Wietrzenie piaskowców w środowisku miejskim na przykładzie obserwacji okładzin ścian w wyjściach z metra warszawskiego

• Autorzy: Buciak R.

Warianty tytułu

EN

Sandstone weathering in urban environment observed on the walls from Warsaw metro entrances

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper discusses the problem of sandstone deterioration on walls in entrances to the Warsaw metro. The Brenna sandstone that builds these walls is a feldspatic greywacke, commonly used as a building stone in Poland. The author has found several weathering forms on the stones - a dark-colored crust tracing the surface, scaling, back weathering due to loss of crusts, clearing out of stone components, encrustations, efflorescences and subflorescences. Geological researches using optical microscope, scanning electron microscope and x-ray diffraction show the nature of deterioration products. Different carbonate and sulphate salts were found in weathering forms generatedfrom water solution that migrates through the sandstone. Atmospheric deposits, observed on the surface of sandstone blocks, contain mainly soot and silicates.

Słowa kluczowe

PL

piaskowiec; deterioracja; wietrzenie form i produktów; trona; glaseryt; Metro Warszawskie

EN

sandstone; deterioration; weathering forms and products; trona; aphthitalite; Warsaw Metro

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 60, nr 10
• Strony: 554–--562
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Buciak R.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa
• Główny Urząd Statystyczny, al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa

Bibliografia

• 1. ALMEIDA A. & BEGONHA A. 2008 - Stone deterioration in monuments of northern Portugal. [W:] Łukaszewicz J.W. & Niemcewicz P. (red.) 11th International Congress on Deterioration and Conservation of Stone, 15-20 September 2008, Toruń. Proceedings, 1: 7-13.
• 2. ANGELI M. 2007 - Multiscale study of stone decay by salt crystal lization porous networks. Département des Sciences de la Terre et de l’Environnement, Université de Cergy-Pontoise, Cergy, France [rozprawa doktorska].
• 3. ARNOLD A. 1982 - Rising damp and saline minerals. [W:] Gauri K.L. & Gwinn J.A. (red.) Proceedings of the 4th International Congress on the Deterioration and Preservation of Stone Objects, Louisville: 11-28.
• 4. BEHLEN A., STEIGER M. & DANNECKER W. 2008 - Deposition of sulfur dioxide to building stones: the influence of the ambient concentration on the deposition velocity. Environ. Geol., 56: 595-603.
• 5. BISDOM E., STOOPS G., DELVIGNE J., CURMI P. & ALTEMÜLLER H.-J. 1982 - Micromorphology of weathering biotite and its secondary products. Pedologie, 32: 225-252.
• 6. BROMOWICZ J. & MAGIERA J. 2006 - Identyfikacja marmuru użytego w sarkofagu Władysława Jagiełły w Katedrze Wawelskiej. Ochr. Zab., 3: 87-96.
• 7. ESPINOZA GAITÁN J., VILLEGAS SÁNCHEZ R., RODRIGUEZ LIÑAN C. & RUBIO DE HITA P. 2008 - Evaluation of the behaviour of materials used for the restoration of the town hall of Seville. [W:] Łukaszewicz J.W. & Niemcewicz P. (red.) 11th International Congress on Deterioration and Conservation of Stone, 15-20 September 2008, Toruń. Proceedings, 1: 97-104.
• 8. FRANKOWSKI Z. & PICH J. 1993 - Oddziaływanie głębokiego wykopu stacji warszawskiego metra na zmianę wilgotności w strefie aeracji. Tech. Poszuk. Geol., 2: 65-76.
• 9. FRONTEAU G., SCHNEIDER-THOMACHOT C., CHOPIN E., BARBIN V., MOUZE D. & PASCAL A. 2010 - Black-crust growth and interaction with underlying limestone microfacies. Geol. Soc. London. Spec. Publ., 333: 25-34.
• 10. ICOMOS-ISCS 2008 - Illustrated glossary on stone deterioration patterns / Glossaire illustré sur les formes d'altération de la pierre. Monuments and Sites, 15: 1-78.
• 11. JARMONTOWICZ A., KRZYWOBŁOCKA-LAURÓW R. & LEHMANN J. 1994 - Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie. Bibl. Tow. Opieki nad Zab., Warszawa: 1-63.
• 12. JONCZY I. 2000 - Uwagi o charakterystyce petrograficznej piaskowców godulskich ze złóż w Brennej. Zesz. Nauk. Polit. Śl., Górnictwo, 246: 195-211.
• 13. KADZIKIEWICZ-SCHOENEICH M., MAŁECKI J. & GRUSZCZYŃSKI T. 2005 - Procesy kształtujące skład chemiczny wód podziemnych w profilu badawczym Warszawa. [W:] Współczesne problemy hydrogeologii, t. 12, Wyd. Uniw. M. Kopernika: 309-315.
• 14. KASPEROWICZ E., SŁABY E. & KOŚCIŃSKI M. 2004 - Wstępne wyniki badań nad pochodzeniem siarki z wykwitów gipsowych powstających w budowlach zabytkowych Warszawy. Prz. Geol., 53: 223-228.
• 15. KLEMM W. & SIEDEL H. 2002 - Evaluation of the origin of sulphate compounds in building stone by sulphur isotope ratio. Geol. Soc. London Spec. Publ., 205: 419-429.
• 16. KRZYWOBŁOCKA R. 1967 - Studia nad zabytkową kamieniarką Wilanowa. [W:] Gradowski M., Krzyżanowski L. & Tatarkiewicz Ł. (red.) Konserwacja kamienie w architekturze i rzeźbie - materiały z konferencji w Toruniu w dniach 20-22 października 1966 r. Bibl. Muz. i Ochr. Zab., Seria B, t. 19, s. 201-214.
• 17. ŁUKASIAK D. 2011 - Wpływ deterioracji na właściwości geomecha- niczne piaskowców godulskich z Brennej. Wydz. Geol. Uniw. Warszaw. [rozprawa doktorska].
• 18. PENKALA B. & PACZEK K. 1971 - Kamieniarka pałacu w Łazienkach - obecny stan zachowania i problemy związane z jej zabezpieczeniem. Rocz. Muz. Nar. w Warszawie, 15: 405-444.
• 19. PINIŃSKA J. & DZIEDZIC A. (red.) 2006 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał, cz. 5, Region lubelski. Zakł. Geo- mech. Inst. Hydrogeol. Geol. Inż. Wydz. Geol. Uniw. Warszaw. REMBIŚ M. & SMOLEŃSKA A. 2010 - Odporność wybranych piaskowców karpackich na krystalizację soli i zmiany ich mikrostruktur. Gosp. Sur. Min., 26: 37-59.
• 20. RUIZ-AGUDO E., MEES F., JACOBS P. & RODRIGUEZ-NAVARRO C. 2007 - The role of saline solution properties on porous limestone salt weathering by magnesium and sodium sulfates. Environ. Geol., 52: 269-281.
• 21. SŁABY E., GALBARCZYK-GĄSIOROWSKA L., TRZCIŃSKI J., GÓRKA H., ŁUKASZEWSKI P. & DOBROWOLSKA A. 2000 - Mechanizm rozpadu piaskowców wywołany krystalizacją soli. Prz. Geol., 49: 124-133.
• 22. SUCHAN M. 1997 - Analiza występujących na stacji A-10 przecieków i sposoby ich usunięcia i naprawy konstrukcji. CECO, Warszawa.
• 23. WILCZYŃSKA-MICHALIK W. 2004 - Influence of atmospheric pollution on the weathering of stones in Cracow monuments and rock outcrops in Cracow, Cracow-Częstochowa Upland and the Carpathians. Wyd. Nauk. Akad. Pedag., Kraków: 1-246.
• 24. WILCZYŃSKA-MICHALIK W. & MICHALIK M. 1995 - Deteriora- cja materiałów skalnych w budowlach Krakowa. Prz. Geol., 43: 227-235.