Zieleń jako element kształtowania miejskich przestrzeni publicznych dedykowanych kulturze – wybrane przykłady

• Autorzy: Gyurkovich M. , Sotoca A.

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.18.062.9652

Warianty tytułu

EN

Greenery as an element of shaping urban public spaces dedicated to culture - selected examples

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Obiekty i zespoły architektoniczno-urbanistyczne związane z funkcjami kultury stanowią obecnie w miastach europejskich znaczące dla ich statusu i wizerunku elementy struktury przestrzennej. Współtworzą istotne sekwencje wnętrz urbanistyczno-krajobrazowych, zarówno w obrębie historycznych układów przestrzennych, jak i nowo projektowanych, w tym najczęściej poddawanych procesom rewitalizacyjnym, fragmentów tkanki miejskiej. Wielu z tych przestrzeni towarzyszą kompozycje zielone, najczęściej w postaci niewielkich klombów lub szpalerów drzew, podkreślających monumentalizm założeń urbanistycznych i architektonicznych, które mają symbolizować rangę i pozycję poszczególnych instytucji kultury. Poza historycznymi założeniami rezydencjalno-parkowymi, adaptowanymi obecnie na funkcje związane z kulturą, niezwykle rzadko zdarza się, aby skomponowana zieleń dominowała w tego typu założeniach, nie będąc przede wszystkim tłem dla architektury, ale równoprawnym, jeśli nawet nie- dominującym, elementem kształtującym miejską przestrzeń publiczną. Publikacja przywołuje kilka przykładów współczesnych realizacji takich przestrzeni w metropoliach europejskich.

EN

Architectural and urban structures and complexes associated with cultural functions in European cities currently constitute elements of their spatial structure that are significant to their status and image. They co-create essential sequences of urban and landscape interiors, both within historical spatial layouts, as well as newly-designed ones, most commonly including those fragments of urban tissue that are subjected to urban regeneration processes. Many of these spaces are accompanied by green compositions, most commonly in the form of small flower-beds or rows of trees that highlight the monumentalism of urban and architectural complexes and which are meant to symbolise the rank and position of individual cultural institutions. Apart from historical park and residence complexes that are currently being adapted to functions associated with culture, it is very rare for arranged greenery to dominate in these types of layouts, instead of primarily serving as a background for architecture - an equally significant if not a non-dominant element that shapes urban public space. The publication refers to a number of examples of contemporary built projects of such spaces in European metropolises.

Słowa kluczowe

PL

park; przestrzeń publiczna; urbanistyka krajobrazu; przestrzeń kultury; miasto europejskie

EN

park; public space; landscape urbanism; space of culture; European city

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 24
• Strony: 99--110
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot.

Twórcy

autor

Gyurkovich M.

• Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Poland

autor

Sotoca A.

• Department of Civil, Environmental and Nature Resources Engineering, Luleå University of Technology, Sweden

Bibliografia

• [1] 22@Barcelona, 10 Anys de renovació urbana, Ajuntament de Barcelona, Barcelona 2012
• [2] Białkiewicz J.J., Muzeum Katyńskie na terenie Cytadeli Warszawskiej - obiekt historyczny w interpretacji nowoczesnej architektury muzealnej, Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation, nr 52/2017
• [3] Blazy R., Concepts of transformations of cities - examples from the Silesian Agglomeration, Technical Transactions, Vol. 4/2018
• [4] Busquets J., Barcelona. The urban evolution of a compact city, Nicolodi; Harvard University Graduate School of Design, Rovereto, Cambridge, MA 2005
• [5] Cymer A., Morze z betonu, Architektura & Biznes nr 06/2013
• [6] Gyurkovich M., 22@Barcelona - The City of Knowledge Civilization, Technical Transactions, Seria A, z. 4A/2012 (rok 109)
• [7] Gyurkovich M., Social Space and Public Space in the Central Residential Districts of Barcelona, Środowisko Mieszkaniowe/ Housing Environment, no. 10/2012
• [8] Gyurkovich M., Hybrydowe przestrzenie kultury we współczesnym mieście europejskim, Wyd. PK., Kraków 2013
• [9] Ingrosso C., Barcelona. Architecture, City and Society 1975-2015, Skira, Milano 2011
• [10] Kosiński W., Zieliński M., Urbanistyka krajobrazu i krajobraz urbanistyczny. Teoria. Praktyka. Edukacja, Przestrzeń i Forma nr 25/2016
• [11] Lenartowicz J.K., Architektura trwogi, Polska Sztuka Ludowa -Konteksty-Antropologia Kultury- Etnografia-Sztuka nr 3-4(262-263), rok LVII, Instytut Sztuki PAN, Fundacja Kultury, 2003
• [12] Miralles R., Sierra P., Barcelona, Arquitectura contemporània 1979-2010, Editions Poligrafa, Barcelona 2010
• [13] Purchla J., Sepioł J. (eds.), Form Follows Freedom, Architecture for Culture in Poland 2000+, ICC, Cracow 2015
• [14] de Solà-Morales M., Deu Lliçons sobre Barcelona, COAC, Barcelona 2011
• [15] Sudjic D., Język miast, Karakter, Kraków 2017
• [16] Tyrała G., Piąty element, Architektura & Biznes nr. 02/2010
• [17] Wantuch-Matla D., Microspaces - an outline of typological research based on examples from Krakow, Technical Transactions, Vol. 4/2018
• [18] Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa 1974
• [19] Wrażliwość dwóch pokoleń - o Muzeum Katyńskim Krzysztof Mycielski, www.architektura.muratorplus.pl - dostęp lipiec 2018
• [20] Zachariasz A., Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, Wyd. PK, Kraków, 2006
• [21] Zachariasz A., Nowoczesna architektura krajobrazu - współczesne parki i place, Czasopismo Techniczne, Seria Architektura, z. 4A/2007 (rok 104)

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).