The geomorphological effectiveness of extreme meteorological phenomena on flysch slopes

• Autorzy: Gorczyca E.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Extreme events tend to cause large-scale slope system changes. During the last ten years, a series of extreme meteorological events caused considerable transformation of the slopes and valleys in various parts of the Carpathian Mountains. This paper presents the geomorphological effects of extreme rainfall and thaw events on the slopes of two catchments: the lososina catchment (Beskid Wyspowy) and the Hoczewka catchment with an area around the Solinskie Lake (Bieszczady Niskie). The bulk of the discussion concerns a study carried out in the Lososina catchment after three separate extreme events that were followed by a considerable transformation of the slopes due to landsliding. The studies carried out in the Biesr.cr.ady Range, where a single extreme event produced only spatially limited effects, were mainly used for comparison. '[he disparity between the responses of the two slope systems was a result of differences between the systems themselves, including their geology, geomorphology and landslide record, and of the difference in the scale of the extreme events.

Słowa kluczowe

EN

extreme events; heavy rainfall; landslies; flysch slopes; Beskid Wyspowy; Bieszczady Niskie

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 6
• Strony: 15--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys.

Twórcy

autor

Gorczyca E.

• Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Jagielloński ul. Gronostajowa 7,30-387 Kraków

Bibliografia

• Balon, J., German, K., Kozak. J., Malara, H., Widacki, W., & Ziaja, W., 1995: Regiony fizycznogeograficzne, (w: Warszyńska, J., (red.) Karpaty Polskie. Przyroda, Człowiek i jego działalność, Kraków: 117-129.
• Bàlteanu, D., 1997: Mass movements and climate in Romania. In Matthews, J.A., Brunsden, D., Frenzel, B., Gläser, B., Weiß, M.M. (Eds.) Rapid mass movement as a source of climatic evidence for the Holocene. Paleoclimate Research 19: 127-136.
• Brunsden, D.• 1985: Ruchy masowe. [w:] Embleton, C, Thomes, J.• (red) Geomorfologia dynamiczna PWN Warszawa; 158-218.
• Chomicz., K., 1951: Ulewy i deszcze nawalne w Polsce. Wiad. Służby Hydrol. 3: 5-88.
• Cieszkowski, M., 1992: Plaszczowina magurska i jej podloże na północ od Kotliny Sądeckiej. Przegląd Geologiczny 7: 410-416.
• Crozier, M.I., 1986: Landslides: Causes, consequences and environment. Croom Helm, 252 pp.
• Crozier, M.J.: 1999: The frequency and magnitude of geomorphi( processes ans landform behaviour. Zeitschrift fuer Geomorphologie. Neue Folge, Suppl.-Bd. 115, 35-50.
• Embleton, C, & Thomes, J., 1985: Geomorfologia dynamiczna. Warszawa, 479 pp.
• German, K., 1998: Przebieg wezbrania powodzi 9 lipca 1997 roku w okolicach Żegociny oraz ich skutki krajobrazowe. [w] : Starket, L, Grela, J., (red.) Powódź w dorzeczu górnej Wisły.Wyd. PAN , Kraków: 177-184.
• Gorczyca, E., 2004: Przekształcanie stoków fliszowych przez procesy masowe podczas katastrofalnych opadów (dorzecze Łososiny). Wydawnictwo UJ, Kraków: 101 pp.
• Gorczyca, E.•& Krzemień, K., 2006: Rola ekstremalnych zdarzeń opadowych w kształtowaniu rzeźby Karpat fliszowych (na przykładzie Beskidu Wyspowego i Bieszczadów Niskich). [w:] Kostrzewski, A., (red.) Przemiany środowiska geograficznego Polski Północno·Zachodniej, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Poznań.: 184-186.
• Govi. M., Sorzana, P.E. & Tropeano, D., 1982: Landslide mapping as evidence of extreme regional events. Studia Geomorpologica Carpatho-Balcan. 15: 81 -98.
• Jakubowski, K., 1965:Wpływ pokrycia roślinnego oraz opadów atmosferycznych na powstawanie osuwisk zwietrzelinowych, Przegląd Geologiczny 9: 395-398.
• Jakubowski, K., 1968: Rola płytkich ruchów osuwiskowych zwietrzeliny w procesach zboczowych na terenie wschodniego Podhala. Prace Muzeum Ziemi 13: 173-314.
• Jakubowski. K., 1974: Współczesne tendencje przekształceń form osuwiskowych w holoceńskim cyldu rozwojowym osuwisk na obszarze Karpat fliszowych. Prace Muzeum Ziemi 22, Prace mineralogiczne, petrograficzne i geologiczne: 169-193.
• Kotarba, A., 1998: Zmiany erozyjne i sedymentacyjne. przebieg i skutki powodzi w Tatrach. [w:] Starkel, L., Grela, J., (red.) Dorzecze Wisły, Monografia powodzi lipiec 1997, Wyd.IMGW, Kraków.
• Lach, j., & Lewik, P., 2002: Powódź w lipcu 2001 roku na Sądeczyźnie i jej skutki : [w:] Górka, Z.• Jelonek, A., (red.) Geograficzne uwarunkowania rozwoju Małopolski, Kraków: 199-204.
• Mrozek, T., Rączkowski, W., & Limanowka. D., 2000: Recent landslides and triggering climatic conditions in Laskowa and Pleśna Regions Polish Carpathians. Studia Geomorphologica CarpathoBalcan. 34: 89-112.
• Niedźwiedź, T., & Czekierda, D., 1998: Cyrkulacyjne uwarunkowania katastrofalnej powodzi w lipcu 1997 roku. [w:] Starkel. L. Grela, J., (red.) Dorzecze Wisły, Monografia powodzi lipiec 1997, Wyd. IMGW, Kraków: 53-66.
• Niedźwiedź, T, Cebulak, E., Czekierda, D., & Limanówka D., 1999: Meteorologiczne przyczyny powodzi w dorzeczu Wisły. Wysokość, natężenie i przestrzenny rozkład opadów atmosferycznych [w:] Grela, J., Słota. H., Zieliński, J.. (red.) Dorzecze Wisły, Monografia powodzi lipiec 1997, Wyd. IMGW 23-44.
• Poprawa, D., & Rączkowski, W., 1998: Geologiczne skutki powodzi 1997 na przykładzie osuwisk województwa nowosądeckiego.[w:] Starkel, L., Gre1a, J., (red.) Dorzecze Wisly, Monografia powodzi lipiec 1997. Wyd.IMGW, Krakow: 119-131.
• Rapp, A., 1963: The debris slides at Ulvdal, western Norway. An example of catastrophic slope processes in Scandinavia. Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Göttingen. II. Mathematisch-Physikalische Klasse 13: 195-210.
• Starkel. L., & Sarkar, 5.• 2002: Different frequency of threshold rainfalls transforming the margin of Sikkimese and Bhutanese Himalayas. Sludia Geomorphologiea Carpatho- Balcan. 36: 51-67.
• Starkel, L., 2003: Extreme meteorological events and their role in environmental changes, the economy and history. Paper in Global Change 10: 7-13.
• Thomes. J. B., & Brunsden, 0., 1978: Geomorphology and Time. Methuen & CoLtd, Londyn: 208 pp. 27