Torfowiska - jako archiwa potencjalnie toksycznych pierwiastków z depozycji atmosferycznej

• Autorzy: Miszczak Ewa

Warianty tytułu

EN

Peatlands as archives of potentially toxic elements from atmospheric deposition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od kilku tysięcy lat działalność człowieka ma wpływ na emisję zanieczyszczeń do atmosfery, co powoduje powszechne zanieczyszczenie środowiska, m.in. potencjalnie toksycznymi pierwiastkami (PTP). Zanieczyszczenia te oddziałują nie tylko lokalnie, ale w wyniku transportu z masami powietrza na duże odległości również wpływają na odległe obszary, w tym także polarne. Jednym ze sposobów ilościowego określania zanieczyszczeń atmosferycznych jest badanie archiwów środowiskowych, które mogą zachować chronologiczny zapis ich osadzania się. Obiektami, które wykazują szczególną przydatność do wykorzystania jako archiwa depozycji atmosferycznej PTP, są torfowiska ombrotroficzne, ze względu na okres ich formowania się, sięgający setek, a nawet tysięcy lat, powszechne występowanie w skali globalnej, brak wpływu wód gruntowych oraz właściwości sorpcyjne materii organicznej zatrzymującej pierwiastki w warstwie torfu. Archiwa te okazały się bardzo cenne dla szczegółowej rekonstrukcji chronologii skażenia środowiska na całym świecie.

EN

For several thousand years, human activities have influenced the emission of pollutants into the atmosphere, causing widespread environmental pollution, e.g. with potentially toxic elements (PTE). These pollutants act not only locally, but as a result of long-range transport with air masses, they also affect remote regions, including the polar area. One of the methods of quantifying atmospheric pollutants is to study environmental archives, which can maintain a chronological record of their deposition. Objects that are particularly useful as environmental archives of PTE atmospheric deposition are ombrotrophic peat bogs, due to their formation period, reaching hundreds or even thousands of years, widespread occurrence on a global scale, no Impact of groundwater, and the sorption properties of organic matter retaining elements in the peat layer. These archives have proven to be very valuable for the detailed reconstruction of the chronology of environmental contamination around the world.

Słowa kluczowe

PL

archiwum środowiskowe; torfowiska ombrotroficzne; potencjalnie toksyczne pierwiastki; depozycja atmosferyczna

EN

environmental archive; ombrotrophic peat bog; potentially toxic elements; atmospheric deposition

• Wydawca: ELAMED Media Group
• Czasopismo: Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 3
• Strony: 30--35
• Opis fizyczny: rys.

Twórcy

autor

Miszczak Ewa

• Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk

Bibliografia

• Piśmiennictwo dostępne na stronie: laboratorium.elamed.pl

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).