Precision of the Nebra disc in astronomical and geometric aspect

• Autorzy: Banasik Piotr , Góral Władysław

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.21.008.14979

Warianty tytułu

PL

Precyzja Dysku z Nebry w aspekcie astronomicznym i geometrycznym

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm.

PL

Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

Słowa kluczowe

EN

Nebra Disc; Sun; Moon; archeoastronomy

PL

Dysk z Nebry; Słońce; Księżyc; archeoastronomia

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 20
• Strony: 97--107
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Banasik Piotr

• AGH University of Science and Technology, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-3604-4019

autor

Góral Władysław

• AGH University of Science and Technology, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0586-7191

Bibliografia

• [1] Góral W., 2020, The Sky Disc of Nebra Reveals its Secrets, Geoinformatica Polonica, Vol. 19, p. 73–80, DOI 10.446 7/21995923GP.20.007.13072, https://www.ejournals.eu/ GP/2020/Vol-19/
• [2] Góral W., 2022, Aspekty astronomiczne i geometryczne Dysku z Nebry, URANIA, nr 1.
• [3] Meller H., 2004, Słoneczny Dysk z Nebry, National Geographic (Polska), no. 1 (52), p. 45–55.
• [4] Schlosser W., Die Himmelsscheibe von Nebra – ein früher Blick des Menschen ins Universum (https://www.astronomie. de/astronomische-fachgebiete/archaeoastronomie/himmelsscheibe-von-nebra/ein-frueher-blick-des-menschen-ins-universum/ (dostęp 20.11.2021).
• [5] Bauhmann E., Pietsch M., Lepcsik M., Jede I., 2005, Interpreting the Bronze Age Sky Disc of Nebra using 3D GIS (https://www.researchgate.net/publication/237745577_Interpreting_the_Bronze_Age_Sky_Disc_of_Nebra_using_3D_GIS) (dostęp 20.11.2021).
• [6] Herten F., Waldmann G., 2018, Functional principles of early time measurement at Stonehenge and Nebra, Archäologische Informationen 41, p. 275–287, doi.org/10.11588/ai.2018.0.
• [7] Pernicka E., Adam J., Borg G., Brugmann G., 2020, Why the Nebra Sky Disc Dates to the Early Bronze Age. An Overview of the Interdisciplinary Results, Archaeologia Austriaca 104, p. 89–122, DOI:10.1553/archaeologia-104s89.
• [8] https://www.bibliotecapleyades.net/imagenes_arqueo/sky_di1.jpg (dostęp 20.11.2021).
• [9] https://www.bentley.com/pl/products/brands/microstation (dostęp 20.11.2021).
• [10] Dathe H., Kruger H., 2018, Morphometric findings on the Nebra Sky Disc, The Journal of Archeology, Consciousness and Culture, Vol. 11, doi.org/10.1080/1751696X.2018.1433358.
• [11] Draper N. R., Smith H., 1998, Applied Regression Analysis, Wiley.
• [12] Green R.M., 1985, Spherical Astronomy, Cambridge University Press.