Akumulacja metali ciężkich w organizmach ryb, efekt toksyczności

• Autorzy: Szymonik A. , Lach J.

Warianty tytułu

EN

The accumulation of heavy metals in fish, the effect of the toxicity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wraz z rozwojem przemysłu wzrasta skażenie środowiska metalami ciężkimi. Metale ciężkie, obecne w środowisku wodnym, mogą ulegać akumulacji w osadach dennych oraz przenikać do organizmów wodnych: ryb, planktonu, bentosu. Obecność metali ciężkich, takich jak: cynk (Zn), miedź (Cu), ołów (Pb), kadm (Cd) i rtęć (lig) stwierdzono w mięsie i narządach wewnętrznych ryb najczęściej spożywanych przez Polaków, takich jak: karp, pstrąg, dorsz, śledź, makrela. Metale ciężkie w znacznie większym stopniu akumulują się w narządach bardziej ukrwionych - skrzelach i wątrobie w porównaniu do tkanki mięśniowej. W wątrobie w wyższym stężeniu niż w mięsie występuje miedź, cynk, kadm, a w tkance mięśniowej przeważa rtęć. Na akumulację metali ciężkich ma wpływ rozmiar ryb, wiek i sposób odżywiania się. Znacznie wyższe stężenie metali ciężkich stwierdzono w organizmach ryb mięsożernych i żywiących się organizmami bytującymi na dnie. Spożywanie skażonego mięsa może nieść zagrożenie dla zdrowia ludzkiego.

EN

With the development of industry increases pollution of the aquatic environment with heavy metals Heavy metals in the aquatic ecosystems can accumulate in sediments and penetrate to aquatic organisms, like fishes, plankton, benthos. The presence of heavy metals such as zinc (Zn). copper (Cu). lead (Pb). cadmium (Cd) and mercury (Hg) has been found in meal and internal organs of fishes, like carp, trout, cod, herring, mackerel - most popular species consumed by Poles. Heavy metals are more accumulated in perfuse organs like gills and liver. The higher concentrations of cooper, zinc, cadmium and mercury are in the fish liver than muscle. Accumulation of heavy metals in fish tissue's and internal organs depends on: size. age and food. Higher concentrations of heavy metals were found in carnivorous fishes and fishes fed on organisms living on the bottom. Eating contaminated meat may carry a risk to human health.

Słowa kluczowe

PL

metale ciężkie; akumulacja; ryby; ryzyko dla zdrowia ludzkiego

EN

heavy metals; accumulation; fishes; human health risk

• Wydawca: Wydawnictwo 2K TECHNOLOGIE s.c.
• Czasopismo: Technologia Wody
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 4 (42)
• Strony: 66--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., tab.

Twórcy

autor

Szymonik A.

• Politechnika Częstochowska, Instytut Inżynierii Środowiska

autor

Lach J.

• Politechnika Częstochowska, Instytut Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• [1]Tkaczewska J., Migdał W.: Porównanie wydajności rzeźnej, zawartości podstawowych składników odżywczych oraz poziomu metali ciężkich w mięśniach karpi (Cyprinus Carpio L.) pochodzących w różnych rejonów Polski, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6 (2012), 180-189.
• [2]Perugini M., Visciano P., Manera M., Zaccaroni A., Olivieri V., Amorena M.: Heavy metal (As, Cd, Hg, Pb, Cu, Zn, Se) concentrations in muscle and bone of four commercial fish caught in the central Adriatic Sea, Italy, Environ Monit Assess, 186 (2014), 2205-2213.
• [3]Kołodziejczyk M.: Spożycie ryb i przetworów rybnych w Polsce- analiza korzyści i zagrożeń, Roczn. PZH, 58 (2007), 287-293.
• [4]Parol J.: Czynniki kształtujące skład kwasów tłuszczowych i wybranych ksenobiotyków w tłuszczu mięsa ryb słodkowodnych, Praca dysertacyjna na stopień doktora nauk ekonomicznych w zakresie Towaroznawstwa Wydział Towaroznawstwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Olsztyn-Poznań 2010.
• [5]Oguz A. R., Yeltekin A.: Metal Levels in the Liver, Muscle, Gill, Intestine, and Gonad of Lake Van Fish (Chalcalburnus tarichi) with Abnormal Gonad, Biol. Trace Elem. Res., 159 (2014), 219-223.
• [6]Aktar W., Sengupta D., Chowdhury A.: Occurrence of heavy metals in fish: a study for impact assessment in industry prone aquatic environment around Kolkata in India, Environ Monit Assess, 181 (2011), 51-61.
• [7]Zrnćić S., Oraić D., Ćaleta M., Mihalje- vić Ż., Zanella D., Bilandżić N.: Biomonitoring of heavy metals in fish from the Danube River, 185 (2013), 1189-1198.
• [8]Rashed M. N.: Cadmium and lead levels in fish (Tilapia Nilotica) tissues as biological indicator for Lake water pollution, Environ Monit and Assess, 68 (2001), 75-89.
• [9]Martins A., Mata M. T., Gallios G. T., Vaclavikowa M., Stefusowa K.: Modeling and Simulation of Heavy Metals Removal From Drinking Water by Magnetic Zeolite, Water Treatment Technologies for the Removal of High-Toxic Pollutants (2010), 61-84.
• [10]Sokołowski A., Wolowicz M., Hummel H.: Distribution of Dissolved and Labile Particulate Trace Metals in Overlying Bottom Water in the Vistula River Plume (Southern Baltic Sea), Marine Pollution Bulletin, 42 (2001), 967-980.
• [11]Kohusova K., Havel L., Vlasak P., Tonica J.: A long-term survey of heavy metals and specific organic compounds in biofilms, sediments, and surface water in a heavily affected river in the Czech Republic, Environ Monit Assess, 174 (2011), 555-572.
• [12]Aleksander-Kwaterczak U., Helios-Ry- bicka E.: Contaminated sediments as a potential source ofZn, Pb, and Cdfor a river system in the historical metalliferous ore mining and smelting industry area of South Poland, 9 (2009), 13-22.
• [13]Protasowicki M., Ciereszko W., Perkowska A., Ciemniak A., Bochenek I., Brucka-Jastrzębska E., Błachuta J.: Metale ciężkie i chlorowane węglowodory w niektórych gatunkach ryb z rzeki Odry, Rocznik Ochrona Środowiska, 9 (2007) 13-22 95-105
• [14]Szefer P., Glasby G.P., Geldon J., Renner R. M., Bjorn E., Snell J.: Heavy-metal pollution of sediments from the Polish exclusive economic zone, southern Baltic Sea, Environ Geol, 57 (2009), 847-862.
• [15]Kuzmina V. V., Ushakova N. V.: Process of Exotrophy in Fish. Effect of Heavy Metals - Zn and Cu, Journal of Evolutionary Biochemistry and Physiology, 44 (2008), 430-439.
• [16]Rajkowska M., Protasowicki M.: Distribution of metals (Fe, Mn, Zn, Cu) in fish tissues in two lakes of different trophy in Northwestern Poland, Environ Monit Assess, 185 (2013), 3493-3502.
• [17]Glasby G. P., Szefer J., Geldon J., Warzocha J.: Heavy-metal pollution of sediments from Szczecin Lagoon and the Gdansk Basin, Poland, Science of the Total Environment, 330 (2004), 249-269.
• [18]A1 Sayegh, Petkovsek S., Mazej Grudnik Z., Pokorny B.: Heavy metals and arsenic concentrations in ten fish species from the Śalek lakes (Slovenia): assessment of potential human health risk due to fish consumption, Environ Monit Assess, 184 (2012), 2647-2662.
• [19]Saniewska D., Bełdowska M., Beldowski J., Saniewski M., Szubska M., Romanowski A., Kwaśniak J., Flakowska L., Stężenia rtęci w wybranych elementach ekosystemu strefy brzegowej południowego Bałtyku. Monografia pt. Rtęć w środowisku - identyfikacja zagrożeń dła zdrowia człowieka (2013), 73-79.
• [20]Ebrahimi M., Taherianfard M.: Pathological and Hormonal Changes in Freshwater Fishes Due to Exposure to Heavy Metals Pollutants, Water Air Soil Pollut, 217 (2011), 47-55.
• [21]Łuszczek-Trojnar E., Drąg-Kozak E., Popek W.: Bioakumulacja metali ciężkich w wybranych tkankach karpia (Cyprinus Carpio L) pochodzącego ze stawów hodowlanych zasilanych wodą z rzeki Rudawy, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 47 (2011), 112-120.
• [22]Staszowska A., Skałecki P., Florek M., Litwińczuk A.: Wpływ gatunku i środowiska życia ryb na zawartość ołowiu i jego oszacowane pobranie z tkanki mięśniowej, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6 (2013), 60-68.
• [23]Tkaczewska J., Migdal W.: Porównanie wydajności rzeźnej, zawartości podstawowych składników odżywczych oraz poziomu metali ciężkich w mięśniach pstrąga tęczowego (Oncorhynchus My- kissj pochodzących w różnych rejonów Polski, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5 (2012), 177-186.
• [24]Has-Schón E., Bogut I., Kralik G., Bo- gut S., Horvatic J., Cacić I.: Heavy metal concentration in fish tissues inhabiting waters of “Busko Blato” reservoar (Bosnia and Herzegovina), Environ Monit Assess, 144 (2008), 15-22.
• [25]Can E., Yabanli M., Kehayias G., Aksu O., Kocabas M., Demir V., Kayim M., Kutluy- er F., Seker S.: Determination of Bioaccumulation of Heavy Metals and Selenium in Tissues of Brown Trout Salmo trutta macrostigma (Dume'ril, 1858) from Munzur Stream, Tunceli, Turkey, Bull Environ Contam Toxicol, 89 (2012), 1186-1189.
• [26]Misztal-Szkudlińska M., Szefer P., Konieczka P., Namieśnik J.: Biomagnification of mercury in trophic relation of Great Cormorant fPhalacrocorax carboj and fish in the Vistula Lagoon, Poland, Environ Monit Assess, 176 (2011), 439-449.
• [27]Kovekovdova L. T., Simokon M. V.: Heavy Metals in the Tissues of Commercially Important Fish of Amurskii Bay, Sea of Japan, Russian Journal of Marine Biology, 28 (2002), 113-119.
• [28]Liorancas V., Andriejauskiene J.: Amount of heavy metals in Baltic cod meat, Food- balt, Proceedings (2011), 169-171.
• [29]Polak-Juszczak J.: Metale w rybach- aspekt środowiskowy, toksykologiczny i żywieniowy, Autoreferat, Państwowy Instytut Rybacki, Gdynia 2013.
• [30]Sveceviciu G., Sauliute G., Leopoldas Idzelis R., Grigeleviciute J.: Accumulation of Heavy Metals in Different Body Tissues of Atlantic Salmon, Salmo sa- lar L., Exposed to a Model Mixture (Cu, Zn, Ni, Cr, Pb, Cd) and Singly to Nickel, Chromium, and Lead, Bull Environ Contam Toxicol, 92 (2014), 440-445.
• [31]Licata P., Trombetta D., Cristani M., Naccari C., Martino D., Calo M., Nacca- ri F.: Heavy metals in liver and muscule of Bluefinn Tuna caught in the straits of Messina (Sicily, Italy), Environmental Monitoring and Assessment, 107 (2005), 239-248.
• [32]Das K., Lepoint G., Loizeaut V., Debacker V., Dauby P., Bouquegneau J. M.: Tuna and Dolphin Associations in the North- -east Atlantic: Evidence of Different Ecological Niches from Stable Isotope and Heavy Metal Measurements, Marine Pollution Bulletin, 40 (2000), 102-109.
• [33]Bilandzic N., Dokic M., Sedak M.: Metal content determination in four fish species from the Adriatic Sea, Food Chemistry, 124 (2011), 1005-1010.
• [34]Marcinkowska M., Dobicki W.: Bioakumulacja metali ciężkich w tkankach ryb z rzeki Baryczy, Konferencja Eko-Dok 2014.
• [35]Stężycka E., Bzdęga J., Pawlikowska K., Siwicki A.: Zawartość rtęci w rybach z Wisły w latach 19Q8-2002, Probl Hig Epidemiol, 86 (2005), 27-29.
• [36]Romanowska-Duda Z.: Metale ciężkie jako specyficzne zanieczyszczenia środowiska wodnego, Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, referat.
• [37]Jezierska B., Ługowska K., Witeska M.: The effects of heavy metals on embry onic development offish (a review), Fish Physiol Biochem, 35 (2009), 625-640.
• [38]Leśniewska E., Szynkowska M., Paryjczak T.: Główne źródła rtęci w organizmach ludzi nie narażonych zawodowo, Rocznik Ochrony Środowiska, 11 (2009), 403-419-
• [39]Wang W.-X., Onsanit S., Dang F.: Dietary bioavailability of cadmium, inorganic mercury, and zinc to a marine fish: Effects of food composition and type, Aquaculture, 356-357 (2012), 98-104.
• [40]Wongsasuluk P., Chotpantarat S., Si- riwong W., Robson M.: Heavy metal contamination and human health risk assessment in drinking water from shallow groundwater wells in an agricultural area in Ubon Ratchathani province, Thailand, Environ Geochem Health 36 (2014), 169-182.