Właściwości pokrywy glebowej jako narzędzie regionalizacji

• Autorzy: Degórski M.

Warianty tytułu

EN

Properties of soil cover as a tool of regionalization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gleba jest elementem środowiska geograficznego, który z punktu widzenia ekologicznego i paleogeograficznego uważany jest za jego zwierciadło, w którym odbija się zarówno historia rozwoju krajobrazu danego regionu, jak i efekty współczesnych procesów środowiskotwórczych i antropogenicznych. Wśród komponentów środowiska przyrodniczego odgrywa ona szczególną rolę, będąc bardzo aktywnym i kreatywnym jego elementem. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie gleby jako potencjalnego narzędzia regionalizacji fizycznogeograficznej. Omówione zostały w nim zarówno specyficzne cechy pokrywy glebowej jako podstawy wydzielenia regionów, jak również kryteria regionalizacji samej mozaiki gleb opartej na przestrzennej zmienności jej właściwości i charakterystyk.

EN

Soil is an element of the geographical environment, which from an ecological and palaeogeographical point of view is considered as its mirror, which reflects both the history of landscape development in a given region and the effects of contemporary environmental and anthropogenic processes. Among the components of the natural environment, it plays a special role, being a very active and creative element of it. The purpose of the paper is to present soil as a potential tool for physical geographic regionalization. It discusses both the specific features of the soil cover as the basis for the separation of regions, as well as the criteria for regionalization of the soil mosaic itself based on the spatial variability of its properties and characteristics.

Słowa kluczowe

PL

gleba; roślinność; środowisko geograficzne; regionalizacja fizycznogeograficzna; krajobraz

EN

soil; vegetation; environment; physicogeographical regionalization; landscape

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 37
• Strony: 83--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Degórski M.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Bednarek R., Pokojska U., 1996: Diagnostyczne znaczenie niektórych wskaźników chemicznych w badaniach paleopedologicznych. Konferencja „Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleopedologii”. Łódź 26-28.06.1996. Komisja Paleopedologii Komitetu Badań Czwartorzędu PANUniwersytet Łódzki, Łódź: 25-29.
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1980: Geografia gleb Polski, PWN, Warszawa.
• Białousz S., Preuss R., 1991: Koncepcja regionalnego i lokalnego systemu informacji przestrzennej, Nowe metody pomiarów geodezyjnych i fotogrametrycznych, 3-4, Warszawa.
• Buol S., Hole F., McCracken 1989: Soil Genesis and Classification, Iowa State University Press, Ames.
• Degórski M., 2002: Przestrzenna zmienność właściwości gleb bielicoziemnych środkowej i północnej Europy a geograficzne zróżnicowanie czynników pedogenicznych. Prace Geogr. 182, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Degórski M., 2004: Geografia gleb jako dyscyplina fizycznogeograficzna, Przegląd Geograficzny, 76, 3: 271-288.
• Degórski M., 2005: Gleba jako indykator zmian w środowisku przyrodniczym, Przegląd Geograficzny, 77, 1: 37-55.
• Degórski M., 2007: Spatial Variability in Podzolic Soils of Central and Northern Europe. U.S. Environmental Protection Agency, Washington, D.C.
• Głazowska M., 1981: Gleby kuli ziemskiej, PWN, Warszawa. Jenny H., 1941: Factors of Soil Formation, Mc Graw-Hill, London.
• Manikowska B., 1996: Katarzynów – sekwencja gleb i osadów postwarciańskich, [w:] Konferencja „Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleogeografii”, Łódź, 26-28.06.1996, Komisja Paleopedologii Komitetu Badań Czwartorzędu PAN-Uniwersytet Łódzki, Łódź: 37-40.
• Manikowska B., 1998: Rozwój pokrywy glebowej w Polsce środkowej po zlodowaceniu środkowopolskim na podstawie gleb kopalnych [w:] Rola plejstoceńskich procesów peryglacjalnych w modelowaniu rzeźby Polski. Materiały seminarium poświęconego pamięci Jana Dylika, Uniwersytet Łódzki: 39-45.
• Manikowska B., 1999: Gleby kopalne i okresy pedogenetyczne w ewolucji środowiska Polski Środkowej po zlodowaceniu warciańskim [w:] Rola plejstoceńskich procesów peryglacjalnych w modelowaniu rzeźby Polski, Acta Geographica Lodziensia, 76: 41-100.
• Matuszkiewicz W., 1999: Szata roślinna [w:] Geografia Polski, środowisko przyrodnicze (red.): L. Starkel, PWN Warszawa: 427-475.
• Robertson G., Coleman G., Bledsoe C., Sollins P., 1999: Standard Soil Methods for Long-term Ecological Research, Oxford University Press, New York-Oxford.
• French, C., Passmore D., Schulte L., 1998: Geomorphological, erosion and edaphic processes [w:] Report of the Project: Palaeoclimatic reconstruction and the dynamics of human settlement and land-use in the area of the middle Aguas (Almeria), in the south-east of the Iberian Peninsula (red.): P. Castro European Commission, Brussels.
• Soil Atlas of Europe, 2005: Join Research Centre, ESDAG, European Commission, Brussels.
• Wieder M., Yair A., Arzi A., 1985: Catenary soil relationship on arid hillslops [in:] Soils and Geomorphology (ed.): P. Jungerius, Catena, 6, Supp

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).