Manors, Palaces and Gardens of Kętrzyn County in Warmia and Mazury – Present Condition and Ownership Structure

• Autorzy: Ruszczycka K.

Warianty tytułu

PL

Założenia dworsko/pałacowo-ogrodowe powiatu kętrzyńskiego, województwo warmińsko-mazurskie - stan zachowania, struktura własności

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

This paper presents an overview of the present condition of manor and palace gardens in Kętrzyn county on the territory of the former East Prussia. The number of estates which have and have not been included in the register of historical monuments is given. Kętrzyn county hosts 100 man or and palace parks which are not listed and 53 sites which are listed in the register. The ownership structure of most estates in the Kętrzyn area is discussed. The present condition of heritage sites is also analyzed. Special attention is given to the influence of ownership on the current status of estate gardens. Examples of restored sites and estates whose owners are preparing for revitalization projects as well as examples of estates which are in dire need of repair and restortion are provided. The main problems faced by the new owners of manor and palace gardens are discussed. The author provides examples of gardens where the original landscape had been obliterated by time as well as estates whose spatial layout can still be restored.

PL

Praca podejmuje zagadnienia związane ze stanem zachowania założeń dworsko/pałacowo-ogrodowych terenów powiatu kętrzyńskiego – dawnych Prus Wschodnich. Badania wykazały zachowanie stu parków przy pałacach i dworach, z czego pięćdziesiąt trzy wpisano do rejestru zabytków. W niniejszym artykule przedstawiono ogólny schemat dzisiejszej struktury własności reprezentatywnych założeń tego terenu oraz ich stan zachowania. Jednym z kluczowych aspektów opracowania było wykazanie wpływu struktury własności obiektów ogrodowych na obecny stan w jakim się znajdują. Przedstawiono obiekty, gdzie podjęto działania ochronne, jak również te, w których właściciele obecnie gromadzą materiały niezbędne do przeprowadzenia rewaloryzacji. Praca zawiera również przykłady założeń, które wymagają pilnych działań konserwatorskich. Ukazano główne współczesne problemy rysujące się przed właścicielami założeń pałacowo-ogrodowych. Przedstawiono również przykłady ogrodów o kompozycji już całkowicie zatartej przez czas jak i te, w których układ przestrzenny nadal jest możliwy do otworzenia.

Słowa kluczowe

EN

manor garden; palace gardens; Kętrzyn District; East Prussia; cultural landscape; conservation of historic gardens; restoration; present condition; ownership structure

PL

założenia dworskie; założenia pałacowe; założenia ogrodowe; powiat kętrzyński; Prusy Wschodnie; krajobraz kulturowy; ochrona zabytkowych ogrodów; rewaloryzacja; stan zachowania; struktura własności

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 4
• Strony: 40--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Ruszczycka K.

• Katedra Architektury Krajobrazu i Agroturystyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• 1. Gräfin zu Dohna U., 1993. Gärten und Parken in Ostpreußen: 400 Jahre Gartenkunst. Herford.
• 2. Jackiewicz-Garniec M., Garniec M., 2001. Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich. Studio Arta, Olsztyn.
• 3. Knercer W., 1995. Stosunek państwa i społeczeństwa polskiego do spuścizny kultury niemieckiej Warmii i Mazur w pierwszych latach po II wojnie światowej. Referat wygłoszony na konferencji naukowej „Wobec dziedzictwa historycznego Prus Wschodnich (1945–1990)”. Olsztyn.
• 4. Knercer W., 2002. Otoczenie siedzib szlacheckich. O sztuce ogrodowej na Warmii i Mazurach [w:] S. Achremczyk (red.), Życie codzienne na dawnych Ziemiach Pruskich. Olsztyn.
• 5. Knercer W., Zwierowicz M., 1997. Zapomniane piękno. Rocznik Olsztyński, XVII, 440–443.
• 6. Knercer W., 1999. Założenia pałacowo-parkowe i dworsko-parkowe dawnych Prus wschodnich na terenie województwa olsztyńskiego [w:] Współczesne dziedzictwo? O postawach wobec dziedzictwa Ziem Zachodnich i północnych. Poznań.
• 7. Łach S., 1993. Przekształcenia ustrojowo-gospodarcze w rolnictwie Ziem Zachodnich i Północnych w latach 1945–1949. Słupsk.
• 8. Michałowski A., 1992. Parki i Ogrody Zabytkowe w Polsce. Zarząd Ochrony i Konserwacji Zespołów Pałacowo-Ogrodowych, Warszawa.
• 9. Mitkowska A., 2012. Rozważania o wartości ogrodów zabytkowych dla ich ochrony konserwacji [w:] B. Szmygina (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków. Warszawa-Lublin.
• 10. Mitkowska A., Łakomy K., 2008. Ochrona obiektów krajobrazowych i ogrodowych z uwzględnieniem tradycyjnych wartości kulturowo-przyrodniczych poprzez odczytanie i eksponowanie genius loci [w:] B. Szmygina (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce. Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska, Warszawa – Lublin.
• 11. Mitkowska A., Sieniak M., 1998. Tezaurus Sztuki ogrodowej. Rytm, Warszawa.
• 12. Sikora D., 2008. Parki historyczne w rejestrze zabytków – ustalenie przedmiotu i zakresu ochrony, problemy weryfikacji rejestru, granice ochrony konserwatorskiej [w:] Kurier Konserwa torski 7, 11.
• 13. Sikorski J., 1983. Dzieje Warmii i Mazur w zarysie. 2, Od 1871 do 1975 roku. OBN im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, PWN Warszawa.
• 14. Zachariasz A., 2008. Zabytkowe ogrody – problemy rewaloryzacji, utrzymania i zarządzania w świetle zaleceń Karty Florenckiej [w:] Zarządzanie krajobrazem kulturowym. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 10. Komisja Krajobrazu Kulturowego, Sosnowiec, 155–156.
• 15. Zachariasz A., 2007. Zabytkowe parki i ogrody publiczne we współczesnym krajobrazie – problemy rewaloryzacji [w:] J. Rylke (red.) Przyroda i Miasto X, cz. I, Warszawa, 328–354.