Cechy sedymentologiczne osadów wodnolodowcowych w żwirowni Łubienica-Superunki (SE części Wysoczyzny Ciechanowskiej)

• Autorzy: Giriat D. , Smolska E. , Woźniak B.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana-033-003

Warianty tytułu

EN

Sedimentological characteristics of fluvioglacial deposits in the Łubienica-Superunki quarry (SE part of Ciechanowska Upland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca zawiera charakterystykę sedymentologiczną osadów sandrowych występujących pod niewielkiej miąższości gliną lodowcową w południowo-wschodniej części Wysoczyzny Ciechanowskiej, w pobliżu strefy krawędziowej z doliną Narwi. W artykule przedstawiono opis sekwencji struktur sedymentacyjnych widocznych w żwirowni Łubienica-Superunki i próbę interpretacji warunków transportu i depozycji osadów wodnolodowcowych. Występują tu dwa kompleksy osadów, z których dolny był akumulowany w roztoce piaskodennej, a górny w roztoce o większej dynamice przepływów (ze znacznie większym udziałem żwirów) przed nasuwającym się czołem lądolodu.

EN

This paper presents the sedimentological characteristics of outwash sediments occurring under a glacial till of a small thickness, in the south-eastern part of the Ciechanowska Upland, near the edge of the Narew Valley. The article presents description of the sequence of sedimentation structures visible in the Łubienica-Superunki quarry. There are two complexes of fluvioglacial sediments. The bottom part visible in the studied outcrops were accumulated in sand-bed braided river whilst the upper part of sediments developed in sandy-gravel braided river of a greater flow dynamics (near front of the warta ice sheet margin).

Słowa kluczowe

PL

osady wodnolodowcowe; sedymentacja sandrowa; plejstocen; Wysoczyzna Ciechanowska

EN

fluvioglacial deposits; outwash sedimentation; Pleistocene; Ciechanowska Upland

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 33
• Strony: 25--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys.

Twórcy

autor

Giriat D.

• Zakład Geomorfologii, Uniwersytet Warszawski

autor

Smolska E.

• Zakład Geomorfologii, Uniwersytet Warszawski

autor

Woźniak B.

• Zakład Geomorfologii, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Bałuk A., 1991. Czwartorzęd dorzecza dolnej Narwi (północno-wschodnie Mazowsze). Prace PIG, Warszawa, 130.
• Bridge J.S., Lunt I.A., 2006. Depositional models o braided rivers.W: Barided Rivers: Processes, Deposits, Ecology and Management IAS Spec. Publ. 36: 977–986.
• Bridge J.S., Smith N.D., Trent F., Gabel S.L., Bernstein P., 1986. Sedimentology and morphology of a low-sinnuosity river: Calamus River, Nebraska Sand Hills. Sedimentology 33: 851–870.
• Baraniecka M.D., 1979. Osady plioceńskie Mazowsza jako podłoże czwartorzędu. Biuletyn Geologiczny Wydz. Geologii UW 23: 23–38.
• Dąbski M., Zawadzka-Pawlewska U., Greń K., 2017. Struktury peryglacjalne na stanowisku Łubienica-Superunki (Wysoczyzna Ciechanowska) – wstępne wyniki badań. Landform Analysis 33: 17–24.
• Folk R.L., Ward W.C., 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27: 3–26.
• Frankiewicz A., 2017. Materiały robocze do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Serock. PIG, Warszawa.
• Giriat D., 2003. Wpływ stopnia wodnego we Włocławku na wybrane cechy tekstualne osadów korytowych Wisły. MS pracy doktorskiej. Archiwum WGSR, UW, Warszawa.
• Grabińska B., Kubeł S., 2011. Geneza doliny Narwi i terenów bezpośrednio przyległych w badaniach geologiczno-geomorfologicznych Polski. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 25: 53–61
• Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986. Zarys sedymentologii. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa
• Johnson M.D., Gillam M.L., 1995. Composition and construction of late Pleistocene end Moraines, Duyrango, Colorado. Geological Society America Bulletin 107(10): 1241–1253.
• Kjær K.H., Sultan L., Krüge J., Schomacker A., 2004. Architecture and sedimentation of outwash fans in front of the Myrdalsjökull ice cap, Iceland. Sedimentary Geology 172: 139–163.
• Kondracki J., 2000. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
• Krüger J., 1997. Development of minor outwash fans at Kötulujökull, Iceland. Quaternary Science Reviews 16: 649–659.
• Krzyszkowski D., Zieliński T., 2002. The Pleistocene and moraline fans: controls an their sedimentation and locatio. Sedimentary Geology. 149: 73–92.
• Ludwikowska-Kędzia M., 2000. Ewolucja środkowego odcinka doliny Belnianki w późnym glacjale i holocenie. Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa: 1–181.
• Miall A.D., 1996. The Geology of Fluvial Deposits. Sedimentary Facies, Basin Analysis and Petroleum Geology. Springer, Berlin.
• Michalska Z., 1961. Stratygrafia plejstocenu i paleomorfologia północno-wschodniego Mazowsza. Studia Geologia Polonica 7.
• Mycielska-Dowgiałło E., 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Metody badań osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Wydawnictwo WGSR UW, Warszawa: 29–105.
• Mycielska-Dowgiałło E., 2007. Metody badań cech teksturalnych osadów klastycznych i wartość interpretacyjna wyników. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku. Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, Warszawa: 95–180.
• Mycielska-Dowgiałło E., Ludwikowska-Kędzia M. 2011. Alternative interpretations of grain-size data from Quaternary deposits. Geologos 17(4): 189–203.
• Nowak. J.,1969a. Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1:50 000, arkusz Serock.
• Nowak J., 1969b. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski, 1:50 000, arkusz Serock.
• Pisarska-Jamroży M., 2008. Mechanizmy depozycji w strefie glacimarginalnej zlodowacenia Wisły. Studium sedymentologiczne z Pomorza Zachodniego i Jutlandii. Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
• Przybylski G., 1998a. Dodatek nr 1 do uproszczonej dokumentacji geologicznej w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego Łubienica. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 1998b. Uproszczona dokumentacja geologiczna w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego Łubienica VII. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2005a. Dokumentacja geologiczna w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego Łubienica XI. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2005b. Dokumentacja geologiczna złoża kruszywa naturalnego (piasków) Łubienica Superunki w kat. C1. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2007a. Dodatek nr 4 do dokumentacji geologicznej (uproszczonej) w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego Łubienica IV – pole A. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2007b. Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego (piasku z domieszką żwiru) Łubienica X. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2007c. Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego (piasku z domieszką żwiru) Łubienica X. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2008a. Dodatek nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego (piasków ze żwirem) Łubienica II w kat. C1. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2008b. Dodatek nr 4 do dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego (piasków ze żwirem) Łubienica II w kat. C1. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2008c. Dodatek nr 5 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego (piasku z domieszką żwiru) Łubienica V – pole A i pole C. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2008d. Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 złoża kruszywa naturalnego (piasku ze żwirem) Łubienica XI. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Przybylski G., 2008e. Dokumentacja geologiczna złoża kruszywa naturalnego Łubienica XIII w kat. C1. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Różycki S.Z., 1972. Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. W: Czwartorzęd Polski. PWN, Warszawa.
• Russell A.J., Marren P.M., 1999. Proglacial fluvial sedimentary sequences in Greenland and Iceland: a case study from active proglacial environments subject to jökulhlaups, Skeiðararsandur, Iceland. Global and Planetary Change 28: 203–226.
• Rutkowski J., 1995. Badania uziarnienia osadów bardzo gruboziarnistych. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Metody badań osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Wydawnictwo WGSR UW, Warszawa: 106–114.
• Sambrook-Smith G.H., 2000. Small-scale cyclicity in alpine proglacial fluvial sedimentation. Sedimentary Geology 132: 217–231.
• Smolska E., Szwarczewski P., Giriat D., Borkowski K., 1998. Texture characterization of the contemporary coarse clastic outwash sediments of Flaajokull and Falljokull in south-eastern Iceland. Miscellanea Geographia 8: 55–65.
• Szmańda J., 2011. Zapis warunków depozycji w uziarnieniu aluwiów pozakorytowych. Landform Analysis 18.
• Visher G.S., 1969. Grain size distributions and depositional processes. Journal of Sedimentary Petrology 39: 1074–1106.
• Zieliński T., 1993. Sandry Polski północno-wschodniej – osady i warunki sedymentacji. Wydawnictwo UŚ, Katowice.
• Zieliński T., 1995. Kod litofacjalny i litogenetyczny – konstrukcja i zastosowanie. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku. Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, Warszawa: 220–235
• Zieliński T., 1998. Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych. W: E. Mycielska-Dowgiałło (red.), Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna. Wydawnictwo UW, Warszawa: 195–260.
• Zieliński T., 2014. Sedymentologia. Osady rzek i jezior. Wydawnictwo UAM, Poznań: 1–594.
• Zieliński T., Pisarska-Jamroży M., 2012. Jakie cechy litologiczne warto kodować, a jakie nie? Przegląd Geologiczny 60: 387–397.
• Zieliński T., van Loon A.J., 2003 Pleistocene sandur deposits represent braidplains, not alluvial fans. Boreas 32: 590–611

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).