Analiza specjacyjna w oznaczeniach glinu

• Autorzy: Zioła-Frankowska A. , Frankowski M. , Siepak J.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Powszechne zastosowanie glinu w życiu codziennym człowieka powoduje wzrost występowania tego pierwiastka w środowisku przyrodniczym. W roztworach wodnych glin wykazuje właściwości amfoteryczne, tworząc kompleksy zarówno kationowe, jak i anionowe, organiczne i nieorganiczne. Czynnikami determinującymi rodzaj kompleksu są: odczyn pH wody, temperatura, stężenie ligandów oraz siła jonowa roztworu. W zależności od formy połączeń kompleksowych powstałe związki glinu charakteryzują się zróżnicowanym działaniem toksycznym na organizmy żywe. Za formę toksyczną glinu przyjmuje się przede wszystkim jon Al3+, formy hydroksy-, kompleksy glinu z fluorkami i siarczanami. Ze względu na toksyczne oddziaływanie tylko niektórych form glinu oznaczenia całkowitej zawartości tego pierwiastka są mało istotne. Stąd analiza specjacyjna może stanowić pomocne narzędzie w uzyskiwaniu szeregu informacji pozwalających na dokładne poznanie mechanizmów występowania poszczególnych form specjacyjnych glinu w ekosystemach wodnych.

EN

The increase of the abundance of aluminium in the environment is the result of the material's common use by humans in their daily lives. In water, aluminium solutions possess amphoteric properties and are able to form positive and negative ionic com plexes, both organic and inorganic. The type of these aluminium complexes depends on the following factors: pH, temperature, concentration of inorganic and organic ligand occurrence in water and the ionic strength of the solution. The form in which aluminium is found in the environment affects its toxic influence on Iiving organisms. Aluminium toxicity is mainly connected with the occurrence of the free Al3+ ion, hydroxy- forms and inorganic forms of complexes (aluminium complexes with fluoride and sulphate ions). Nevertheless, a simple determination of the total concentration of aluminium does not provide full data concerning the processes which the element undergoes in the natural environment and, in consequence, does not provide information on migration and actual toxicity. The use of speciation analysis provides further information, which can be helpful in the identification of the mechanism of occurrence of certain particular forms of aluminium in the natural environment.

Słowa kluczowe

PL

glin; analiza specjacyjna; specjacja

EN

aluminium; speciation analysis; speciation

• Wydawca: ELAMED Media Group
• Czasopismo: Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 9
• Strony: 58--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zioła-Frankowska A.

• Zakład Analizy Wody i Gruntów, Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Frankowski M.

• Zakład Analizy Wody i Gruntów, Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Siepak J.

• Zakład Analizy Wody i Gruntów, Wydział Chemii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1. Zioła A., Sobczyński T.: The effect of water ionic composition on liberation of aluminium from bottom sediment. "Polish Journal of Environmental Studies", 2005, vol. 14, Suppl. V, 101-104.
• 2. Bi S., Xiaodong L.Y., Ma P., Gan N., Wang X., Long X., Zhang F.: Speciation analysis of aluminium(III) in natural waters and biological fluids by complexing with various catechols followed by diffirential pulse voltammetry detection. "Analyst", 2002, vol. 127, 1657-1665.
• 3. Wauer G., Heckemann H.J., Koschel R.: Analysis of toxic aluminium species in natural waters. "Microchim. Acta", 2004, vol. 146, 149-154.
• 4. Templeton D.M., Ariese F., Cornelis R., Danielsson L.G., Mantau H., van Leeuwen H.P., Łobiński R.: Guidelines for terms related to chemical speciation and fractionation of elements. Definitions, structrual aspects and methodological approaches. "Pure and Applied Chemistry", 2000, vol. 72 (8), 1453- 1479.
• 5. Namieśnik J., Chrzanowski W., Żmijewska P.: New horizons and challenges in environmental analysis and monitoring. Centre of Excellence in Environmental Analysis and Monitoring (CEEAM) Chemical Faculty of the Gdańsk University of Technology, Gdańsk 2003.
• 6. Hulanicki A.: Specjacja w wodach i osadach dennych - tematyka zbieżna czy rozbieżna? Analiza specjacyjna metali w próbkach wód i osadów dennych. Wydawnictwo UAM, Poznań 1998.
• 7. Hulanicki A.: Współczesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• 8. Głosińska G., Boszke L., Siepak J.: Ewaluacja pojęć specjacja i analiza specjacyjna w literaturze polskiej. "Chemia i Inżynieria Ekologiczna", 2001, nr 11, 1109-1119.
• 9. Shaw M., Haddad P.R.: The determination of trace metal pollutants in environmental matrices using ion chromatography. "Environment International", 2004, vol. 30, 403-431.
• 10. Danielsson L., Sparén A.: A mechanized system for the determination of low levels quickly reacting aluminium in natural waters. "Analytica Chimica Acta", 1995, vol. 306, 173-181.
• 11. Bloom P.R., Erich S.M.: The quantitation of aqueous aluminium, The Environmental Chemistry of Aluminium, Chapter 9, 2nd edition, Garrison Sposito 1996.
• 12. Zioła A., Frankowski M., Siepak M.: Analysis of aluminium in surface water samples and fractionation of aluminium from bottom sediment samples. Obieg pierwiastków w środowisku. Tom VIII, Warszawa 2007.
• 13. Tria J., Butler E.C.V, Haddad P.R., Bowie A.R.: Determination of aluminium in natural water samples. "Analytica Chimica Acta", 2007, vol. 588, 153-165.
• 14. Matuš P., Kubová J.: Complexation efficiecy of differently fixed 8-hydroxyquinoline and salicylic acid ligand groups for labile aluminium species determination in soil-comparison of two methods. "Analytica Chimica Acta", 2006, vol. 573, 474-481.
• 15. Pyrzyńska K., Bulska W., Gucer S., Hulanicki A.: Aluminium toxicity in natural waters. "Chem. Anal. (Warsaw)", 1999, vol. 1.
• 16. Bi S., Yang X., Zhang F., Wang X., Zou G.: Analytical methodologies for aluminium speciation in environmental and biological samples - a review. "Fresenius J. Anal. Chem.", 2001, vol. 370, 984-996.
• 17. Smith R.V.: Relations among equilibrium and noneequilibrium aqueous species of aluminium hydroxy complexes [w:] Noneequilibrium systems in natural water chemistry. Advances in Chemistry Series 106, Amer. Chem. Soc., Washington D.C. 1971.
• 18. Ščančar J., Milačič R.: Aluminium speciation in environmental samples: a review. "Anal Bioanal Chem" 2006, 386; 999-1012.
• 19. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L.: Przygotowanie próbek środowiskowych do analiz. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2000.
• 20. Driscoll C.T.: A procedure for the fractionation of aqueous aluminium in dilute acidic waters. "Intern. J. Environ. Anal. Chem.", 1984, vol. 16, 267-283.
• 21. Clarke N., Danielsson L., Sparén A.: Analytical methodology for the determination of aluminium fractions in natural fresh waters. "Pure & Appl. Chem.", 1996, vol. 68 (8), 1597-1638.
• 22. Wang X., Lei J., Bi S., Gan N., Wei Z.: Determination of the speciation of aluminium(III) in natural waters by adsorption stripping voltammetry and complexation with AlIII - solochrome violet RS. "Analytica Chimica Acta", vol. 2001, 449, 35-44.
• 23. Mitrović B., Milačič R.: Speciation of aluminium in forest soil extracts by size exclusion chromatography with UV and ICP-AES detection and cation exchange fast protein liquid chromatography with ETAAS detection. "Science of the Total Environment", 2000, vol. 258, 183-194.
• 24. Lian H., Kang Y., Arkin Y., Bi S.: Fractionation of aluminium in natural waters by fluorometry based on the competitive complexation. "Analytica Chimica Acta", 2004, vol. 511, 25-31.
• 25. Fairman B., Sanz-Medel A., Evans H.E.: Comparison of fluorometric and inductively coupled plasma mass spectromtery detection systems for the determination of aluminium species in waters high-performance liquid chromatography. "Analyst", 1998, vol. 123, 699-703.
• 26. Zioła A., Frankowski M., Siepak J.: Toksyczność glinu fakt czy mit? "Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski", 2008, 3.
• 27. Frankowski M., Zioła A., Siepak J.: Źródło i formy występowania glinu w środowisku. "Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski", 2008, 7.
• 28. Helliwell S., Batley G.E., Florence T.M., Lumsden B.G.: Speciation and toxicity of aluminium in a model fresh waters. "Envir. Technol. Lett", 1983, 4, 141-144.