19-2353-201.
• [6] Górski E, Przybytek J. 1997. Wpływ suszy w latach 1989-1992 na warunki eksploatacji infiltracyjnych ujęć wody w dolinie Warty. W Współczesne problemy hydrogeologii, t. IX, 65-71. Wyd. WIND Wrocław.
• [7] Górski J. 2002. Wpływ ekstremalnych zjawisk hydrologiczno-meteorologicznych na zmiany chemizmu wód podziemnych i powierzchniowych. W Współczesne problemy hydrogeologii.
• [8] Herbich R 2019..„Ocena możliwości wykorzystania rezerw zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych do łagodzenia skutków suszy w rolnictwie". Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 475(475): 51-58.
• [9] Herbich P. 2021. Optymalizacja poboru wód podziemnych do nawadniania użytków rolnych w okresie suszy, 41-52. Materiały XXIII Konferencji Naukowo-Technicznej: Eksploatacja i zagrożenia ujmowanych wód podziemnych. Częstochowa: PZIiTS.
• [10] Hirata R., Conicelli B. R 2012. "Groundwater resources in Brazil: a review of possible impacts caused by climate change". Earth Sciences. An. Acad. Bras. Ciênc. 84(2). https://doi.org/10.15901S0001-37652012005000037.
• [11] Hisdal H., Tallaksen L. M., Peters E., Stahl K., Zaidman M. 2001. Drought Event Definition. W S. Demuth, K Stahl (red.) Assessment of the Regional Drought Impact of Droughts in Europe, 17-26. Institute of Hydrology, University of Freiburg.
• [12] Jasechko S., Birks S. J., Gleeson T., Wada Y., Fawcett R J., Sharp Z. D., McDonnell J. J., and Welker J.M. 2014. "The pronounced seasonality of global groundwater recharge". Water Resour. Res. 50: 8845-8867. https://doi.org/10.1002/2014WR015809.
• [13] Łabędzki L. 2006. "Susze rolnicze - zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji". Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie (17): 1-107.
• [14] Łabędzki L. 2009. "Droughts in Poland - their impacts on agriculture and mitigation measures". Acta Agrophysica. Rozprawy i Monografie (169): 97-107.
• [15] Lee L. J. E., Lawrence D. S. L., Price M. 2006. "Analysis of water-level response to rainfall and implications for recharge pathways in the Chalk aquifer". SE England. Journal of Hydrology 330(3-4): 604-620.
• [16] Komunikaty Państwowej Służby Hydrogeologicznej nr 3a/2035 - nr 1a/2022. 2015-2022. PIG-PIB. https://www.pgi.gov.pl/psh/materialy-informacyjne-psh/aktualna-sytuacja-hydrogeologiczna/komunikaty. html.
• [17] Kowalczyk A., Stępińska-Drygała I., Wesołowski P. 2015. „Zmienność wieloletnia i sezonowa występowania minimalnych stanów wód podziemnych na wybranym obszarze nizinnym". Przegląd Geologiczny 63(10/1): 860-866.
• [18] Kowalczyk A. 2016. „Niżówka hydrogeologiczna - przyczyny i skutki". XXI Konferencja naukowo-techniczna „Aktualne rozwiązania ujmowania i eksploatacji wód podziemnych" w Częstochowie. Technologia wody 5(49): 4-10.
• [19] Kowalczyk A., Wesołowski R, Woźnicka M. 2016. „Od powodzi do suszy - analiza zmian sytuacji hydrogeologicznej w Polsce w latach 2010-2015". Biuletyn Geologiczny PIG-BIP (466): 123-136.
• [20] Kowalczyk A., Szydło M., Stępińska-Drygała I., Wesołowski R, Bejger M., Gołębiewski M. 2017. Niżówki hydrogeologiczne w Polsce w latach 1981-2015. Informator PSH. Warszawa: PlG-PIB.
• [21] Kowalczyk A. 2017. „Badanie zależności położenia zwierciadła wód podziemnych od natężenia wtórnego niskoenergetycznego promieniowania kosmicznego". Przegląd Geologiczny 65(11/1): 1085-1089.
• [22] Kowalczyk A. 2019 „Niestabilność wartości parametrów niżówek hydrogeologicznych". Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 476: 71-78.
• [23] Kubicz J. 2018. "The application of Standardized Precipitation Index (SPI) to monitor drought in surface and groundwaters". E3S Web Conf. 44: 00082.
• [24] Neves M. L., Jerez S., Trigo R. M. 2019. Teleconnections between NAO, EA, and SCAND and groundwater levels in Portugal. American Geophysical Union. Fall Meeting 2019.
• [25] Tallaksen L. M., Lanen H. A. J. 2004. Hydrological Drought. Processses and Estimation Methods for streamflow and Groundwater. Developments in Water Science, 48. Amsterdam: Elsevier.
• [26] Rust W., Holman I., Bloomfield J., Cuthbert M., and Corstanje R. 2019. "Understanding the potential of climate teleconnections to project future groundwater drought". Hydrol. Earth Syst. Sci. 23: 3233-3245. https://doi.org/10.5194/ hess-23-3233-2019.
• [27] Taylor R., Scanlon B., Döll R et al. 2013. "Ground water and climate change". Nature Climate Change 3: 322-329. https://doLorg/101038/nclimate1744.
• [28] Wilhite Donald A. 2016. Chapter 7.1 - Drought-Management Policies and Preparedness Plans: Changing the Paradigm from Crisis to Risk Management. W Land Restoration. Reclaiming Landscapes for a Sustainable Future, 443-462. Academic Press.
• [29] Wossenyeleh Buruk K., Verbeiren B., Diels J., and Huysmans M. 2020. "Vadose Zone Lag Time Effect on Groundwater Drought in a Temperate Climate". Water 12(8): 2123. https://doLorg/10.3390/w12082123.
• [30] Van Loon A. F. 2015. "Hydrological drought explained". WIREs Water 2: 359-392.