Analiza wielopierwiastkowa środków smarowych z wykorzystaniem techniki spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali

• Autorzy: Jędrychowska S. , Wieczorek A.

Warianty tytułu

EN

Multi-element analysis of lubricating oils with the use of Wavelength dispersive X-ray Fluorescence Spectrometry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analiza wielopierwiastkowa, wykonywana techniką fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali, jest – obok analiz wykonywanych technikami plazmy indukcyjnie sprzężonej (ICP) – podstawowym źródłem informacji o poziomie dozowania dodatków do olejów smarowych świeżych. Są to niezwykle trudne (głównie ze względu na wpływy międzypierwiastkowe – efekty matrycowe), ale jednocześnie szybkie metody badań, charakteryzujące się wysoką precyzją. Zastosowanie techniki WD XRF umożliwiło szybkie badanie składu pierwiastkowego olejów silnikowych świeżych, a w przyszłości może pozwolić na ocenę ich zużycia w trakcie eksploatacji oraz na badanie tworzących się osadów pogarszających pracę silnika. W artykule przedstawiono wyniki otrzymane podczas wdrożenia i walidacji metody badania środków smarowych świeżych, według ASTM D 6443. Norma ta dotyczy oznaczenia zawartości wapnia, chloru, miedzi, magnezu, fosforu, siarki i cynku w świeżych środkach smarowych oraz dodatkach z zastosowaniem rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali.

EN

Multielemental analysis, performed using wavelength-dispersive X-ray fluorescence technique, apart from Inductively Coupled Plasma (ICP) analyzes, is the primary source of information about the dosage of additives into unused lubricating oils. These test methods are extremely difficult, mainly due to the between-elements influences (matrix effects), but they are quick and very precise. The use of the WD XRF technique already allowed for fast determination of the elemental composition of unused engine oils. In the future, it will allow for the evaluation of their use during operation and also for the testing of formed sediments, that deteriorate engine performance. This paper presents the results obtained during the implementation and validation of a test method for unused lubricants, according to ASTM D 6443. This test method covers the determination of calcium, chlorine, copper, magnesium, phosphorus, sulphur, zinc and barium in unused lubricating oils by wavelength dispersive X-ray fluorescence spectrometry.

Słowa kluczowe

PL

analiza wielopierwiastkowa; środki smarowe; fluorescencja rentgenowska

EN

multi-element analysis; lubricating oils; X-ray fluorescence

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 6
• Strony: 476--485
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., il.

Twórcy

autor

Jędrychowska S.

• Zakład Analiz Naftowych, Instytut Nafty i Gazu, Kraków

autor

Wieczorek A.

• Zakład Analiz Naftowych, Instytut Nafty i Gazu, Kraków

Bibliografia

• [1] ASTM D 6334-04 Standard Test Method for Determination of calcium, Chlorine, Copper, Magnesium, Phosphorus, Sulfur and Zinc in Unused Lubricating Oils and Additives by Wavelength Dispersive X-ray Fluorescence Spectrometry (Mathematical Correction Procedure).
• [2] Jeleń T.,Krasodomski M., Wieczorek A.: Zwalidowanie i wdrożenie metody oznaczania zawartości siarki w paliwach samochodowych z wykorzystaniem fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (ED XRF), w oparciu o standardy uznane w świecie. Dokumentacja ITN, 2005, materiały niepublikowane.
• [3] Kopydłowski A., Wieczorek A.: Zastosowanie techniki WD XRF do badania produktów naftowych. Dokumentacja INiG, 2008, materiały niepublikowane.
• [4] Kozak M.: Zastosowanie optycznej spektrometrii emisyjnej, ze wzbudzeniem w plazmie indukowanej w badaniach przetworów naftowych. „Nafta-Gaz” 2010, nr 7, s. 606-612.
• [5] Merkisz J.: Analiza kierunków rozwoju olejów silnikowych i ich oceny pod kątem wymagań współczesnych silników spalinowych, http://warsztaty.samochodowka.internetdsl.pl/serwishdd/wykaz/oleje_m/oleje_m.htm (dostęp 14 marca 2013).
• [6] Podstawy techniki smarowniczej, http://produkty.totalpolska.pl/wiedza/rozdzial%2002.pdf (dostęp 14 marca 2013).
• [7] Węsek A.: Spektrometria rentgenowska. PANalitycal B.V. Oddział w Polsce, materiały szkoleniowe PANalitycal.
• [8] Zawisza B., Sitko R.: Podstawy spektrometrii rentgenowskiej z dyspersją długości fali. III Szkoła fluoroscencyjnej analizy rentgenowskiej, 2008, materiały szkoleniowe.