Ponowna likwidacja starych odwiertów eksploatacyjnych : potencjalne źródła zanieczyszczenia środowiska w nieczynnych złożach węglowodorów w Republice Czeskiej

• Autorzy: Bujok P. , Klempa M. , Slivka V. , Ryba J. , Němec I. , Štastná V. , Porzer M.

Warianty tytułu

EN

Re-disposal of old exploitation wells : potential sources of environmental pollution in abondoned hydrocarbon deposits of the Czech Republic

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article deals with a significant issue of environmental protection of oil and gas deposits that have recently drawn a considerable attention. The presence of old insufficiently sealed or entirely unsealed wells, formerly serving a purpose of oil and natural gas extraction, pose a significant threat to the environment. In the South Moravia region of the Czech Republic (an area of hydrocarbon extraction both in historical and recent times), there is a significant amount (hundreds) of production wells. It is very difficult or often even impossible to find information in archival materials on the cease of extraction from these wells and on the system of abandonment procedures applied. During the recent surveying and re-abandonment works, it was found that many wells had been abandoned inadequately and unprofessionally, and numbers of wells still have not been abandoned at all. This poses a considerable risk to the South Moravian landscape, especially to the sources of drinking water and to agriculture (to the Protected Area of Natural Water Accumulation - CHOPAV, Morava River Quaternary). Furthermore, it is a significant threat to the areas where extremely valuable biotopes occur. This article discusses the possible disposal of these ecological hazards to the areas of hydrocarbon deposit occurrences through recycling of old drawing wells as potential pollution sources of soil and water. Similar problems have certainly appeared in the Polish territory, where intense extraction took place at a far greater number of deposits, and where the wells already operated in the 19th century, in days gone by when there was little knowledge of abandonment procedures and little awareness of proper old well sealing.

PL

W artykule omówiono ważny problem ochrony środowiska w rejonie złóż ropy i gazu, którym ostatnio poświęcano wiele uwagi. Obecność starych, niedostatecznie uszczelnionych lub całkowicie nieuszczelnionych otworów wiertniczych, wcześniej wykorzystywanych do eksploatacji ropy i gazu ziemnego, jest poważnym zagrożeniem. W Czechach, na Południowych Morawach (obszar eksploatacji węglowodorów zarówno w przeszłości jak i obecnie), istnieje bardzo wiele (setki) otworów eksploatacyjnych. W materiałach archiwalnych bardzo trudno (często wręcz niemożliwe) jest znaleźć informacje na temat zarówno sposobu zakończenia eksploatacji w tych otworach, jak i zastosowanych procedur ich likwidacji. W trakcie niedawno prowadzonych badań i prac nad ponowną likwidacją otworów stwierdzono, że wiele z nich było zlikwidowanych nieodpowiednio i nieprofesjonalnie, a niektóre nadal nie zostały zlikwidowane. Stwarza to znaczne zagrożenie dla obszaru Południowych Moraw, w szczególności dla źródeł wody pitnej oraz rolnictwa (Obszar Chroniony Naturalnej Akumulacji Wód- CHOPAV, Czwartorzęd Rzeki Morawy). Co więcej, jest to poważne zagrożenie dla obszaru występowania bardzo cennych biotopów. Artykuł omawia możliwości usunięcia tych ekologicznych zagrożeń na obszarach złóż węglowodorów poprzez recykling dawnych otworów eksploatacyjnych będących źródłem zanieczyszczenia gleb i wód. Podobne problemy z pewnością pojawiają się na obszarze Polski, gdzie intensywnie eksploatowano znacznie więcej złóż, a otwory istniały już w XIX w., w okresie kiedy zarówno wiedza o procedurach likwidacji otworów wiertniczych, jak i świadomość znaczenia właściwego uszczelnienia starych otworów były niewielkie.

Słowa kluczowe

EN

oil natural; gas natural; well re-liquidation; contamination; source of drinking water; ecology

PL

ropa naftowa; gaz ziemny; powtórna likwidacja; zanieczyszczenie; źródło wody pitnej; ekologia

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 66, nr 6
• Strony: 379--387
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bujok P.

• Faculty of Mining and Geology, VSB - Technical University of Ostrava; 17. listopadu 15, 708 00 Ostrava Poruba, Czech Republic

autor

Klempa M.

• Faculty of Mining and Geology, VSB - Technical University of Ostrava; 17. listopadu 15, 708 00 Ostrava Poruba, Czech Republic

autor

Slivka V.

• Faculty of Mining and Geology, VSB - Technical University of Ostrava; 17. listopadu 15, 708 00 Ostrava Poruba, Czech Republic

autor

Ryba J.

• Faculty of Mining and Geology, VSB - Technical University of Ostrava; 17. listopadu 15, 708 00 Ostrava Poruba, Czech Republic

autor

Němec I.

• PKÚ, state enterprise; Hrbovická 2, 403 39 Chlumec, Czech Republic

autor

Štastná V.

• PKÚ, state enterprise; Hrbovická 2, 403 39 Chlumec, Czech Republic

autor

Porzer M.

• Faculty of Mining and Geology, VSB - Technical University of Ostrava; 17. listopadu 15, 708 00 Ostrava Poruba, Czech Republic

Bibliografia

• 1. BEDNAŘÍKOVÁ J., THON A. et al. 1984 - Naftový průmysl na území Československa. MND, Nafta Gbely, NPP. Hodonín.
• 2. BUJOK P. et al. 2012 - Laboratorní ověření možnosti obnovení komunikace mezi kolektorskou vrstvou a povrchem přes stvol neodborně zlikvidované sondy a případě regenerace vrstevního tlaku. ZZ k HS 514 202. Ostrava.
• 3. BUJOK P, KLEMPA M., SLIVKA V., PORZER M., NĚMEC I., ŠŽASTNÁ V., SMEJKALOVÁ E., ZDVOŘÁK J. 2015 - Remediation of the old ecological load in the protected area of the Morava river.
• 4. Re-abandonment of the oil and gas production wells. Rudarsko-geološko-naftni zbornik, TU Zagreb.
• 5. BUJOK P., PORZER M., KLEMPA M., PAVLUŠ J., WEIPER M., SELZER L. 2012 - Laboratory Verification of the Possibility of Communication between Reservoir Layer and the Surface, Through the Space of Improperly Abandoned Wells, in Case of Reservoir Pressure Buildup (in Czech). Report HS 541 202. Technical University of Ostrava.
• 6. BUJOK P., PORZER M., LABUS K., KLEMPA M., PAVLUŠ J. 2013 - Experimental modeling of abandoned shallow oil wells convergence. Eng. Geol., Elsevier.
• 7. BUJOK P., RADO R. 2002 - Technické aspekty problematiky likvidace sond na ložiscích uhlovodíků v České republice. XIII. Mieędzynarodowa konferencja naukowo-techniczna „Nowe metody i technologie w geologii naftowej, wiertnictwie, eksploatacji otworowej i gazownictwie”, AGH.
• 8. BUJOK P., STRYCZEK S., GONET A. 2001 - Wybrane problemy likwidacji kopalń wegla na przykładzie Zagłębia Ostrawsko-karwińskiego w Czechach. New Methods and Technologies in Petroleum Geology, Drilling and Reservoir Engineering, AGH.
• 9. ČIŽMÁŘ Z. 2004 - 90 let tradice Moravské naftové doly. Moravské naftové doly, Hodonín.
• 10. ČOMAJ P. et al. 1989 - Nafta koncernový podnik Gbely. Naftový a plynárenský priemysel. Pravda Bratislava.
• 11. ĎURICA D., SUK M. 2011 - Vrty v geologické praxi. Moravské zemské museum, Brno.
• 12. GEOLOGICAL an Mining Law - Law Act of 9 June 2011, Journal of Laws 2016, item 1131.
• 13. GUO B., LYONS W.C., GHALAMBOR A. 2007 - Petroleum production engineering - A computer-assisted approach, Gulf Publishing Company, Houston, Texas. https://maps.google.cz.
• 14. MAZAN L. 2001 - Dawno temu w Karpatach, rzecz o polskiej nafcie. Poszukiwania Nafty i Gazu, Kraków.
• 15. PROPAGAČNÍ materiál PKÚ 2014 (kolektiv autorů) - CHOPAV Kvartér řeky Moravy a historie těžby.
• 16. SIDOROVÁ M. 2001 - Formation damage effects in a horizontal wells completion. Acta Montanistica Slovaca, spec., 6: 23-26.
• 17. SLIVKA V., BUJOK P. 2011 - Posouzení navrženého postupu a aplikovaného způsobu řešení realizace akce: "Průzkum a návrh sanace starých ekologických zátěží - nedostatečně zlikvidovaných sond po těžbě ropy a zemního plynu v sektoru I.
• 18. CHOPAV Kvartér řeky Moravy realizovaných v roce 2011.
• 19. STRYCZEK S., WIŚNIOWSKI R., GONET A., ZŁOTKOWSKI A., ZIAJA J. 2013 - Influence of polycarboxylate superplasticizers on rheological properties of cement slurries used in drilling technologies. Archives of Mining Sciences, 58 (3).
• 20. VYHLÁŠKA ČBÚ č. 239/1998 Sb - O bezpečnosti a ochraně zdraví při práci a bezpečnosti provozu při těžbě a úpravě ropy a zemního plynu a při vrtných a geofyzikálních pracích.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).