Ślady sacrum w krajobrazie

• Autorzy: Plit J.

Warianty tytułu

EN

Traces of sacrum in the landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Postrzeganie sacrum w krajobrazie to pytanie o doświadczenie pozazmysłowe. Ślady sacrum potrafimy dostrzec tylko wtedy gdy odkryjemy i rozwiniemy nasz potencjał duchowy. Koniecznie trzeba rozróżnić dwa podobnie brzmiące pojęcia: sacrum w krajobrazie i krajobraz sakralny. Identyfikowanie obecność Boga w krajobrazie nie jest tożsame z występowaniem materialnych świadectw religijności, dewocji, bądź ideologii i polityki - jako wyraz zbiorowego doświadczenia, które uzewnętrzniane są w krajobrazie. Wychodząc z chrześcijańskiego dogmatu że Bóg jest wszystkim we wszystkim, to co stworzył nie tylko jest piękne i dobre, ale i przebóstwione. Z teologicznego punktu widzenia nie istnieją krajobrazy nie sakralne. Choć o tym wiemy nie wszędzie potrafimy dostrzec i odczuć ten sakralny aspekt krajobrazu. Najłatwiej przeżywamy sacrum w pięknym otoczeniu, w niezniszczonej krajobrazach naturalnych. Porównujemy majestat przyrody do ogromnej świątyni. Krajobraz kulturowy jest również miejscem sacrum, gdyż traktowany jest jako udział człowieka w dziele stworzenia. W kontemplacji naturalnej przeszkadzają chaos przestrzenny, zaśmiecenie krajobrazu, hałas, brzydota i brud.

EN

The ability to see sacredness in the landscape is a question of extrasensory experience. We are able to perceive sacredness only when we discover and develop our spiritual potential. Trivialising, sacredness may be treated as a reflection of culture, and tangible evidence of religiousness, devoutness or ideology and politics can be regarded as manifestations of collective experience in the landscape. In accordance with the Christian dogma which holds that God is everything in everything, what God has created is not only beautiful and good, but also replete with Godliness. From a theological viewpoint, all landscapes are sacral. Although we are aware of that, it is not everywhere that we can notice and feel this sacral aspect of a landscape. We experience sacredness most readily in a beautiful ambience, in undisturbed natural landscapes. We compare the majesty of nature to an immense temple. The cultural landscape is also a sacred place because it is regarded as the contribution of man to the act of creation. Natural contemplation can be disturbed by spatial chaos, landscape littering, noise, ugliness and dirt.

Słowa kluczowe

PL

odczuwanie sacrum; religijność; Polska

EN

feel sacral aspect; religiousness; Poland

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 17
• Strony: 33--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., fot.

Twórcy

autor

Plit J.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Benedyktowicz W., 1970: Sacrum et profanum. Życie i myśl nr 3.
• Królikowski J., 2011: Chrześcijańska interpretacja ducha miejsca [w:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych., Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 15.
• Plit F., 2008: The determinants of the landscape of European Civilization [w:] Methodology of landscape research (ed): V. Andreychuk, Dissertations Commission of Cultural Landscape of Polish Geographical Society No 9, Sosnowiec: 92-103.
• Plit F., 2011: Krajobraz kulturowy – czym jest? Warszawa: 112
• Rydzewska A., Krzyżaniak M., Urbański P., 2011: Niegdyś sacrum, dziś profanum- dawne cmentarze ewangelickie Poznania i okolic [w:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 15: 64-72.
• Wilczyński W., 1994: Idea przyrody w historii myśli geograficznej, Kielce.
• Żaba Z., 1966: Filozoficzne credo o. Teiarda de Chardin. Życie i myśl nr 9.