Okruchowe (antropogeniczne) złoża kopalin

• Autorzy: Nieć M. , Uberman R. , Galos K.

Warianty tytułu

EN

Clastic sedimentary anthropogenic mineral deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W zwałach i osadnikach pozostawianych po robotach górniczych znajduje się często materiał skalny posiadający cechy kopaliny, różniącej się od występującej w złożu tylko tym, że występuje ona w stanie rozdrobnionym lub jest zubożona w niektóre składniki mineralne. Stanowić one mogą źródło surowców, takich samych jak w złożu naturalnym lub w niewielkim stopniu zmienionych. Zasoby zwałów rud oraz produktów ich hutniczego przetwarzania były dokumentowane do 1975 r., a zwałów kopalin wapiennych w latach 1994-2001, na podstawie obowiązujących wówczas przepisów prawa geologicznego i górniczego i były one wykazywane w krajowym bilansie zasobów. Nagromadzenia kopalin w zwałach i osadnikach powstałe w holocenie i antropocenie stają się składnikiem środowiska naturalnego jako produkt geologicznej działalności ludzkiej i powinny być traktowane jako antropogeniczne okruchowe złoża osadowe. Proponuje się odpowiednie zmodyfikowanie definicji złoża kopaliny w prawie geologicznym i górniczym, oraz systematyczne ich dokumentowanie i ewidencjonowanie.

EN

The dumps formed due to mineral deposits mining contain often the rock material of the same composition as occurring in parent deposit, or depleted in some mineral compounds due to the beneficiation. They may be the source of valuable mineral raw materials. The ore resources in dumps were systematically reported up to the year 1975 and of crushed limestones since 1994 to 2001. The mineral materials accumulated in dumps during the late Holocene and Anthropocene becomes the compounds of environment as a product of human activity. They should be considered as the clastic sedimentary anthropogenic deposits. The appropriate modification of legal definition of mineral deposit in Geological and Mining Law is proposed, as well as systematical reporting of anthropogenic mineral resources.

Słowa kluczowe

PL

zwały; surowce mineralne; antropocen; złoża antropogeniczne

EN

dumps; mineral raw materials; Anthropocene; anthropogenic mineral deposits

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 59, nr 3
• Strony: 31--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz.

Twórcy

autor

Nieć M.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Uberman R.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Galos K.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Augustyn Z., Dokumentacja zasobów ziem rzadkich w hałdach Zakładów Chemicznych „Wizów” jako element nowego spojrzenia na bazę surowcową kraju i na zadania służby geologicznej w poszukiwaniu i dokumentowaniu zasobów surowców użytecznych. 1988.Metodyka rozpoznawania dokumentowania złóż kopalin stałych. Materiały seminarium. Bierutowice. Wyd. AGH, Kraków, s. 54 – 68
• [2] Czerski K., Szwed - Lorenz J., Ślusarczyk S., Perspektywy tworzenia złóż antropogenicznych w górnictwie skalnym. 1997. Górnictwo Odkrywkowe, r. 39, nr 4 - 5, s. 105 -118
• [3] Galos K., Nieć M., Ogólna charakterystyka surowców odpadowych. Surowce mineralne Polski. Mineralne surowce odpadowe. 2009. Wyd. IGSMiE PAN, s. 11 -40
• [4] Kokesz Z., Dokumentowanie złóż antropogenicznych o złożonej budowie na przykładzie zwału kamienia wapiennego KZPW w Miedziance. 1998. Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin oraz obsługi geologicznej kopalń. Materiały VI seminarium, Krynica. Wyd. CPPGSM iE PAN, Kraków, s. 221 - 235
• [5] Kokesz Z., Mucha J., Dokumentowanie złóż antropogenicznych na przykładzie zwału kamienia wapiennego KCW Kujawy - złoże Bielawy. 1996. Górnictwo Odkrywkowe, r. 38, nr 3. s. 65 - 77
• [6] Kominowski K., Fiszer J., Glapa W., Ślusarczyk S., Nagromadzenie poflotacyjnych mułów węglowych udokumentowanym złożem antropogenicznym. 1997. Górnictwo Odkrywkowe, r.39, nr 4-5, s. 60 - 68
• [7] Krajewski R., Geologiczna obsługa kopalń. 1955. Wyd. Geologiczne, Warszawa
• [8] Kuszneruk C., Złoże wtórne kredy jeziornej na wierzchowinie zwałowiska wewnętrznego KWB Bełchatów. 1994. Przegląd Geologiczny, t. 42, nr 8, s. 667 - 668
• [9] Neumann - Mahlkau P., Anthropogenic material flow - a geologic factor. 1996. 30-th IGC Abstracts, Beijing, v.1 p. 44
• [10] Nieć M., Geologia kopalniana. 1982, 1990. Wyd. Geologiczne Warszawa
• [11] Nieć M., Zagospodarowanie kopalin towarzyszących w pracach Komisji Zasobów Kopalin. 1992. Przegląd Geologiczny, t. 40,nr 10, s. 613-614
• [12] Nieć M., Działalność Komisji Zasobów Kopalin w 1995 i 1996 roku. 1997. Przegląd Geologiczny, r. 45, s. 548 – 551 i 639
• [13] Nieć M., Złoża antropogeniczne. 1999. Przegląd Geologiczny r. 47 nr 1, s. 93 - 98
• [14] Nieć M., Złoże – kopalina – surowiec mineralny. Podstawowe terminy geologii gospodarczej-złożowej i potrzeba ich uwzględnienia w przepisach prawa geologicznego i górniczego. 2010a. Przegląd Geologiczny, nr 8, s. 672 -678
• [15] Nieć M., Kopaliny towarzyszące i złoża antropogeniczne. Problemy definicji i wykorzystania. 2010b. Górnictwo Odkrywkowe, r. 51, nr 2, s. 5 – 11
• [16] Nieć M., Uberman R., Zwały jako antropogeniczne złoża wtórne. 1995. Gospodarka Surowcami Mineralnymi t.11, s. 395 - 403
• [17] Nieć M., Uberman R., Antropogeniczne złoża surowców mineralnych - nowe spojrzenie na zwały niektórych odpadów przemysłu górniczego. 1996. Technika i technologia w ochronie środowiska. I Forum Inżynierii Ekologicznej, Lublin -Nałęczów, s. 437 – 456
• [18] Nieć M., Uberman R., Problemy formalno - prawne gospodarki kopalinami towarzyszącymi i mineralnymi surowcami odpadowymi. 2001. Górnictwo Odkrywkowe, r. 43, nr 2-3, s.10 – 25
• [19] Płodowski T., Prawo górnicze. 1963 Wyd. Geologiczne, Warszawa
• [20] Projekt Polityki Surowcowej Polski (PSP). Ministerstwo Środowiska. 2017. Warszawa
• [21] Surowce dla przemysłu – projekt. Ministerstwo Rozwoju. 2016. Warszawa
• [22] Uberman R., Procedury postępowania dla uzyskania koncesji dla wydobywania kopalin metodą odkrywkową. 2014. Wydawnictwo IGSMiE PAN. Kraków
• [23] Szamałek K., O potrzebie definicji kopaliny. 2002. Górnictwo Odkrywkowe, r. 44, nr 2-3, s. 5 – 6
• [24] Wernadskij W. I., Naucznaja mysl kak płanetnoje jawlenije. 1977. Izdatielstwo Nauka, Moskwa [25] Wojciechowski A., Rozpoznanie i dokumentowanie zasobów złota w osadnikach szlamów arsenowych i odpadów poeksploatacyjnych kopalń kruszywa naturalnego. 1994. Górnictwo Odkrywkowe, r. 36, nr 6, s. 99 – 111
• [26] Wyrwicki R., Kopalina główna, towarzysząca a współkopalina. 2002. Górnictwo Odkrywkowe, r. 43, nr 2-3, s.10 – 25
• [27] Zemła J., Mucha J., Nieć M., Zastosowanie krigingu do szacowania zasobów ziem rzadkich w zwale fosfogipsu. 1994. Górnictwo Odkrywkowe, r. 36, nr 6, s. 112
• [28] Żółtowski Z., Przepisy o ustalaniu zasobów złóż kopalin. 1954. Biblioteka zawodowa geologa. Instrukcje-normy, zagadnienia prawne i organizacyjne nr 13, Wyd. Geologiczne, Warszawa
• [29] Żółtowski Z., Prawo geologiczne. 1964. Wyd. Geologiczne, Warszawa

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).