Multifunctional character of religious complexes of the 1970’ and 1980’

• Autorzy: Gil-Mastalerczyk J.

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2016.1.33

Warianty tytułu

PL

Wielofunkcyjność zespołów sakralnych lat 70. I 80. XX. wieku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The buildings policy in the 1970’ and 1980’, as well as the transformation of the Catholic Church itself and its new functions, found its expression in the architecture and functional programme of religious complexes in Poland. Significant evolution in architecture enriched the functional programme. Broad activity of the Church led to the creation of comprehensive functional programmes, by which the space of constructed objects grew larger and sometimes exceeded the actual demand. Social programme of new churches was also taken into account. Many new parishes quickly became not only places of worship, as separate temples, but also educational, charity, entertainment or cultural centres, and focal points of independent public life. The bulk of temple, in principle taking a dominant place, was linked with a complex of other buildings that previously had completely different character and functions. Architecture of religious objects and complexes of that period, thanks to their diversity and specificity of functions, still remains original and significant.

PL

Polityka budowlana lat 70. i 80. XX wieku jak i przemiany, które zaszły w samym Kościele Katolickim oraz jego nowych funkcjach, niewątpliwie zrealizowały się także w architekturze i programie funkcjonalnym obiektów sakralnych w Polsce. Znacząca ewolucja architektury przyniosła wzbogacenie programu funkcjonalnego. Szeroka działalność Kościoła doprowadziła do stworzenia obszernych programów funkcjonalnych, za sprawą czego przestrzeń realizowanych obiektów rozrastała się i ewoluowała niejednokrotnie ponad faktyczne zapotrzebowanie. Znalazło to wyraz w rozwiązaniach uwzględniających program społeczny. Licznie powstające ośrodki parafialne, nie tylko jako ośrodki kultu, jak samodzielna świątynia, ale również jako ośrodki działalności wychowawczej, charytatywnej, rozrywkowej czy kulturalno-oświatowej, szybko stawały się znaczącym centrum niezależnego życia publicznego. Bryła kościoła, zajmująca w założeniu dominujące miejsce, została powiązana z zespołem innych pomieszczeń o całkowicie odmiennym jak dotąd charakterze i przeznaczeniu. Różnorodność i indywidualność funkcji sprawiła, że architektura obiektów i zespołów sakralnych tego okresu do dziś pozostaje oryginalna i znacząca.

Słowa kluczowe

EN

multifunctionality of temples; churches of the Małopolska region; Archdiocese of Kraków

PL

wielofunkcyjność świątyń; kościoły Małopolski; Archidiecezja Krakowska; diecezja kielecka; sacrum

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2016
• Tom: no. 1
• Strony: 33--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Gil-Mastalerczyk J.

• Politechnika Świętokrzyska Katedra Architektury i Urbanistyki 25-314 Kielce, al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 7

Bibliografia

• Basista A. 2001. Betonowe dziedzictwo, architektura w Polsce czasów komunizmu. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa−Kraków.
• Białkiewicz A. 2006. Rozważania o współczesnej architekturze sakralnej. Doświadczenia projektanta. [In:] E. Przesmycka (ed.), Architektura sakralna w kształtowaniu tożsamości kulturowej miejsca (Sacred architecture in shaping the identity of place). Wyd. Politechniki Lubelskiej, Lublin, 358–366.
• Gil-Mastalerczyk J. 2013. O przemianach architektury sakralnej Archidiecezji Krakowskiej w latach 1945–2000. Doctoral thesis written under prof. Andrzej Białkiewicz’s supervision. Archives of Politechnika Krakowska, Kraków.
• Kadłuczka A. 1995. Elementy tradycji architektonicznych w projektach i realizacjach architektów krakowskich ostatniego XX-lecia. [In:] Z. Białkiewicz, A. Kadłuczka, B. Zin (eds), Prace polskich architektów na tle kierunków twórczych w architekturze i urbanistyce w latach 1945–1995, t. II, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Mroczek A., Kucza-Kuczyński K. 1991. Nowe kościoły w Polsce. Wyd. „Pax”, Warszawa.
• Nawratek K. 2005. Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji. Universitas, Kraków.
• Rosier-Siedlecka M.E. 1979. Posoborowa architektura sakralna. Aktualne problemy projektowania architektury kościelnej. Wyd. KUL, Lublin.
• Szafer T.P. 1979. Nowa architektura polska, diariusz lat 1971–1975. Wyd. „Arkady”, Warszawa.
• Tkaczyk P. 2008. Parafia Świętego Józefa Robotnika w Kielcach. 50 lat historii. Wyd. Jedność, Kielce.
• Węcławowicz-Gyurkovich E. 1996. Współczesna polska architektura sakralna w twórczości krakowskich architektów. Wybrane zagadnienia. Kwart. Arch. Urban., 41, 3–4.
• http://www.swpiotr.wadowice.pl (accessed: April 2012)
• http://www.misjonarze-zakopane.org (accessed: April 2012)
• https://www.google.pl/maps (accessed: May 2015)

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.