Energy cluster – an attempt in characterisation and definition

• Autorzy: Gronkowska Joanna

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2021.3.93

Warianty tytułu

PL

Klaster energii - próba charakterystyki i definicji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Clusters are an organisational and economic phenomenon. This paper attempts to answer what an energy cluster actually is and whether it meets the requirements of a cluster in the classical approach of economic sciences. The Act of 20 February 2015 on renewable energy sources (Ustawa OZE 2015) introduced the concept of an ‘energy cluster’. It was aimed at, among others, increasing energy security and environmental protection through an efficient use of renewable energy sources. In the literature on the subject, there is no single universally applicable definition of a cluster, it can only be considered in its various aspects. The concept of a cluster has so many applications, associations and meanings that in many respects it has become a ‘chaotic idea’ due to flattening and equalising different types, processes and spatial scales of economic location within one universal concept. However, the main doubt concerns the very definition of a cluster. The paper considers the organisational attributes of clusters, based on the analysis of the following aspects: a) Cluster in historical terms. Overview of cluster and network definitions: i. Overview of cluster definitions ii. Overview of network structure definitions b) Energy cluster. Forms of interorganisational relations and the typology of energy clusters i. Forms of interorganisational relations in an energy cluster ii. Energy cluster against in relation to organisational network typology iii. Energy cluster as a form of company network – common features and differences c) An attempt in characterisation and definition of an energy cluster

PL

Klastry są organizacyjnym i gospodarczym fenomenem. W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie czym właściwie jest klaster energii i czy spełnia on wymogi klastra w klasycznym ujęciu nauk ekonomicznych. Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Ustawa OZE, 2015) wprowadzono pojęcie „klastra energii”. Jej celem jest m.in. zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, poprzez efektywne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. W literaturze przedmiotu nie istnieje jedna powszechnie obowiązująca definicja klastra, rozpatrywane są tylko różne jego aspekty. Koncepcja klastra uzyskała tak wiele zastosowań, skojarzeń i znaczeń, że pod wieloma względami stałą się „chaotyczną ideą” w sensie spłaszczenia i zrównania różnych rodzajów, procesów i przestrzennej skali lokalizacji gospodarczej w ramach jednej uniwersalnej koncepcji, natomiast głównym źródłem wątpliwości jest sama definicja klastra. W artykule rozważane są atrybuty organizacyjne klastrów, w oparciu o przeprowadzoną analizę następujących aspektów: a. Klaster w ujęciu historycznym. Przegląd definicji klastra i sieci: i. Przegląd definicji klastrów ii. Przegląd definicji struktury sieciowej b. Klaster energii. Formy relacji międzyorganizacyjnych oraz jego typologia i. Formy relacji międzyorganizacyjnych w klastrze energii ii. Klaster energii na tle typologii sieci organizacyjnych iii. Klaster energii jako forma sieci firm – cechy wspólne i różnice c. Próba charakterystyki i definicji klastra energii.

Słowa kluczowe

EN

energy cluster; network structure; cooperation; business alliance

PL

klaster energii; struktura sieciowa; kooperacja; alians biznesowy

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2021
• Tom: no. 3
• Strony: 93--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 100 poz., tab.

Twórcy

autor

Gronkowska Joanna

• Poviat Treasurer, Nowy Targ Poviat

Bibliografia

• Asheim B., Isaksen A. 2002. Regional Innovation Systems: The Integration of Local Sticky and Global Ubiquitous Knowledge. Journal of Technology Transfer, 2, 1.
• Baker W.E., Faulkner R.R. 2002. Interorganizational Networks. In: The Blackwell Companion to Organizations. Ed. A.C. Baum. Blackwell Publishers Ltd., Oxford.
• Barczak B. 2016. Koncepcja oceny efektywności struktur sieciowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Barney D. 2008. Społeczeństwo sieci. Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Becattini G. 1991. Italian Industrial Districts: Problems and Perspectives. International Studies of Management and Organization, 21, 1.
• Becattini G., Bellandi M., De Propris L. 2009. Handbook of Industrial Districts. Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
• Bellandi M. 2007. Industrial Districts and Waves of Industrialization: A Rich and Contested Terrain. Italian Journal of Regional Science, 6, 2.
• Bengtsson M., Kock S. 1999. Cooperation and Coopetition in Relationship between Competitors in Business Networks. Journal of Business & Industrial Marketing, 14, 3.
• Best M.H. 2001. The New Competitive Advantage. The Renewal of American Industry. Oxford University Press, Oxford.
• Brilman J. 2002. Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania. PWE, Warszawa
• Brodzicki T., Szultka S. 2002. Koncepcja klastrów a konkurencyjność przedsiębiorstw. Organizacja i Kierowanie, 4 (110). Warszawa.
• Camarinha-Matos L.M., Afsarmanesh H. 2003. A Roadmap for Strategic Research on Virtual Organizations. In: L.M. Camarinha-Matos, H. Afsarmanesh. Processes and Foundations for Virtual Organizations. Kluwer Academic Publishers, Boston.
• Castells M. 2001. The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business and Society. Oxford University Press (Polish edition: Galaktyka internetu. Rebis, Poznań 2003).
• Castells M. 2007. Społeczeństwo sieci. PWN, Warszawa.
• Cegle G., Dini M. 2015. SME Cluster and Network Development in Development Countries: The experience of UNIDO. UNIDO Private Sector of Development Branch Investment Promotion and Industrial Capacity Bouilding Division, Vienna 1999, p. 2: http://unido.org/fileadmi/user_media/Services/PSD/Clusters_and_Networks/publications/ceglie_dini.pdf
• CLOE. 2014. What is a cluster? Regional Stekeholders. Cluster Linked Over Europe. http://www. clusterforum.org
• Cooke P. 2002. Knowledge economies: Clusters, learning and cooperative advantage. Routledge, London.
• Crouch C., Farrell H. 2001. Great Britain: Falling through the Holes in the Network Concept. In:
• C. Crouch. Local Production Systems in Europe: Rise or Demise? Oxforf University Press, Oxford.
• Cygler J. 2002. Organizacje sieciowe jako forma współdziałania przedsiębiorstw. In: M. Romanowska, M. Trocki. Przedsiębiorstwo partnerskie. Difin, Warszawa.
• Cygler J. 2007. Kooperencja – nowy typ relacji między konkurentami. Organizacja i Kierowanie, 2.
• DeBresson C. 1996. Why innovative activities cluster. In: C. DeBresson. Economic Interdependence and Innovative Activity: An Input-Output Analysis. Edward Elgar, Cheltenham, UK, 149–164.
• Delporte-Vermeiren D., Vervest P., Van Heck E. 2004. In Search of Margin for Business Networks: The European Patent Office. European Management Journal, 22, 2.
• Dolińska M. 2002. Działalność organizacji wirtualnych w sieci powiązań. Organizacja i Kierowanie, 107, 12.
• Domański R., Marciniak A. 2003. Sieciowe koncepcje gospodarki miast i regionów. CXII, KPZK, PAN, Warszawa.
• Drelich-Skulska B., Jankowiak A.H., Mazurek S. 2014. Klastry jako nośnik innowacyjności przedsiębiorstw i regionów. Czy doświadczenia azjatyckie można wykorzystać w warunkach gospodarki polskiej? Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonimicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Drucker P. 1998. The New Organisation. Harvard Business Review, 1–2.
• Dwojacki P., Nogalski B. 1998. Tworzenie struktur sieciowych jako wynik restrukturyzacji scentralizowanych przedsiębiorstw. Przegląd Organizacyjny, 4.
• Dzidowski A. 2011. Ocena efektywności współpracy przedsiębiorstw w strukturach sieciowych. In: H. Brdulak, E. Duliniec, T. Gołębiowski. Współpraca w łańcuchach dostaw a konkurencyjność przedsiębiorstw i kooperujących sieci. Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej, 32, Warszawa.
• Enright M.J. 1996. Regional Cluster and Economic Development: A Research Agenda. In: U.H. Staber, N.V. Schaefer, B. Sharma. Business Networks: Prospects for Regional Development. Walter de Gruyter, Berlin.
• ETCoI. 2015. European Trend Chart on Innovation. Thematic Report Cluster Policies, Covering Period up to March 2003. European Comission Enterprise Directorate General, p. 3. http://www.cnel.gov.pt/document/cluster_policiesreport.pdf
• EU. 2003. Final report of the expert group on enterprise clusters and networks. European Commission – Enterprise Directorate General.
• Feser E.J. 1998. Old and new theories of industry clusters. In: Clusters and Regional Specialisation: On Geography, Technology and Networks. Pion, London.
• Gancarczyk M. 2012. Koncepcja sieci z perspektywy teorii kosztów transakcyjnych. Contemporary Management Quarterly, 3.
• Glăvan B. 2008. Coordination failures, clusters theory and enterpreneurship: A critical view. The Quarterly Journal of Austrian Economics, 11(1).
• Gorynia M., Jankowska B. 2007. Koncepcja klastrów jako sposób regulacji zachowań gospodarczych. Ekonomista, 3.
• Gorynia M., Jankowska B. 2008. Klastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa. Difin, Warszawa.
• Gorynia M., Jankowska B. 2009. Kooperacja w klastrze jako instytucja gospodarki rynkowej na przykładzie trzech klastrów z Wielkopolski. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 74. Ekonomia 3. Mikroekonomia i ekonomia instytucjonalna. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• GUS. 2005. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w sektorze usług w latach 2110–2003. GUS, Warszawa.
• Hamphrey J., Schmitz H. 1995. Principles for Promoting Clusters ant Networks of SMEs. UNIDO, Vienna.
• Hatch M.J. 2002. Teoria organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Higgins K.L., Maciariello J.A. 2004. Leading Complex Collaboration in Network Organizations. A Multidisciplinary Approach. Advances in Interdisciplinary Studies of Work Teams, 10.
• Hołub-Iwan J., Wielec Ł. 2014. Opracowanie systemu wyboru Krajowych Klastrów Kluczowych (Raport I „Charakterystyka krajowego klastra kluczowego w oparciu o analizę źródeł wtórnych”. PARP, Warszawa.
• Jacobs D., de Man A.P. 1996. Clusters, industrial policy and firm strategy: A menu approach. Technology Analysis and Strategic Management, 8(4).
• Kazojć K. 2016. Model transferu technologii w klastrach morskich w Polsce. CeDeWu, Warszawa.
• Kaźmierski J. 2012. Rozwój i zarządzanie strukturami. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Knop L. 2013. Zarządzanie klastrem. Koncepcje, strategie, modele. Wyd.Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Korenik S. 2003. Dysproporcje w rozwoju regionów Polski – wybrane aspekty. Wydawnictwo Akademii Ekonimicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Kowalski A.M. 2010. Kooperacja w ramach klastrów jako czynnik zwiększania innowacyjności i konkurencyjności regionów. Gospodarka Narodowa, 5–6.
• Koźmiński A.K. 2004. Zarządzanie w warunkach niepewności: Podręcznik dla zaawansowanych. PWN, Warszawa.
• Lichtarski J. 1993. Współdziałanie gospodarcze przedsiębiorstw. PWE, Warszawa.
• Lis A.M., Lis A. 2014. Zarządzanie kapitałami w klastrach. Kapitał społeczny, kulturowy, ekonomiczny i symboliczny w strukturach klastrowych. Difin, Warszawa.
• Lundvall B.A., Borras S. 1997. The Globalisisng Learning Economy: Implications for Innovation Policy. Brussels: Report for DG XII, Comission of the European Union.
• Łobos K. 2005. Struktury sieciowe. In: R. Krupski. Zarządzanie przedsiębiorstwem w turbulentnym otoczeniu. PWE, Warszawa.
• Marshall A. 1925. Zasady ekonomiki, t. 1. Wydawnictwo M. Arcta, Warszawa.
• Martin R., Sunley P. 2003. Deconstructing clusters: chaotic concept or policy panacea? Journal of Economic Geography, 3(1).
• Maskell O., Kebir L. 2005. What Qualifies as a Cluster Theory. DRUID, Working Paper, nr 05–09.
• Maskell P., Kebir L. 2014. What Qualifies as a Cluster Theory? DRUID Working Paper No. 05–09. http://www3.druid.dk/wp/20050009.pdf
• Matusiak K.B. 2005. Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć. PARP, Warszawa.
• McDonald F., Beluss F. 2002. Industrial Districts: A State of the Art Review. Project West-East ID Industrial Districts Re-Location Processes: Identyfying Policies in the Perspective of the European Union Enlargement. Instituto G.Tagliacarne, Rome.
• Ministerstwo Gospodarki. 2006. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 grudnia 2006 roku w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi.
• Ministerstwo Gospodarki. 2008. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 1 września 2008 roku (Dz.U. 161, poz.1003).
• Morosini P. 2004. Industrial Clusters, Knowledge Integration and Performance. World Development, 32, 2.
• Mukherjee A.S. 2009. Leading the Networked Organizations. Leader to Leader, 52.
• Munnich L.W. 1999. Industry Clusters: An Economic Development Strategy for Minnesota Preliminary Report. University of Minnesota Service.
• Niemczyk J., Stańczyk-Hugiet E., Jasiński B. 2012. Sieci międzyorganizacyjne. Współczesne wyzwania dla teorii i praktyki zarządzania. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• OECD. 2004. Clusters in Transition Economies (draft). OECD LEED Programme, Paris.
• Olesiński Z. 2010. Zarządzanie relacjami międzyorganizacyjnymi. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Padmore T., Gibson H. 1998. Modeling regional innovation and competitiveness. In: J. de la Mothe, G. Paquet. Local and Regional Systems of Innovation. Kluwer Academic Publishers. Boston, Dordrecht, London.
• PARP. 2017. http://www.pi.gov.pl/klastry/chapter_95882.asp; http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_96055.asp?soid=F7B02F71548C419C99DF4BD6CE9A412A
• PARP. 2017a. Standardy zarządzania klastrem. http://www.pi.gov.pl/PARPFiles/file/klastry/PARP_Standardy_zarzadzania_klastrem_2016.pdf
• Penc J. 1999. Strategie zarządzania. Placet, Warszawa.
• Perechuda K. 2005. Dyfuzja wiedzy w przedsiębiorstwie sieciowym. Wizualizacja i kompozycja. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Phillips R.A. 2010. Ethics and Network Organizations. Business Ethics Quarterly, 3.
• Pilarska C. 2013. Klastry. Doświadczenia Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Pitelis C., Sugden R., Wilson J.R. 2006. Cluster and Globalisation. The Development of Urban and Regional Economies. Edward Edgar, Northhampton.
• Porter M.E. 1998. On Competition. Harvard Business School Press, Boston.
• Porter M.E. 2000. Location, Competition and Economic Development: Local Clusters in the Global Economy. Economic Development Quarterly, 14(1).
• Porter M.E. 2001. Porter o konkurencji. Wyd. PWE, Warszawa.
• Rabelotti R. 1995. Is There an Industrial District Model? Footwear Districts in Italy and Mexico Compared. World Developement, 23(1), 29–41.
• Roelandt T.J., den Hertog P. 1999. Cluster Analysis and Cluster-Based-Policy Making: The State of the Art. In: Boosting Innovation: The Cluster Approach, Regional Clusters in Europe. OECD, Paris.
• Rosenfeld S.A. 1996. Overachievers: Business Clusters that Work. Prospects for Regional Development. Regional Technology Strategies. Inc. Carborro NC.
• Rosenfeld S.A. 1997. Bringing Business Cluster sinto Mainstream of Economic Development. European Planning Studies, 5, 1.
• Rosińska M. 2005a. Podejście sieciowe jako element koncepcji poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw we współczesnej gospodarce (na przykładzie strategii rozwoju przedsiębiorczości Unii Europejskiej). In: Ed. J. Bilski. Polska na rynku Wspólnoty Europejskiej. Gospodarka światowa na progu XXI wieku, t. 2. Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
• Rosińska M. 2005b. Sieci biznesowe jako forma integracji celu optymalizacji warunków działania na rynku globalnym – ujęcie teoretyczne. In: Ed. E. Najlepszy. Biznes międzynarodowy a internacjonalizacja gospodarki narodowej. AE, Poznań.
• Santarek K., Kosieradzka A., Rafalski R. 2005. Struktury sieciowe przedsiębiorstw. Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Simmie J., Sennett J. 1999. Innovation in the London Metropolitan Region. In: D. Hart. Innovative Clusters and Competitive Cities in the UK and Europe. Oxford Brookes School of Planning, Working Paper No. 182.
• Skawińska E., Zalewski R.I. 2009. Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjności i innowacyjności regionów. Świat – Europa – Polska. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Söllvell Ö. 2009. Clusters – Balancing Evolutionary and Constructive Forces. Ivory Tower Publishers, Stockholm.
• Sproull L., Kiesler S. 1992. Connections: New Ways of Working in the Networked Organization. Long Range Planning, 2.
• Steinle C., Schiele H. 2002. When do industries cluster?: A proposal on how to assess an industry’s propensity to concentrate at a single region or nation. Research Policy, 31 (6), 849–858.
• Strategor. 2001. Zarządzanie firmą. Strategie, struktury, decyzje, tożsamość. PWE, Warszawa.
• Swann P., Prevezer M. 1996. A comparison of the dynamics of industrial clustering in computing and biotechnology. Research Policy, 25(7), 1139–1157.
• Swann P., Prevezer M. 1998. A Comparson of the Dynamics of Industrial Clustering in Computing and Biotechnology. Oxford University Press.
• Sydow J. 1999. Mitbestimmung in Unternehmungsnetzwerken – Eine betriebswirtschaftliche Analyse. In: Eds: B. Frick, W. Streeck, N. Kluge. Die wir Folgen der Mitbestimmungtschaftlichen. Campus, Frankfurt, New York.
• Thorelli H.B. 1986. Networks: between Markets and Hierarchies. Strategic Management Jouran, 7.
• UNIDO. 2001. Developement of Clusters and Networks of SMEs. UNIDO, Vienna.
• Ustawa OZE o odnawialnych źródłach energii. Dz.U. 2016, poz. 925, 1579 (luty 20, 2015).
• Van den Berg L., Braun E., Van Winden W. 2001. Growth Clusters in European Cities: An Integral Approach. Urban Studies, 38, 1.
• Van Dijk M.P., Sverrisson Á. 2003. Enterprise clusters in developing countries: mechanism of transition and stagnation. Enterpreneurship & Regional Development, 15(3).
• Wiśniewska J., Janasz K. 2015. Innowacje i procesy transferu technologii w strategicznym zarządzaniu organizacjami. Difin, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).