Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na kształtowanie zachmurzenia w Krakowie (2004-2008)

• Autorzy: Pluta G.

Warianty tytułu

EN

Influence of atmospheric circulation on cloudiness forming in Krakow (2004-2008)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca stanowi próbę określenia wpływu cyrkulacji atmosferycznej na kształtowanie wielkości i rodzaju zachmurzenia w zależności od pory roku w Krakowie. Jako źródło danych wykorzystano obserwacje z 12 UTC dokonywane na stacji naukowej Zakładu Klimatologii IG UJ w Krakowie w latach 2004-2008 oraz Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski Południowej T. Niedźwiedzia z tego samego okresu. Badano związek średniej wielkości zachmurzenia z typami cyrkulacji oraz prawdopodobieństwo wystąpienia wybranych rodzajów chmur (Cirrus, Altocumulus, Stratocumulus, Cumulus). Na podstawie częstości względnej wyznaczono typy cyrkulacji sprzyjające ich wystąpieniu. Zaprezentowana metoda pozwoliła na wykazanie różnic wpływu czynników cyrkulacyjnych kształtujących wielkość i rodzaj zachmurzenia między poszczególnymi porami roku. Wykazała również związek zalegania chmur Stratocumulus z typami antycyklonalnymi cyrkulacji na jesieni, słabszy wpływ czynników cyrkulacyjnych na kształtowanie zachmurzenia i dużą rolę konwekcji latem oraz wpływ adwekcji z sektora południowego generującej sytuacje fenowe na występowanie chmur Cirrus i Altocumulus w zimie i na jesieni.

EN

This study attempts to investigate and describe an influence of atmospheric circulation on forming cloudiness on depending of particular seasons in Krakow. 12 UTC observations from the scientific station of Department of Climatology IG Jagiellonian University in Krakow for the period 2004-2008 and Calendar of circulation types for Southern Poland by T. Niedźwiedź for analogous period were used. The influence of circulation types on average cloud cover was investigated, as well as the probability of occurrence for selected cloud genera (Cirrus, Altocumulus, Stratocumulus, Cumulus). Basing on relative frequency, circulation types favorable for their occurrence were determined. Presented method permitted to identify differences of influence of circulation factors on cloud cover and cloud genera between particular seasons. It also indicated that occurrence of Stratocumulus depends on anticyclonic types, weak influence of circulation factors on forming cloudiness with big role of convection in summer and influence of advection from southern sector generating foehn situations on occurrence Cirrus and Altocumulus clouds in winter and autumn.

Słowa kluczowe

PL

zachmurzenie; rodzaj chmur; cyrkulacja atmosferyczna; typ cyrkulacji; adwekcja; układ baryczny; Kraków

EN

cloudiness; cloud genera; atmospheric circulation; circulation type; advection; pressure system; Kraków

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2013
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 185--196
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pluta G.

• Zakład Klimatologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• [1]. Adamczyk R., Ustrnul Z., 2006, Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu zachmurzenia ogólnego na obszarze Polski. Annales UMCS, Sec. B, 61, 15-23, Lublin.
• [2]. Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., 2000, Meteorologia i klimatologia. Pomiary, obserwacje, opracowania. Warszawa - Łódź, Wyd. Nauk. PWN.
• [3]. Matuszko D., 1998, Wpływ sytuacji synoptycznych na zachmurzenie w Krakowie. Acta Universitatis Lodzien-sis, Folia Georgaphica Physica, 3, 467-472, Łódź.
• [4]. Matuszko D., 2000, Frequency and occurence of particular cloud genera during certain synoptic situations in Cracow. Zesz. Nauk. UJ, Prace Geograficzne 1G i GP UJ, 105, 85-110, Kraków.
• [5]. Matuszko D., 2002, Wpływ cyrkulacji atmosfery na zachmurzenie w Krakowie, [w:] Marsz A., Styszyńska A. (red.), Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski, 141-146, Gdynia, Wyd. Uczelniane Akademii Morskiej.
• [6]. Matuszko D., 2006, Chmury i pogoda. Kraków, Wyd. UJ.
• [7]. Matuszko D., 2009, Wpływ zachmurzenia na usłonecznienie i całkowite promieniowanie słoneczne na przykładzie krakowskiej serii pomiarów. Kraków, Wyd. UJ.
• [8]. Matuszko D., Piotrowicz K., Twardosz R., 2003, The relationship between temperature, cloudiness and precipitation. Zesz. Nauk. UJ, Prace Geograficzne IG i GP UJ, 112, 69-80,Kraków, Wyd. UJ.
• [9]. Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły. Rozprawa Habilitacyjna UJ, 58, Kraków.
• [10]. Niedźwiedź T., 2009, Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski Południowej - zbiór komputerowy. Uniwersytet Śląski, Katedra Klimatologii, Sosnowiec.
• [11]. Pruchnicki J., 1987, Metody opracowań klimatologicznych. Warszawa, PWN.
• [12]. Tusińska A., 2009, Wieloletnia zmienność występowania mgieł na obszarze Krakowa. Praca magisterska w Zakładzie Klimatologii IG i GP UJ.
• [13]. Żmudzka E., 2004, Wielkość zachmurzenia w Polsce a epoki cyrkulacyjne. Prz. Geof., 49, 1-2, 25-42.
• [14]. Żmudzka E., 2007, Zmienność zachmurzenia nad Polską i jej uwarunkowania cyrkulacyjne. Warszawa, Wyd. UW.