Przemiany środowiskowe nanocząstek metali pochodzących ze źródeł przemysłowych

• Autorzy: Rabajczyk Anna , Zielecka Maria

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2020.7.8

Warianty tytułu

EN

Environmental transformations of metal nanoparticles from industrial sources

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono przegląd literatury z zakresu fizykochemicznych właściwości nanocząstek metali emitowanych do środowiska oraz procesów i reakcji, jakim mogą one tam ulegać. Nanocząstki metali o takiej samej strukturze chemicznej, w zależności od miejsca ich powstawania, wielkości ziaren i powierzchni oraz warunków środowiskowych, mogą uczestniczyć w różnych procesach. Omówiono procesy fizyczne, chemiczne, fotochemiczne i biologiczne, w których mogą uczestniczyć nanocząstki metali w środowisku.

EN

A review, with 73 refs., of phys.-chem. properties of metal nanoparticles emitted into the environment. Phys., chem., photochem. and biol. processes to which metal nanoparticles are subject in the environment were discussed.

Słowa kluczowe

PL

procesy przemysłowe; nanocząstki metali; emisja nanocząstek

EN

industrial processes; metal nanoparticles; nanoparticles emission

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 99, nr 7
• Strony: 1010--1014
• Opis fizyczny: Bibliogr. 73 poz.

Twórcy

autor

Rabajczyk Anna

• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Nadwiślańska 213, 05-420 Józefów

autor

Zielecka Maria

• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Nadwiślańska 213, 05-420 Józefów

Bibliografia

• [1] A. Voliotis, S. Bezantakos, M. Giamarelou, M. Valenti, P. Kumar, G. Biskos, Environ. Sci.: Processes Impacts 2014, 16, nr 6, 1489.
• [2] A.S. Fonseca, M. Viana, X. Querol, N. Moreno, I. de Francisco, C. Estepa, G.F. de la Fuente, J. Aerosol Sci. 2015, 88, 48.
• [3] A.S. Fonseca, A. Maragkidou, M. Viana, X. Querol, K. Hämeri, I. de Francisco, C. Estepa, C. Borrell, V. Lennikov, G.F. de la Fuente, Sci. Total Environ. 2016, 565, 922.
• [4] D. Hristozov, I. Malsch, Sustainability 2009, 1, 1161.
• [5] T.A.J. Kuhlbusch, C. Asbach, H. Fissan, D. Göhler, M. Stintz, Particle Fibre Toxicol. 2011, 8, 22.
• [6] T. Schneider, D.H. Brouwer, I.K. Koponen, K.A. Jensen, W. Fransmann, B. van Duuren-Stuurman, M. van Tongeren, E. Tielemans, J. Exp. Sci. Environ. Epidemiol. 2011, 1.
• [7] H. Langauer-Lewowicka, K. Pawlas, Med. Środowiskowa 2014, 17, nr 2, 7.
• [8] Y.Ding,Stability of nanoparticle agglomerates under mechanical stress and its effects on their release into the air, thesis, University of Lausanne, 2015; https://serval.unil.ch/resource/serval:BIB_7F04C24BA8BF.P001/REF.pdf
• [9] N.B. Hartmann, L.M. Skjolding, S.F. Hansen, J. Kjolholt, F. Gottschalck, A. Baun, Environmental fate and behaviour of nanomaterials, The Danish Environmental Protection Agency, Denmark 2014.
• [10] G.V. Lowry, K.B. Gregory, S.C. Apte, J.R. Lead, Environ. Sci. Technol. 2012, 46, 6893.
• [11] B. Nowack, J.F. Ranville, S. Diamond, J.A. Gallego-Urrea, C. Metcalfe, J. Rose, N. Horne, A.A. Koelmans, S.J. Klaine, Environ. Toxicol. Chem. 2012, 31, 50.
• [12] V. Stone, B. Nowack, A. Baun, N. van den Brink, F. von der Kammer, M. Dusinska, R. Handy, S. Hankin, M. Hassellov, E. Joner, T.F. Fernandes, Sci. Total Environ. 2010, 408, 1745.
• [13] S. Bujak-Pietrek, Med. Pracy 2010, 61, nr 2, 183.
• [14] European Commission, Scientific committee on emerging and newly identified health risks (SCENIHR), The appropriateness of existing methodologies to assess the potential risks associated with engineered and adventitious products of nanotechnologies, SCENIHR/002/05, 2006.
• [15] J.S. Chinchón, X. Querol, J.L. Fernández-Turiel, A. López-Soler, Environ. Geol. Water Sci. 1991, 18, nr 1, 11.
• [16] T. Rönkkö, T. Lähde, J. Heikkilä, L. Pirjola, U. Bauchke, F. Arnold, D. Rothe, J. Yli-Ojanperä, J. Keskinen, Environ. Sci. Technol. 2013, 47, 11882.
• [17] R. Casati, V. Scheer, R. Vogt, T. Benter, Atmos. Environ. 2007, 41, 2125.
• [18] B. Giechaskiel, L. Ntziachristos, Z. Samaras, V. Scheer, R. Casati, R. Vogt, Atmos. Environ. 2005, 39, 3191.
• [19] A. Fushimi, K. Saitoh, Y. Fujitani, S. Hasegawa, K. Takahashi, K. Tanabe, S. Kobayashi, Atmos. Environ. 2011, 45, 6326.
• [20] T. Rönkkö, T. Hilkka, J. Alzheimer’s Disease 2019, 72, nr 1, 15.
• [21] V. Skumryev, S. Stoyanov, Y. Zhang, G. Hadjipanayis, D. Givord, J. Nogués, Nature 2003, 423, 850.
• [22] S. Laurent, D. Forge, M. Port, A. Roch, C. Robic, E.L. Vander, R.N. Muller, Chem. Rev. 2008, 108, 2064.
• [23] M. Runowski, Chemik 2014, 68, nr 9, 766.
• [24] C. Ostiguy, G. Lapointe, L. Ménard, Y. Cloutier, M. Trottier, M. Boutin, M. Antoun, C. Normand, Nanoparticles: actual knowledge about occupational health and safety risks and prevention measures, 2006, http://www.irsst.qc.ca/media/documents/pubirsst/r-470.pdf?i=0&redi-rected=1, dostęp 25 marca 2020 r.
• [25] S.J. Klaine, P.J.J. Alvarez, G.E. Batley, T.F. Fernandes, R.D. Handy, D.Y. Lyon, S. Mahendra, M.J. McLaughlin, J.R. Lead, Environ. Toxicol. Chem. 2008, 27, 1825.
• [26] C. Levard, E.M. Hotze, G.V. Lowry, G.E. Brown Jr., Environ. Sci. Technol. 2012, 46, 6900.
• [27] S.W. Bian, I.A. Mudunkotuwa, T. Rupasinghe, V.H. Grassian, Langmuir 2011, 27, 6059.
• [28] I.A. Mudunkotuwa, T. Rupasinghe, C.-M. Wu, V.H. Grassian, Langmuir 2012, 28, 396.
• [29] I. Tomczyk-Wydrych, A. Rabajczyk, Safety Fire Technol. 2019, 54, nr 2, 54.
• [30] X. Xia, C. Xie, S. Cai, Z. Yang, X. Yang, Corros. Sci. 2006, 48, 3924.
• [31] B. Xing, C.D. Vecitis, N. Senesi, Engineered nanoparticles and the environment. Biophysicochemical processes and toxicity, John Wiley & Sons, Inc. 2016.
• [32] Z. Wang, A. von dem Bussche, P.K. Kabadi, A.B. Kane, R.H. Hurt, ACS Nano 2013, 7, 8715.
• [33] J.F. Banfield, MSA Short course. Molecular geomicrobiology molecular-scale processes involving nanoparticulate minerals in biogeochemical systems, seria Molecular Geomicrobiology, t. 59, Uniwersytet Kalifornijski 2005.
• [34] L.M. Bishop, J.C. Yeager, X. Chen, J.N. Wheeler, M.D. Torelli, M.C. Benson, S.D. Burke J.A. Pedersen, R.J. Hamers, Langmuir 2012, 28, nr 2, 1322.
• [35] M. Auffan, M. Pedeutour, J. Rose, A. Masion, F. Ziarelli, D. Borschneck, C. Chaneac, C. Botta, P. Chaurand, J. Labille, Environ. Sci. Technol. 2010, 44, nr 7, 2689.
• [36] M. Zielecka, Polimery 2011, 56, nr 10, 765.
• [37] O.W. Duckworth, G. Sposito, Chem. Geol. 2007, 242, 497.
• [38] S.C. Pillai, Y. Lang, Toxicity of nanomaterials. Environmental and healthcare applications, CRC Press, Taylor & Francis Croup, LLC, 2019.
• [39] Y. Zhao, W. Zhou, Y. Wang, B. Gao, X. Xu, Y. Zhao, J. Cleaner Prod. 2020, 251, 119695.
• [40] M. Miyauchi, A. Nakajima, T. Watanabe, K. Hashimoto, Chem. Materials 2002, 14, nr 6, 2812.
• [41] S. Yabe, T. Sato, J. Solid State Chem. 2003, 171, nr 1, 7.
• [42] S. Sarina, E.R. Waclawik, H. Zhu, Green Chem. 2013, 15, 1814.
• [43] M. Auffan, J. Rose, M.R. Wiesner, J. Bottero, Environ. Pollut. 2009, 157, 1127.
• [44] Y. Luan, L. Jing, Q. Meng, H. Nan, P. Luan, M. Xie, Y. Feng, J. Phys. Chem. C 2012, 116, 17094.
• [45] A. Karpińska, G. Gromadzka, Post. Hig. Med. Dosw. 2013, 67, 43.
• [46] J. Nawrocki, Ochr. Środ. 1999, 3(74), 31.
• [47] O.S. Ivanova, F.P. Zamborini, J. Am. Chem. Soc. 2010, 132, 70.
• [48] J. Liu, R.H. Hurt, Environ. Sci. Technol. 2010, 44, nr 6, 2169.
• [49] S. Mahendra, H. Zhu, V.L. Colvin, P.J. Alvarez, Environ. Sci. Technol. 2008, 42, 9424.
• [50] K.M. Metz, A.N. Mangham, M.J. Bierman, S. Jin, R.J. Hamers, J.A. Pedersen, Environ. Sci. Technol. 2009, 43, 1598.
• [51] OECD, Assessment of biodurability of nanomaterials and their surface ligands. Series on the safety of manufactured nanomaterials, 2018, nr 86.
• [52] R. Tantra, A. Cackett, R. Peck, D. Gohil, J. Snowden, J. Toxicol. 2012, 2012, 270651.
• [53] D. Chełminiak, M. Ziegler-Borowska, H. Kaczmarek, Polimery 2015, 60, 12.
• [54] M. Pawlaczyk, G. Schroeder, Hybrydowe nanomateriały magnetyczne, Cursiva, Kostrzyń 2017, ISBN 978-83-62108-39-8.
• [55] A.A. Dayem, M.K. Hossain, S.B. Lee, K. Kim, S.K. Saha, G.M. Yang, H.Y. Choi, S.G. Cho, Int. J. Mol. Sci. 2017, 18, nr 1, 120.
• [56] T. Mai, Z. Hilt, J. Nanopart. Res. 2017, 19, 253.
• [57] A. Manke, L. Wang, Y. Rojanasakul, Biomed. Res. Int. 2013, 942916.
• [58] G.B. Shul’pin, Y.N. Kozlov, L.S. Shul´pina, Catalysts 2019, 9, 1046.
• [59] M. Lodovici, E. Bigagli, J. Toxicol. 2011, 487074.
• [60] K.K. Harish, V. Nagasamy, B. Himangshu, K. Anuttam, Biomed. J. Sci. Tech. Res. 2018, 4, nr 2, 3765.
• [61] S. Boilard, P.R. Amyotte, F.I. Khan, A. Dastidar, R.K. Eckhoff, J. Loss Prev. Process Ind. 2013, 26, nr 6, 1646.
• [62] M. Ricaud, O. Witschger, Nanomaterials. Definitions, toxicological risk, characterisation of occupational exposure and prevention measures, INRS, ed 6050, 2009; http://www.inrs.fr/default/dms/inrs/CataloguePapier/ED/TI--ED-6050BIS/ed6050bis.pdf
• [63] L. Zapór, Nanometryczne struktury metali i tlenków metali w środowisku pracy. Potencjalne zagrożenia. Zasady bezpiecznej pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2013.
• [64] B. Kim, C. Park, M. Murayama, M.F. Hochella Jr., Environ. Sci. Technol. 2010, 44, 7509.
• [65] P. Zhang, Y. Ma, Z. Zhang, X. He, J. Zhang, Z. Guo, Z. Chai, ACS Nano 2012, 6, nr 11, 9943.
• [66] Y. Ma, X. He, P. Zhang, Z. Zhang, Z. Guo, R. Tai, Z. Xu, L. Zhang, Y. Ding, Y. Zhao, Z. Chai, Nanotoxicology 2011, 5, 743.
• [67] J.G. Parsons, M.L. Lopez, C.M. Gonzalez, J.R. Peralta-Videa, J.L. Gardea-Torresdey, Environ. Toxicol. Chem. 2010, 29, nr 5, 1146.
• [68] J.A. Hernandez-Viezcas, H. Castillo-Michel, J.C. Andrews, M. Cotte, C. Rico, J.R. Peralta-Videa, Y. Ge, J.H. Priester, P.A. Holden, J.L. Gardea-Torresdey, ACS Nano 2013, 7, 1415.
• [69] Y. Jin, J. Deng, J. Liang, Ch. Shan, M. Tong, Colloids Surf. B 2015, 136, 659.
• [70] S. Dauda, M.A. Chia, S.P. Bako, Aquat. Toxicol. 2017, 187, 108.
• [71] B. Xia, Q. Sui, X. Sun, Q. Han, B. Chen, L. Zhu, K. Qu, J. Hazard. Mater. 2017, 346, 1.
• [72] P. Sikora, A. Augustyniak, K. Cendrowski, P. Nawrotek, E. Mijowska, Nanomaterials (Basel) 2018, 8, nr 4, 212.
• [73] N. Nino-Martínez, M.F.S. Orozco, G.-A. Martínez-Castanón, F.T. Méndez, F. Ruiz, Int. J. Mol. Sci. 2019, 20, 2808.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).