Zakres prac rekultywacyjnych w kierunku wodnym terenów po eksploatacji surowców skalnych

• Autorzy: Kaźmierczak U. , Strzałkowski P.

Warianty tytułu

EN

The scope of reclamation works in aquatic direction areas after the exploitation of rock raw materials

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji podjęto próbę usystematyzowania zakresu prac rekultywacyjnych w kierunku wodnym pełniącym funkcję rekreacyjną oraz gospodarczą. Zakres działań rekultywacyjnych dokonano z podziałem na typ kopaliny i funkcję szczegółową, jaką ma pełnić rekultywowany teren. Zestawienie opracowano na podstawie prac przygotowawczych, a także fazy technicznej (podstawowej) i biologicznej (szczegółowej), w których opisano szczegółowy zakres działań rekultywacyjnych. Prace przygotowawcze polegają na przygotowaniu terenu do właściwej rekultywacji poprzez: usunięcie roślinności, rozbiórkę pozostałości po budowlach itp. Rekultywacja techniczna dotyczy kształtowania rzeźby terenu, uregulowania warunków hydrogeologicznych, budowy i odbudowy dróg, odtwarzania gleb oraz separacji utworów toksycznych. Rekultywacja biologiczna natomiast obejmuje zabiegi agrotechniczne, wprowadzanie roślinności zielnej i drzewiastej oraz pielęgnację nasadzeń. Przeprowadzona analiza wykazała, że największy zakres prac występuje w przypadku przeznaczenia wyrobiska pogórniczego na cele rekreacyjne (kąpielisko) i krajobrazowe. Ponadto wyniki przeprowadzonych badań wskazują na to, że prace przygotowawcze oraz roboty rekultywacyjne w fazie biologicznej są zbliżone do siebie dla każdego typu kopalin skalnych i szczegółowego kierunku rekultywacji. Odmienny zakres prac rekultywacyjnych występuje natomiast w fazie technicznej w zakresie kształtowania rzeźby terenu oraz dodatkowych wymagań związanych z regulacją stosunków wodnych, w zależności od funkcji, jakie ma pełnić zbiornik wodny.

EN

This article made an attempt to systematize the scope of the reclamation works in the aquatic direction performing the recreation and water management function. The scope of the reclamation works performed with the division into the type of mineral and the detailed function which the reclaimed land is to perform. A statement was made based on the preparatory work, as well as the technical (basic) and biological (detailed) phase, which described the scope of the reclamation works in detail. The preparatory works consisted in preparing the terrain for proper reclamation by: removal of plants, the demolition of the building remains. Technical reclamation consists in the shaping of the terrain, regulation of the hydrogeological conditions, construction and reconstruction of the roads, paths, reproduction of the soil and separation of the toxic soil. Biological reclamation includes agricultural practices, the introduction of herbaceous plants and trees and caring for the plants. The analysis showed that the greatest scope of reclamation work occurs in the case the post-mining excavations are designated for recreation (swimming) and landscape purposes. Furthermore, the results of the study indicate that the preparatory work and reclamation works in the biological phase are similar to each other for each type of rock raw mineral and detailed direction reclamation. A different scope of reclamation works occurs in the technical phase in shaping the terrain and additional requirements associated with the regulation of water relations also depending on the function which the water reservoir is to serve.

Słowa kluczowe

PL

rekultywacja; wodny kierunek rekultywacji; zakres prac rekultywacyjnych; górnictwo odkrywkowe; surowce skalne

EN

reclamation; aquatic reclamation direction; scope of reclamation works; surface mining of rock raw materials

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 94
• Strony: 127--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kaźmierczak U.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Wrocław

autor

Strzałkowski P.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Wrocław

Bibliografia

• [1] Bobrek, K. i Paulo, A. 2005. Problemy zagospodarowania wyrobisk po eksploatacji kruszywa naturalnego na przykładzie złóż w dolinie Soły między Kętami a Bielanami. Geologia 31(2), s. 153–165.
• [2] Ciepielowski, A. 1999. Podstawy gospodarowania wodą. Warszawa: Wyd. SGGW, 326 s.
• [3] Chodak, M. 2013. Metody rekultywacji i zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym. Kraków – Wrocław: Wyd. Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego, 112 s.
• [4] Glapa, W. i Jonek, W. 1998. Zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie kruszyw naturalnych. Górnictwo Odkrywkowe 40(2–3), s. 97–107.
• [5] Glapa, W. i Jonek, W. 1999. Rekultywacja terenów i zagospodarowanie wyrobisk po wydobywaniu kruszyw naturalnych spod wody. [W:] Malewski, J. red. Zagospodarowanie wyrobisk, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, s. 84–100.
• [6] Greszta, J. i Morawski, S. 1972. Rekultywacja nieużytków poprzemysłowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
• [7] Kasztelewicz, Z. 2010. Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Kraków: Agencja Wydawniczo-Poligraficzna ART-TEKST, 463 s.
• [8] Kaźmierczak, U. i Malewski, J. 2001. Koncepcja systematyki kierunków rekultywacji. Kopaliny Pospolite 7, s. 9–10.
• [9] Kaźmierczak i in. 2015 – Kaźmierczak, U., Malewski, J. i Strzałkowski, P. 2015. Finansowe skutki zobowiązania rekultywacji w górnictwie skalnym. Górnictwo Odkrywkowe 5, s. 9–13.
• [10] Kaźmierczak, U. i Strzałkowski, P. 2015. Zakres prac rekultywacyjnych terenów pogórniczych surowców skalnych w kierunku innym niż leśny, rolny i wodny. Górnictwo Odkrywkowe 1, s. 26–35.
• [11] Kaźmierczak i in. 2014 – Kaźmierczak, U., Strzałkowski, P. i Baszczyńska, M. 2014. Natural, geotouristic and recreation attractiveness on post-mining “Górażdże” areas. [W:] Yianatos, J. red. XXVII International Mineral Processing Congress. IMPC 2014, vol. 2. 20–24 październik 2014, Santiago, s. 10–20.
• [12] Król, L. 2005. Wydobycie kruszywa naturalnego a budowa stawów rybnych w świetle wymagań technicznych i przepisów prawa. Gospodarka surowcami mineralnymi 21(2), s. 83–88.
• [13] Maciak, F. 1999. Ochrona i rekultywacja środowiska. Warszawa: Wyd. SGGW, 288 s.
• [14] Ostręga, A. i Uberman, R. 2010. Kierunki rekultywacji i zagospodarowania - sposób wyboru, klasyfikacja i przykłady. Górnictwo i Geoinżynieria 34(4), s. 445–461.
• [15] Strzałkowski, P. i Kaźmierczak, U. 2014a. Rekultywacja terenów pogórniczych surowców skalnych w kierunku wodnym. [W:] Drzymała J. red., Interdyscyplinarne zagadnienia w górnictwie i geologii, tom V Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, s. 225–229.
• [16] Strzałkowski, P. i Kaźmierczak, U. 2014b. Systematyka kierunków rewitalizacji i przykłady jej zastosowania na terenach pogórniczych województwa dolnośląskiego. [W:] Skowronek J. red. Innowacyjne Rozwiązania Rewitalizacji Terenów Zdegradowanych, Katowice: Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, s. 289–300.
• [17] Strzałkowski, P. i Kaźmierczak, U. 2014c. Zakres prac rolnego i leśnego kierunku rekultywacji w kopalniach górnictwa skalnego. Mining Sience – Mineral Aggregates 21(1), s. 203–213.
• [18] Ślebodziński, J. 1988. Zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych skał zwięzłych. Zeszyty Naukowe AGH, Sozologia i Sozotechnika 26, s. 10–21.
• [19] Uberman, R. i Uberman, R. 2010. Likwidacja kopalń i rekultywacja terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym. Problemy techniczne, prawne i finansowe. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN, 131 s.
• [20] PN-G 07800:2002: Górnictwo odkrywkowe – Rekultywacja – Ogólne wytyczne projektowania.
• [21] PN-G 02100:2013: Górnictwo odkrywkowe – Pas zagrożenia i pas ochronny wyrobisk odkrywkowych – Użytkowanie i szerokość.
• [22] Rozporządzenie MZ 2011. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz.U.2011.86.478).
• [23] PB 1994. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.1994.89.414).
• [24] PW 2001. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U.2001.115.1229).

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.