Nurt ekologiczny w polskim dizajnie po 1989 roku

• Autorzy: Rut Michał

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.2661

Warianty tytułu

EN

Ecological trend in Polish design after 1989

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej części wskazano na przemiany, jakim ulega projektowanie w dobie kurczących się zasobów i degradacji środowiska. Odniesiono się nie tylko do kwestii zrównoważonego rozwoju, ale również wskazano na rolę nauk humanistycznych w kreowaniu postaw proekologicznych oraz na zjawiska artystyczne mające wpływ na oblicze współczesnego dizajnu. W części drugiej omówiono charakterystyczne projekty podejmujące tematykę ekologiczną w polskim dizajnie po 1989 roku. Usystematyzowano je podług kwestii technologicznych, źródeł inspiracji, zastosowanych form i sposobów komunikacji.

EN

The paper consists of two parts. The first one focuses on the changes that design undergoes in the era of scarce resources and environmental degradation. Not only does it make a reference to the issue of sustainable development but it also points to the role of humanities in creating pro ecological attitudes of society and the artistic phenomena influencing the face of contemporary design. The second part discusses the characteristic projects dealing with ecological issues in Polish design after 1989. They have been systematised according to technological categories, sources of inspiration, used forms and methods of communication.

Słowa kluczowe

PL

rozwój zrównoważony; ekoestetyka; wzornictwo; etnologia; Polska; inspiracja naturą; ceramika

EN

sustainable development; eco-aesthetics; design; ethnology; Poland; nature inspiration; ceramics

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Inżynieria i Budownictwo
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 79, nr 1-2
• Strony: 70--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il.

Twórcy

autor

Rut Michał

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Zakład Projektowania Architektonicznego i Grafiki Inżynierskiej

• https://orcid.org/0000-0002-1708-8112

Bibliografia

• [1] Bać A.: Idea zrównoważenia i jej wybrane przejawy, „Architectus” 2014 2(38), s. 3-14.
• [2] Domańska E.: Humanistyka ekologiczna, "Teksty drugie", 2013,1-2, Centrum Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, s. 13-32.
• [3] Etnodizajn. Wczoraj i dziś: inspiracje czy naśladownictwo, katalog wystawy, pod red. Flinik-Huryn M., Demska A., Woźniak M., Bydgoszcz 2014.
• [4] Frączkiewicz M.: Śmieci modne, czyli wykorzystanie produktów ekologicznych i recyclingowych w modzie i designie, "Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 17, 2017, s. 127-145.
• [5] Frejlich C.: Out of the Ordinary. Polish Designers of the 20th Century, Instytut Adama Mickiewicza, Warszawa 2011.
• [6] Frejlich C., Lisik D.: Polish Design: Uncut, Instytut Adama Mickiewicza, Warszawa 2013_
• [7] Frejlich C.: Z drugiej strony rzeczy. Polski dizajn po 1989 r., Muzeum Narodowe Kraków, 2019.
• [8] Gołaszewska M.: Ogólnoteoretyczne założenia ekoestetyki. Okoliczności badań estetyki ekologii, w: Poznanie i doznanie. Eseje z estetyki ekologii, Kraków 2000.
• [9] Gołaszewska M.: Święto wiosny. Estetyka - nauka o pięknie natury, Uniwersitas, Kraków 2000.
• [10] Gołaszewska M.: Estetyka współczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, s. 147-155.
• [11] Klein L.: Żywe architektury, Analogia biologiczna w architekturze końca XX wieku, 2014.
• [12] Kozina I.: Ekoarchitektura - mity i rzeczywistość, "Kultura Współczesna" 1 (67) 2011, s. 75-84.
• [13] Morka A.: Jan Lutyk, www.culture.pl. dostęp 1.12.2022.
• [14] Orszulak-Dudkowska K.: Etnodesign - tradycja i teraźniejszość. Próba współczesnego komentarza, [W:] Nie tylko o wsi ... Szkice humanistyczne dedykowane Profesor Marii Wieruszewskiej-Adamczyk, pod. red. D. Kasprzyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, s. 373-392.
• [15] Papanek V.: Dizajn dla realnego świata. Środowisko człowieka i zmiana społeczna, przeł. Holzman J., Recto Verso, Łódź 2012.
• [16] Popczyk M.: Ekologiczny paradygmat w sztuce i estetyce, "Folia Philosophica", 1998 (16), s. 193-207.
• [17] Rojek-Adamek P.: Wymiary współczesnego designu a koncepcja zrównoważonego rozwoju, "Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica" 56 (2016), s. 21-35.
• [18] Stawicki H.: Po co komu cyrkularność w projektowaniu? Wartość i potencjał, "Formy" nr 14 (2022).
• [19] Śliwa K., Bogomaz K., Morawa P: Circular economy i circular design - jak tworzyć innowacje, których potrzebujemy?, "Formy" nr 14 (2022).
• [20] Thackara J.: Na grzbiecie fali. O projektowaniu w złożonym świecie, przeł. Ł. Kotyński, A. Ronżewska-Kotyńska, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, Warszawa 2010.
• [21] Tryburski W.: Myśl humanistyczna na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego, Ruch Filozoficzny LXXIII 1, s. 53-65.
• [22] Wilkoszewska K.: Sztuka ekologiczna, "Sztuka i Filozofia" 7 (1993), s.265-276.
• [23] Wszołek M.: Genisys in skynet. Przemyślenia o współczesnym projektowaniu, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/14995, 2017.
• [24] Wszołek M.: Zrównoważony rozwój i dizajn opakowań. W poszukiwaniu problemu projektowego, "Formy", nr 7 (2020).
• [25] Worłowska M., Marko-Worłowska M.: Czy dzieła sztuki mogą kształtować postawę szacunku do przyrody - sztuka ekologiczna w Polsce, Proceedings of ECOpole, Vol. 4, No. 2 (2010).