Zużycie środków do produkcji rolniczej w Polsce w kontekście retardacji przemian rolniczej przestrzeni produkcyjnej

• Autorzy: Jarecki W. , Bobrecka-Jamro D

Warianty tytułu

EN

The consumption of basic production means in Polish agriculture in respect to sustainable development of agriculture and rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawione zostały zmiany zużycia podstawowych środków produkcji w polskim rolnictwie, bowiem należą one do głównych wyznaczników intensywności uprawy roślin i umożliwiają ocenę tempa niekorzystnego przekształcania ekosystemów na obszarach wiejskich. Wyznaczone współczynniki trendu dotyczyły poziomu sprzedaży nawozów mineralnych, środków ochrony roślin oraz kwalifikowanego materiału siewnego. Uzyskane wyniki potwierdziły, że w badanych latach wykorzystanie niektórych środków produkcji w krajowym rolnictwie kształtuje się niekorzystnie. Istotnie wzrasta zużycie nawozów mineralnych w kg NPK na 1 ha UR, w tym głównie azotowych, zmniejsza się zaś zużycie wapna nawozowego. Ma to przełożenie na uzyskiwane efekty produkcji roślinnej i stan gleb pól uprawnych. Natomiast w rolnictwie zrównoważonym poziom stosowanego nawożenia mineralnego ma zagwarantować opłacalny plon, ale zarazem nie może stwarzać zagrożenia dla środowiska. Zużycie środków ochrony roślin w Polsce zwiększyło się, przy czym wyznaczony współczynnik trendu objął lata 2005-2011 (ponieważ w okresie 2002-2004 statystyki nie ujmowały pełnego asortymentu środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania). Z kolei zużycie kwalifikowanego materiału siewnego podstawowych zbóż i sadzeniaków ziemniaka w polskim rolnictwie istotnie zmniejszyło się. Jedynie dla pszenżyta wyznaczono dodatni współczynnik trendu sprzedaży materiału kwalifikowanego. Należy zatem szerzej informować rolników o korzyściach wynikających z wymiany materiału siewnego na kwalifikowany. Pozwoli to na szybsze wdrożenie postępu odmianowego do praktyki rolniczej i spowolnienie niekorzystnych przemian rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

EN

This paper presents the changes in the consumption of basic production means in Polish agriculture as they are ones of basic determinants of plant cultivation intensity. Established trend rates concerned the sale level of: mineral fertilizers, crop protection measures and certified seeds. The obtained results confirm that during the research period the use of some production means in national agriculture was adverse. The consumption of mineral fertilizers in kg of mineral fertilizers on 1 ha of agriculture land, especially nitrogen fertilizer, considerably increases and the consumption of agricultural lime decreases. This is reflected in the obtained effects of agricultural production and the condition of agricultural lands. In balanced agriculture the level of consumed mineral fertilization is to guarantee the profitable crop, but at the same time it is not to create threat to natural environment. The plant protection by pesticides is increasing in Poland and the established trend rate took into account years 2005-2011. In the period 2002-2004 statistics did not present the full range of crop protection measures authorized for sale and consumption. In contrast the consumption of qualified seeds of basic grains and seed potatoes considerably decreased in Polish agriculture. Only for triticale it was noticed that the trend rate of qualified seeds was increasing. So the farmers should be more widely informed about the advantages of the exchange of seed grain for qualified grains. It will facilitate the quicker implementation of variety progress to agricultural production and adverse changes slowdown agricultural production.

Słowa kluczowe

PL

rolnictwo zrównoważone; spowolnienie przekształceń rolniczej przestrzeni produkcyjnej; nawozy mineralne; nawozy wapniowe; środki ochrony roślin; kwalifikowany materiał siewny

EN

sustainable development; slow transformation of nature; mineral fertilizers; calcium; fertilizer; plant protection products; qualified seeds

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 34
• Strony: 121--128
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Jarecki W.

• Katedra Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

autor

Bobrecka-Jamro D

• Katedra Produkcji Roślinnej, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszów

Bibliografia

• 1. Czyżyk F. 2011. Ocena zużycia nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych w aspekcie ochrony środowiska. Problemy Inżynierii Rolniczej, 3: 69-76.
• 2. Fotyma M., Igras J. 2006. Narodowy program wapnowania gleb w Polsce na lata 2007-2013. Wybrane aspekty agrochemicznych badań gleb, A. Harasim (red.), IUNG PIB Puławy, 1: 45-48.
• 3. GUS 2010. Ochrona środowiska 2010 - Informacje i opracowania statystyczne. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa: 19.
• 4. Gworek B., Giercuszkiewicz-Bajtlik M. 2006. Ocena wpływu nawozów na środowisko. [w:] Zasady wprowadzania nawozów do obrotu, A. Harasim (red.), IUNG Puławy, 2: 97-101.
• 5. Hołownicki R., Doruchowski G., Godoń A. 2011. Technika ochrony roślin w dyrektywach UE. Inż. Rol., 4(129): 75-84.
• 6. Igras J., Kopiński J. 2007. Zużycie nawozów mineralnych i naturalnych w układzie regionalnym [w:] Sprawdzenie przydatności wskaźników do oceny zrównoważonego gospodarowania zasobami środowiska rolniczego w wybranych gospodarstwach gmin i województwach, A. Harasim (red.), IUNG Puławy, 5: 107-116.
• 7. Jarecki W., Bobrecka-Jamro D. 2009.: Stan zużycia podstawowych nawozów mineralnych w Polsce i województwie podkarpackim. Inżynieria Ekologiczna, 21: 25-31.
• 8. Jarecki W., Bobrecka-Jamro D. 2011. Sprzedaż środków ochrony roślin oraz kwalifikowanego materiału siewnego zbóż i ziemniaka w Polsce w latach 2000-2009. Fragm. Agron., 28(4): 33-38.
• 9. Korsak-Adamowicz M., Dopka D., Płotczyk B. 2012. Prowadzenie gospodarstw rolnych w różnych systemach a wpływ na środowisko przyrodnicze. Fragm. Agron., 29(2): 77-86.
• 10. Mańkowski D., Oleksiak T. 2007. Czynniki determinujące stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego w gospodarstwach rolnych. Biul. IHAR, 244: 5-19.
• 11. Mrówczyński M., Roth M. 2009. Zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2: 93-97.
• 12. Piwowar A. 2010. Zużycie i relacje cenowe wybranych nawozów mineralnych do ziarna pszenicy. J. Agribus. Rural Dev., 2(16): 101-109.
• 13. Pruszyński S., Skrzypczak G. 2007. Ochrona roślin w zrównoważonym rolnictwie. Frag. Agron., 4(96): 127-138.
• 14. Spiak J., Piwowar A. 2007. Preferencje producentów rolnych w zakresie stosowania nawozów mineralnych na Dolnym Śląsku. Zesz. Nauk. UP Wroc. 560, Rol. XCI: 73-82.
• 15. Starczewski J., Toczyska M., Wielogórska G., Turska E. 2009. Produkcja kwalifikowanego materiału siewnego i jego wpływ na plonowanie zbóż w województwie mazowieckim. Biul. IHAR, 251: 15-27.
• 16. Stobiecki S. 2006. Systemy gromadzenia danych o sprzedaży i zużyciu środków ochrony roślin w Polsce na tle wymogów Unii Europejskiej. Stan obecny i perspektywy. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin., 46(1): 463-469.
• 17. Surawska M., Kołodziejczyk R. 2006. Zużycie środków ochrony roślin w Polsce. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin., 46(1): 470-483.
• 18. Wrzosek J., Gworek B., Maciaszek D. 2009. Środki ochrony roślin w aspekcie ochrony środowiska. Ochr. Środ. Zasob. Natur., 39: 75-88.
• 19. Zalewski A. 2007. Ewolucja zużycia środków ochrony roślin w Polsce. Rocz. Nauk. SERiA, 9(1): 567-570.
• 20. Zalewski A. 2008. Kierunki zmian zużycia nawozów mineralnych w latach 2000-2007. Rocz. Nauk. SERiA, 10(3): 581-586.
• 21. Wicki L. 2006. Poziom i efekty stosowania materiału kwalifikowanego w gospodarstwach rolniczych. Rocz. Nauk. SERiA, 8(1): 222-226.
• 22. Wicki L. 2007. Regionalne zróżnicowanie stosowania nasion kwalifikowanych w Polsce w latach 1995-2006. Rocz. Nauk. SERiA, 9(1): 537-541.
• 23. Wicki L. 2009a. Konkurencja odmian zagranicznych na polskim rynku nasiennym. Zesz. Nauk. SGGW Warszawa. Probl. Rol. Świat., 7: 143-153.
• 24. Wicki L. 2009b. Zmiany w zużyciu nasion kwalifikowanych w Polsce. Rocz. Nauk Rol., Ser. G, 96(4): 226-237.