Pozycja tektoniczna Roztocza w świetle historii rozwoju zapadliska przedkarpackiego

• Autorzy: Jankowski L. , Margielewski W.

Warianty tytułu

EN

Tectonic position of the Roztocze region in the light of the evolution history of the Carpathian Foredeep

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizy tektoniczne wykonane na podstawie pomiarów powierzchni nieciągłości tektonicznych w obrębie masywów skalnych polskiej części Roztocza, pozwoliły na odtworzenie historii tektonicznej jego struktury, związanej z tworzeniem się zapadliska przedkarpackiego i etapami nasuwczymi Karpat. Analizy wykazały, że struktura Roztocza powstała w efekcie nakładania się asocjacji struktur tektonicznych związanych z formowaniem uskoku prawoprzesuwczego (tzw. struktury kwiatowe ‒ flower structures i struktury typu koński ogon – horse tail structure) i struktury forebulge związanej z wypiętrzeniem przedgórskim spowodowanym nasuwaniem się Karpat na przedpole (tu: zapadlisko przedkarpackie). Wielokrotne reaktywowanie stref dyslokacyjnych, obramowujących Roztocze i dzielących je na bloki, było efektem formowania się uskoków inwersyjnych (związanych ze strukturą forebulge), reaktywowanych później wskutek kolapsu jako uskoki normalne. Zmiana zwrotu uskoku przesuwczego ograniczającego Roztocze na sinistralny, była efektem reorientacji pola naprężeń spowodowanej zmianą kierunku nasuwczego Karpat ku SSE. Spowodowało to inwersję stref naprzemiennie obniżanych i wynoszonych wzdłuż krawędzi Roztocza: obecnie wynoszone są obszary z niezerodowanymi, miąższami pokrywami utworów neogeńskich, obniżane zaś fragmenty strefy krawędziowej erozyjnie pozbawione tych utworów. Współcześnie obserwowane dźwiganie neotektoniczne Roztocza jest efektem footwall elevation, związanej z zespołami aktywnych uskoków zrzutowych (normalnych), ograniczających strukturę zrębową Roztocza, jak też dzielących wał na bloki.

EN

The paper presents new concept of the tectonic development of the Roztocze region, uplifted as a tectonic horst structure. Measurements of tectonic discontinuities (joints, faults) in the rocks building the Roztocze region, as well as the analysis of Neogene deposits distribution on the Roztocze horst, have allowed authors to establish several tectonic stages of the Roztocze development. Thrusting of the Carpathians to the north caused the formation of a strike-slip (dextral) fault along the eastern part of their foredeep (and associated flower structures and horse tail structures). As a result of forebulge structure formation, caused by progressive thrusting of the Carpathian orogen and isostatic uplift of their foreland, strike-slip faults were reactivated as reverse-slip faults. Subsequently, due to collapse of the Carpathian massifs, discontinuities were again reactivated as dip-slip faults. The footwall elevation associated with normal faults formed into the Roztocze Horst and divided region to blocks, causing a neotectonic uplift of the Roztocze region.

Słowa kluczowe

PL

rekonstrukcja tektoniczna; uskok przesuwczy; struktura kwiatowa; wypiętrzenie przedgórskie; Roztocze Środkowe i Południowe; południowo-wschodnia Polska

EN

tectonic reconstruction; strike-slip fault; flower structure; forebulge structure; Middle and Southern Roztocze region; south-east Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 462
• Strony: 7--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 102 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Jankowski L.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Margielewski W.

• Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, al. A. Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

Bibliografia

• [1] ALEXANDROWICZ S.W., GARLICKI A., RUTKOWSKI J., 1982 — Podstawowe jednostki litostratygraficzne miocenu zapadliska przedkarpackiego. Kwar. Geol., 26: 470‒471.
• [2] ANDREUCCI B., CASTELLUCCIO A., JANKOWSKI L., MAZZOLIS., SZANIAWSKI R., ZATTIN M, 2013 — Burial and exhumation history of the Polish Outer Carpathians: Discriminating the role of thrusting and post-thrusting extension. Tectonophysics, 608: 866‒883.
• [3] AREŃ B., 1962 — Miocen Roztocza Lubelskiego między Sanną i Tanwią. Z badań trzeciorzędu w Polsce. Pr. Inst. Geol., 30, 3: 5‒86.
• [4] BAŁAGA K., 1998 — Post-Glacial vegetation changes in the middle Roztocze (E Poland). Acta Palaeobot., 38, 1: 175‒192.
• [5] BĄBEL M., 2004 — Badenian evaporite basin of the northern Carpathian Foredeep as a drawndown salina basin. Acta Geol.Pol., 54: 313‒337.
• [6] BIRKENMAJER K., 1986 — Stages of structural evolution of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. Stud. Geol. Pol., 88: 7‒32.
• [7] BIRKENMAJER K., 1992 — Wycieczka A.1.4. Strefa kontaktu jednostki czorsztyńskiej z jednostką Grajcarka, najstarszy flisz karpacki (Alen) w tej ostatniej jednostce. W: Przewodnik 63 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Koninki 17‒19 września 1992 (red. W. Zuchiewicz, N. Oszczypko): 45‒50.
• [8] BRADLEY D.C., KIDD W.S.F., 1991 — Flexural extension of the Upper Continental crust in collisional foredeeps. Geol. Soc.Am Bull, 103: 1416‒1438.
• [9] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 1997 — Aktywność tektoniczna w strefie krawędziowej Roztocza Tomaszowskiego w świetle wskaźników morfometrycznych. Ann. UMCS, Sect. B, 52: 57‒75.
• [10] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 1999 — Przełom Sopotu przez strefę krawędziową Roztocza Tomaszowskiego (SE Polska). Ann. UMCS, Sect. B, 54, 5: 83‒97.
• [11] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 2002 — The dependence of relief on tectonics in the south-west escarpment zone of Roztocze Tomaszowskie. Landform Analysis 3: 13‒24.
• [12] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 2013 — Morfotektonika w annopolsko-lwowskim segmencie pasa wyżynnego w świetle analizy cyfrowego modelu wysokościowego oraz wskaźników morfometrycznych. Wydaw. UMCS, Lublin.
• [13] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., RAUCH M., 2013 — Młode uskoki w strefie krawędziowej Roztocza Tomaszowskiego na przykładzie kamieniołomu Babia Dolina w Józefowie. W: Neotektonika Polski w świetle dotychczasowych badań. Perspektywy rozwoju (red. T. Brzezińska-Wójcik). Lublin 27‒28 września 2013: 58‒60.
• [14] BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., CHABUDZIŃSKI Ł., GAWRYSIAK L., 2010 — Neotectonic mobility of the Roztocze Region, Ukrainian Part, Central Europe: insight from morphometric studies. Ann. Soc. Geol. Pol., 80: 167‒183.
• [15] BURACZYŃSKI J. (red.), 2002 — Roztocze. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Lubelskie, Lublin.
• [16] BURACZYŃSKI J., WOJTANOWICZ J., 1988 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, ark Sawin. Wyd. Geol., Warszawa.
• [17] CZEPIEC I., 1996 — Biostratygrafia i warunki depozycji osadów północnej strefy brzeżnej sarmatu Polski.Geologia AGH, 22, 4: 309‒337.
• [18] DADLEZ R., JAROSZEWSKI W., 1994 — Tektonika Wyd. PWN, Warszawa.
• [19] DECELLES P.G., GILES K.A., 1996 — Foreland basin systems. Basin Res., 8: 105‒123.
• [20] DE LEEUW A., BUKOWSKI K., KRIJGSMAN W., KUIPER K., F., 2010 — Age of the Badenian salinity crisis; impact of Miocene climate variability on the circum-Mediterranean region. Geol., 38, 8: 715‒718.
• [21] DOBROWOLSKI R., HARASIMIUK M., BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., 2014 — Strukturalne uwarunkowania rzeźby Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Prz. Geol., 62, 1: 51‒56.
• [22] GARLICKI A., 1979 — Sedymentacja soli mioceńskich w Polsce. Pr. Geol. PAN, 119: 1‒67.
• [23] GĄGAŁA L., VERGES J., SAURA E., MALATA T., RINGENBACH J.C., WERNER P., KRZYWIEC P., 2012 — Architecture and orogenic evolution of the northeastern Outer Carpathians from cross-section balancing and forward modeling. Tectonophysics, 532/535: 223‒241.
• [24] GĄSIEWICZ A., CZAPOWSKI G., PARUCH-KULCZYCKA J., 2004 — Granica baden-sarmat w zapisie geochemicznym osadów północnej części zapadliska przedkarpackiego. Prz.Geol., 52, 2: 413‒420.
• [25] GOZHIK P., LINDNER L., MARKS L., 2012 — Late Early and early Middle Pleistocene limits of Scandinavian glaciations in Poland and Ukraine. Quatern. Internat., 271: 31‒37.
• [26] GRAD M., JANIK T., YLINIEMI J., GUTERCH A., LUOSTO U., TIIRA T., KOMMINAHO K., ŚRODA P., HOEING K., MAKRIS J., LUND C.E., 1999 — Crustal structure of the Mid-Polish Trough beneath the Teisseyre-Tornquist Zone seismic profile. Tectonophysic, 314, 1/3: 145‒160.
• [27] GUTERCH A., GRAD M., THYBO H., KELLER G.R., POLONAISE Working Group, 1999 — Polonaise’97 international seismic experiment between Precambrian and Variscan Europe in Poland. Tectonophysic, 314, 1/3: 101‒121.
• [28] HARASIMIUK M., HENKIEL A., 1974 — Zjawiska krasowe we wschodniej Polsce. Speleologia, 8: 37‒49.
• [29] HARASIMIUK M., HENKIEL A., 1976 — Kras na wapieniach detrytycznych w Żelebsku koło Biłgoraja (Roztocze). Speleologia, 9: 3‒19.
• [30] HARASIMIUK M., RUTKOWSKI J., 1972 — O strukturach deformacyjnych i sedymentacji piasków sarmatu rejonu Chełma. Rocz. PTG, 42, 2/3: 271‒284.
• [31] HARASIMIUK M., HENKIEL A., PĘKALA K., 1969 — Rozwój zjawisk krasowych okolic Frampola w pliocenie i czwartorzędzie. Annales UMCS Sect. B, 24: 149‒193.
• [32] HARDING T.P., 1985 — Seismic characteristics and identification of negative flower structures, positive flower structures, and positive structural inversion. A.A.P.G. Bull., 69: 582‒600.
• [33] JANIEC B., CZARNECKA B., 2006 — Iły krakowieckie jako wskaźnik litostratygrafii w dolinie rzeki Sopot na Roztoczu. Prz. Geol., 54, 10: 913‒919.
• [34] JANKOWSKI L., MARGIELEWSKI W., 2014 — Strukturalne uwarunkowania rozwoju rzeźby Karpat zewnętrznych – nowe spojrzenie. Prz. Geol., 62,1: 29‒35.
• [35] JANKOWSKI L., PROBULSKI J., 2011 — Rozwój tektonicznobasenowy Karpat zewnętrznych na przykładzie budowy geologicznej złóż Grabownica, Strachocina i Łodyna oraz ich otoczenia. Geologia AGH, 37, 4: 555‒583.
• [36] JAROSZEWSKI W., 1977 — Synsedymentacyjne przejawy mioceńskiej ruchliwości tektonicznej na Roztoczu Środkowym. Prz. Geol., 25, 8/9: 418‒427.
• [37] JAROSIŃSKI M., POPRAWA P., ZIEGLER P. A., 2009 — Cenozoic dynamic evolution of the Polish Platform. Geol. Quart., 53, 1: 3‒26.
• [38] JASIONOWSKI M., 1997 — Zarys litostratygrafii osadów mioceńskich wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 375: 43‒61.
• [39] JASIONOWSKI M., PERYT T.M., WYSOCKA A., POBEREZHSKY A., 2012 — Brzeżne facje badenu i sarmatu dolnego zbiornika przedkarpackiego w SE Polsce i zachodniej Ukrainie – wyniki badań ostatniego dwudziestolecia. Biul. Państw. Inst. Geol., 449: 71‒86
• [40] JOHN C.M., KARNER G.D., MUTTI M., 2014 — δ18O and Marion Plateau backstripping: Combining two approaches to constrain late middle Miocene eustatic amplitude. Geol., 32: 829-832.
• [41] KARNKOWSKI P.H., 2008 — Regionalizacja tektoniczna Polski – Niż Polski. Prz. Geol., 56, 10: 895-903.
• [42] KASIŃSKI J., PIWOCKI M., 1994 — Neogene caol-forming sedimentation in the Carpathian Foredeep, southern Poland. Geol. Quart., 38, 3: 527-552.
• [43] KŁUSEK M., 2006 — Fossil wood from Roztocze region (Miocene, SE Poland) – a tool for paleoenvironmental reconstruction. Geol. Quart., 40, 4: 456-474.
• [44] KRĄPIEC M., JANKOWSKI L., MARGIELEWSKI W., BURACZYŃSKI J., KRĄPIEC P., URBAN J., WYSOCKA A., DANEK M., SZYCHOWSKA-KRĄPIEC E., BOLKA M., BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T., CHABUDZIŃSKI Ł., WASKOWSKA A., 2011 ¬ „Geopark Kamienny Las na Roztoczu” koncepcja geoochrony wraz z wykonaniem dokumentacji i badań naukowych niezbędnych dla funkcjonowania tej fromy ochrony. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB http://kamiennylas.pl/plytka/tekst.pdf.
• [45] KRĄPIEC M., JANKOWSKI L., MARGIELEWSKI W., URBAN J., KRĄPIEC P., 2012 — Geopart „Kamienny Las na Roztoczu” i jego walory geoturystyczne. Prz. Geol., 60, 9: 468-479.
• [46] KRÓLIKOWSKI C., PETECKI Z., DADLEZ R., 1996 — Vertical discontinuities of the Earth’s crust in the TESZ zone in Poland – gravity data. Geol. Quart., 40, 2: 155-168.
• [47] KRYSIAK Z., 2000 — Tectonic evolution of the Carpathian Foredeep and its influence on Miocene sedimentation. Geol. Quart., 44, 2: 137-156.
• [48] KRZYWIEC P., 1999 — Mioceńska ewolucja tektoniczna wschodniej części zapadliska przedkarpackiego (Przemyśl-Lubaczów) w świetle interpretacji danych sejsmicznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 249-275.
• [49] KRZYWIEC P., 2006 — Geodynamiczne i tektoniczne uwarunkowania ewolucji basenów przedgórskich, z odniesieniem do zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 54, 5: 404-412.
• [50] KRZYWIEC P., ALEKSANDROWSKI P., RYZNER-SIUPIK B., PAPIERNIK B., SIUPIK J., MASTALERZ K., WYSOCKA A., KASIŃSKI J., 2005 — Budowa geologiczna i geneza mioceńskiego zrębu Rysikowej Woli w rejonie Sieniawy-Rudki (wschodnia część zapadliska przedkarpackiego) – wyniki interpretacji danych sejsmiki 3D. Prz. Geol., 53: 656-663.
• [51] KUBICA B., 2004 — Litostratygrafia i litofacje mioceńskich osadów podgipsowych morawianu w północnej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 407: 5-28.
• [52] KURKOWSKI S., 1994 — Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Krasnobród. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [53] KURKOWSKI S., 1996 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Krasnobród. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [54] KURKOWSKI S., 1998a — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Józefów. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [55] KURKOWSKI S., 1998b — Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Józefów. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [56] KWAPISZ B., 1998 a — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Aleksandrów. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [57] KWAPISZ B., 1998b — Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Aleksandrów. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [58] LASKOWSKA-WYSOCZAŃSKA W., 1979 — Czwartorzędowe ruchy pionowe brzeżnej strefy zapadliska przedkarpackiego u podnóża Roztocza. Prz. Geol., 27, 6: 318‒321.
• [59] LESZCZYŃSKI K., 2010 — Rozwój litofacjalny późnej kredy Niżu polskiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 443: 33‒54.
• [60] LINDNER L., MARKS L., NITA M., 2013 — Climatostratigraphy of interglacials in Poland: Middle and Upper Pleistocene lower boundaries from a Polish perspective. Quatern. Internat., 292: 113‒123.
• [61] ŁOMNICKI A.M., 1897 — Atlas geologiczny Galicji 1:75 000. Zeszyt 10: Rawa Ruska 4, X: Żółkiew 4, XI; Jaworów i Gródek 5, X: Lwów 5, XI. Wiedeń.
• [62] MALINOWSKI J., MOJSKI J., 1978 — Mapa geologiczna Polski bez utworów czwartorzędowych w skali 1:200 000, arkusz Lublin. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [63] MÁRTON E., GRABOWSKI J., PLAŠIENKA D., TÚNYI I., KROBICKI M., HAAS J., PETHE M., 2013 — New paleomagnetic results from the Upper Cretaceous red marls of the Pieniny Klippen Belt, Western Carpathians: Evidence for general CCW rotation and implications for the origin of the structural arc formation. Tectonophysics, 592: 1‒13.
• [64] MARUSZCZAK H., 1991 — Zróżnicowanie stratygraficzne lessów polskich. W: Podstawowe profile lessowe w Polsce (red. H. Maruszczak): 13‒35. UMCS, Lublin.
• [65] MARUSZCZAK H., 2001 — Skamieniałe szczątki lasu mioceńskiego na Roztoczu (Polska SE i Ukraina NW). Prz. Geol., 49, 6: 532‒537.
• [66] MARUSZCZAK H., WILGAT T., 1956 — Rzeźba strefy krawędziowej Roztocza Środkowego. Annales UMCS, Sec. B, 10: 1‒107.
• [67] MASTELLA L., ZUCHIEWICZ W., TOKARSKI A.K., RUBINKIEWICZ J., LEONOWICZ P., SZCZĘSNY R., 1997 — Application of joint analysis for paleostress reconstructions in structurally complicated settings: case study from Silesian Nappe, Outer Carpathians, Poland. Prz. Geol., 45: 1064‒1066.
• [68] MAZZOLI S., JANKOWSKI L., SZANIAWSKI R., ZATTIN M., 2010 — Low-T thermochronometric evidence for post-thrusting (<11 Ma) exhumation in the Western Outer Carpathians, Poland. C. R. Geosci., 342: 162‒169.
• [69] MORYC W., 1989 — Miocen Przedgórza Karpat Zachodnich w strefie Bielsko‒Kraków. W: Tektonika Karpat i Przedgórza w świetle badań geofizycznych i geologicznych (zagadnienia wybrane). Kraków 30 marca 1989. Kom. Tekt. Kom. Nauk Geol. PAN, Kraków, 1989: 179‒195.
• [70] MUSIAŁ T., 1987 — Miocen Roztocza, Polska południowowschodnia. Biul. Geol. UW, 31: 5‒149.
• [71] MYŚLIWIEC M., ŚMIST P., 2006 — Utwory eocenu i oligocenu rejonu Tarnogrodu (północno-wschodnia część zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 54, 8: 724‒730.
• [72] NESCIERUK P., WÓJCIK A., MALATA T., ALEKSANDROWSKI P., 2007 — Tektoniczne struktury deformacyjne w iłach krakowieckich sarmatu w Wylewie koło Sieniawy (zapadlisko przedkarpackie): świadectwo młodej przesuwczej aktywności podłoża miocenu. Prz. Geol., 55, 8: 690‒698.
• [73] NEY R., 1969 — Piętra strukturalne w północno-wschodnim obramowaniu zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. PAN, 53: 1‒110.
• [74] NEY R., BURZEWSKI W., BACHLEDA T., GÓRECKI W., JAKÓBCZAK K., SŁUPCZYŃSKI K., 1974 — Zarys paleogeografii i rozwoju litologiczno-facjalnego utworów miocenu zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. PAN, 82: 3‒65.
• [75] OSZCZYPKO N., 1996 — Mioceńska dynamika polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 44: 1007‒1018.
• [76] OSZCZYPKO N., 2006 — Late Jurassic-Miocene evolution of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt and its foredeep basin (Western Carpathians, Poland). Geol. Quart., 50, 1: 169‒194.
• [77] PERYT T.M., 2006 — Stop III – odsłonięcie Góra Ratyńska. W: Przebieg i zmienność sedymentacji w basenach przedgórskich. Materiały II Konferencji Sedymentologicznej POKOS2 (red. A. Wysocka, M. Jasionowski): 49‒52.
• [78] PERYT T.M., KASPRZYK A., 1992 — Carbonate – evaporate sedimentary transitions in the Badenian (Middle Miocene) basin of southern Poland. Sediment. Geol., 76: 257‒271.
• [79] PERYT T.M., PERYT D., 1996 — Badenian (Middle Miocene) Ratyń Limestone in western Ukraine and northern Moldavia: microfacies, calcareous nannoplankton and isotope geochemistry. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth Sci., 42: 127‒136.
• [80] PISERA A., 1985 — Palaeoecology and lithogenesis of the Middle Miocene (Badenian) algal-vermetid reefs from the Roztocze Hills, south-eastern Poland. Acta Geol. Pol., 35: 89‒155.
• [81] PLAŠIENKA D., MIKUŠ V., 2010 — Geological setting of the Pieniny and Saris sectors of the Klippen Belt between Litmanova and Drienica villages in the Eastern Slovakia. Mineralia Slovaca, 42: 155‒178.
• [82] POPIELSKI W., 1995 — Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Tereszpol. Państw. Inst.Geol., Warszawa.
• [83] POPIELSKI W., 1996 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Tereszpol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [84] POPIELSKI W., 2000 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Horyniec i Sieniawa. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [85] POŻARYSKI W. (red.), 1974 — Niż Polski. Budowa Geologiczna Polski. T. 4, Tektonika. Wyd. Geol., Warszawa.
• [86] RAUCH M., 2009 — Neogene stress field in the central and eastern parts of the Outer Polish Carpathians Foredeep. Geodinamica Acta, 22: 145‒156.
• [87] ROYDEN L.H., BALDI T., 1988 — Early Cenozoic tectonics and palaeogeography of the Pannonian and surrounding region. W: The pannonian Basin. A study in Basin evolution (red. L.H. Royden, F. Horvath). Am. Ass. Petrol. Geol. Memoir, 45: 27‒48.
• [88] RZECHOWSKI J., SUPERSON J., 1998 — Osady czwartorzędowe Roztocza. W: Przewodnik 69 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Krasnobród: 79‒89. Wyd. UMCS, Lublin.
• [89] SIEMIRADZKI J.,1923 — Płody kopalne Polski. Wiedza współczesna, T. 6. H. Altenberg. Księgarnia Wydawnicza we Lwowie.
• [90] SUPERSON J., 1993 — Litologia i stratygrafia utworów stokowych Roztocza Tomaszowskiego. Annales UMCS Sect B, 37, 6: 109‒134.
• [91] SZCZECHURA J., 1982 — Middle Miocene foraminiferal biochronology and ecology of SE Poland. Acta Palaeontol. Pol. 27: 3‒45.
• [92] ŚWIDROWISKA J., 2007 — Kreda w regionie lubelskim – sedymentacji jej tektoniczne uwarunkowania. Biul. Państw. Inst. Geol., 422: 63‒78.
• [93] TOŁWIŃSKI K., 1950 — Brzeg Karpat. Acta Geol. Pol. 1: 130‒35.
• [94] TURNAU-MORAWSKA M., 1949 — Spostrzeżenia dotyczące sedymentacji i diagenezy sarmatu Wyżyny Lubelskiej. Annales UMCS Sect B, 4.
• [95] WERNICKE B., AXEN G.J., 1988 — On the role of isostasy in the evolution of normal fault systems. Geology, 16: 848‒851.
• [96] WESTERHOLD T., BICKERT T., RÖHL U., 2005 — Middle to Late Miocene oxygen isotope stratigraphy of ODP Site 1085 (SE Atlantic): New constrains in Miocene climate variability and sea-level fluctuations. Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol., 217: 205‒222.
• [97] WYSOCKA A., 2002 — Clastic Badenian deposits and sedimentary environments of the Roztocze Hills across the Polish-Ukrainian border. Acta Geol. Pol., 52, 4: 535‒561.
• [98] WYSOCKA A., 2006 — Klastyczne utwory badeńskie Roztocza – przebieg sedymentacji w północnej marginalnej strefie basenu zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 54, 5: 430‒437.
• [99] WYSOCKA A., KRZYWIEC P., MAKSYM A., 2006 — Stop III – Kamieniołom Józefów. W: Przebieg i zmienność sedymentacji w basenach przedgórskich. II Polska Konferencja Sedymentologiczna POKOS 2 (red. A. Wysocka, M. Jasionowski): 19‒24. Inst. Geol. Podst. Wydz. Geol. UW.
• [100] ZUCHIEWICZ W., 1997 — Reorientacja pola naprężeń w polskich Karpatach zewnętrznych w świetle wstępnych wyników analizy ciosu. Prz. Geol., 45, 1: 105‒109.
• [101] ZUCHIEWICZ W., 2010 — Neotektonika Karpat polskich i zapadliska przedkarpackiego. Wyd. AGH, Kraków.
• [102] ŻELICHOWSKI A.M., 1987 — Development of the carboniferous of the SW margin of the East-European Platform in Poland. Prz. Geol., 35: 230‒237.