Izolacja i identyfikacja naturalnych substancji barwiących obecnych w próbkach farb artystycznych i tkaninach pochodzenia historycznego

Otłowska, O.; Śliwka-Kaszyńska, M.; Kołodziejczyk, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Izolacja i identyfikacja naturalnych substancji barwiących obecnych w próbkach farb artystycznych i tkaninach pochodzenia historycznego

Autorzy

Otłowska O. , Śliwka-Kaszyńska M. , Kołodziejczyk A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Isolation and identification of natural dyestuffs present in artistic paints and textiles of historical origin

Języki publikacji

Abstrakty

Natural organic dyes are group of substances that belong to various types of chemical compounds. The most commonly used in paintings and dyeing textiles were naturally occurring dyestuffs from group of anthraquinones, flavones and indigoid dyes. Identification of coloring substances present in historical artistic paints provides relevant information for a wide range of specialists dealing with works of art and in the field of conservation science. This research presents a review of analytical techniques (mainly chromatographic and spectroscopic) used for identification of dyes. It also describes the methods of colorants isolation from historical artistic paints and textiles. Furthermore, the article presents a brief characteristics of fragmentation reactions of selected groups of dyestuffs, which is useful in their identification.

Słowa kluczowe

barwniki naturalne barwniki organiczne analiza LC-DAD-MS ekstrakcja historyczne farby artystyczne

natural organic dyes analysis LC-DAD-MS extraction historical artistic paints

Wydawca

Polskie Towarzystwo Chemiczne

Czasopismo

Wiadomości Chemiczne

Rocznik

2016

Tom

[Z] 70, 3-4

Strony

163--187

Opis fizyczny

Bibliogr. 86 poz., schem., tab.

Twórcy

autor

Otłowska O.

olgotlow@student.pg.gda.pl

Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

autor

Śliwka-Kaszyńska M.

Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

autor

Kołodziejczyk A.

Katedra Chemii Organicznej, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej ul. G. Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

Bibliografia

[1] J.R. Barnett, S. Miller, E. Pearce, Opt. Laser Technol., 2006, 38, 445.
[2] L. Rafaelly, S. Heron, W. Nowak, A. Tchapla, Dyes Pigm., 2008, 77, 191.
[3] Norma PN-EN ISO 4618:2007
[4] K. Kacprzak, Kolorowy świat barwników organicznych, Wydział Chemii UAM, [dostęp: 2015-04-22], dostępny w Internecie: http://www.poczujchemie.amu.edu.pl/zalaczniki/chemia/barwniki2.0 .pdf
[5] B.I. Stiepanow, Podstawy chemii technologii barwników organicznych, WNT, Warszawa, 1980.
[6] Introduction to the Colour Index [dostęp: 2015-04-22] dostępny w Internecie: http://colour-index.com/introduction-to-the-colous-index
[7] J.A. Kiernan, Biotech. Histochem., 2001, 76, 261.
[8] P.S. Vancar, Resonance, 2000, 5, 73.
[9] Lake pigment, [dostęp: 2016-04-19], dostępny w Internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/ Lake_pigment
[10] J.H. Hofenk de Graaff, The Colourful Past: Orgins, Chemistry and Identyfication of Natural Dyestuffs, Archetype Publications, 2004.
[11] A. Manhita, L. Balcaen, F. Vanhaecke, T. Ferreira, A. Candeias, C. Barrocas Dias, , J. Cult. Herit. 2014, 15, 292.
[12] P. Buzzinia, E. Suzukib, J. Raman Spectrosc., 2016, 47, 16.
[13] L. Valianou, K. Stathopoulou, I. Karapanagiotis, P. Magiatis, E. Pavlidou, A. L. Skaltsounis, Y. Chryssoulakis, Anal. Bioanal. Chem., 2009, 394, 871.
[14] M. Wachowiak, G. Trykowski, M. Śliwka-Kaszyńska, O. Otłowska, Materiały konferencyjne: Analiza Chemiczna w Ochronie Zabytków XV, 2015, 38.
[15] M. Puchalska, K. Połeć-Pawlak, I. Zadrożna, H. Hryszko, M. Jarosz, J. Mass Spectrom. 2004, 39, 1441.
[16] K. Pawlak, M. Puchalska, A. Miszczak, E. Rosłoniec, M. Jarosz, J. Mass Spectrom. 2006, 41, 613.
[17] K. Lech, M. Jarosz, Anal. Bioanal. Chem., 2011, 399, 3241.
[18] I. Surowiec, A. Quye, M. Trojanowicz, J. Chromatogr A, 2006, 1112, 209.
[19] J. Liu, C. Mouri, R. Laursen , F. Zhao, Y. Zhou, W. Li, J. Archaeol. Sci. 2013, 40, 4444.
[20] J. Orska-Gawrys, I. Surowiec, J. Kehl, H. Rejniak, K. Urbaniak-Walczak, M. Trojanowicz, J. Chromatogr. A, 2003, 989, 239.
[21] X. Zhang, R. Laursen, Int. J. Mass Spectrom., 2009, 284, 108.
[22] G.G. Balakina, V.G. Vasiliev, E.V. Karpova, V.I. Mamatyuk, Dyes Pigm. 2006, 71, 54.
[23] R. Marques, M.M. Sousa, M.C. Oliveira, M.J. Melo, J. Chromatogr. A, 2009, 1216, 1395.
[24] I.V. Berghe, M. Gleba, U. Mannering, J. Archaeol. Sci. 2009, 36, 1910.
[25] L. Valianou, I. Karapanagiotis, Y. Chryssoulakis, Anal. Bioanal. Chem. 2009, 395, 2175.
[26] I. Petroviciu , F. Albu , A. Medvedovici, Microchem. J. 2010, 95, 247.
[27] I. Petroviciu, I.V. Berghe, I. Cretu, F. Albu, A. Medvedovici, J. Cult. Herit. 2012, 13, 89.
[28] I. Surowiec, B. Szostek, M. Trojanowicz, J. Sep. Sci. 2007, 30, 2070.
[29] K. Lech, K. Wiktoś, B. Wileńska, M. Jarosz, Anal. Bioanal. Chem. 2015, 407, 855.
[30] C. Mouri, A. Aali, X. Zhang, R. Laursen, Herit. Sci. 2014, 20, 1.
[31] O. Abdel-Kareem, M. A. Alawi, M. S. Mubarak, RJTA, 2011, 15, 84.
[32] I. Karapanagiotis, J. Theologou, A. Lakka, A. Ozoline, C. Panayiotou, Archeometry, 2011, 53, 587.
[33] I. Karapanagiotis, A. Lakka, L. Valianou, Y. Chryssoulakis, Microchim. Acta, 2008, 160, 477.
[34] B. Szostek, J. Orska-Gawrys, I. Surowiec, M. Trojanowicz, J. Chromatogr. A, 2003, 1012, 179.
[35] J. Sanyova, Microchim. Acta, 2008, 162, 361.
[36] J. Sanyova, J. Reisse, J. Cult. Herit. 2006, 7, 229.
[37] I. Karapanagiotis, L. Valianou, S. Daniilia, Y. Chryssoulakis, J. Cult. Herit. 2007, 8, 294.
[38] I. Karapanagiotis, E. Minopoulou, L. Valianou, S. Daniilia, Y. Chryssoulakis, Anal. Chim. Acta, 2009, 647, 231.
[39] J. Kirby, R. White, Nat. Gall. Tech. Bull., 1996, 17, 56.
[40] I. Karapanagiotis, D. Lampakis, A. Konstanta, H. Farmakalidis, J. Archaeol. Sci. 2013 40, 1471.
[41] D. Cristea, I. Bareau, G. Vilarem, Dyes Pigm. 2003, 57, 267.
[42] C. Moiteiro, H. Gaspar, A. I. Rodrigues, J.F. Lopez, V. Carnide, J. Sep. Sci. 2008, 31, 3683.
[43] I. Boldizsar, Z. Szucs, Zs. Fuzfai, I. Perl, J. Chromatogr. A, 2006, 1133, 259.
[44] C. Clementi, G. Basconi, Pellegrino, A. Romani, Dyes Pigm. 2014, 103, 127.
[45] D. Mantzouris, I. Karapanagiotis, C. Panayiotou, Microchem. J. 2014, 115, 78.
[46] K.M. Frei, I.V. Berghe, R. Frei , U. Mannering, H. Lyngstrøm, J. Archaeol. Sci. 2010, 37, 2136.
[47] K. Stathopoulou, L. Valianou, A.L. Skaltsounis, I. Karapanagiotis, P. Magiatis, Anal. Chim. Acta, 2013, 804, 264.186
[48] O. Deveoglu, E. Cakmakci, T. Taskopru, E. Torgan, R. Karadag, Dyes Pigm. 2012, 94 437.
[49] A. Romani, C. Zuccaccia, C. Clementi, Dyes Pigm. 2006, 71, 218.
[50] U. Baumer, P. Dietemann, Anal. Bioanal. Chem. 2010, 397, 1363.
[51] M.P. Colombini, A. Andreotti, C. Baraldi, I. Degano, J.J. Łucejko, Microchem. J. 2007, 85, 174.
[52] M.T. Doménech-Carbó, L. Osete-Cortina, A. Doménech-Carbó, M.L. Vázquez de Agredos-Pascual, C. Vidal-Lorenzo, J. Anal. Appl. Pyrol. 2014, 105, 355.
[53] M. Abdel-Ghani, B. Stern, H.G.M. Edwards ,R. Janaway, Vib. Spectrosc. 2012, 62, 98.
[54] M.I. Maguregui, R.M. Alonso, M. Barandiaran, R.M. Jimenez, N. Garcia, J. Chromatogr. A, 2007, 1154, 429.
[55] L. Taujenis, V. Olauskaitė, Chemija, 2012, 23, 210.
[56] A. Serrano, M. van Bommel, J. Hallett, J. Chromatogr. A, 2013, 1318, 102.
[57] E. Rosenberg, Anal. Bioanal. Chem. 2008, 391, 33.
[58] I. Surowiec, B. Szostek, M. Trojanowicz, J. Sep. Sci. 2007, 30, 2070.
[59] C. Mouri, V. Mozaffarian, X. Zhang, R. Laursen, Dyes Pigm. 2014, 100, 135.
[60] I. Surowiec, W. Nowik, M. Trojanowicz, J. Sep. Sci. 2004, 27, 209.
[61] I. Karapanagiotis, Am Lab, 2006, 38, 36.
[62] I. Karapanagiotis, V. Villemereuil, P. Magiatis, T. Polychronopoulos, K. Vougougiannopoulou, A. L. Skaltsounis, J. Liq. Chromatogr. 2006, 29, 1491.
[63] I. Degano, M. Biesaga, M. P. Colombini, M. Trojanowicz, J. Chromatogr. A, 2011, 1218, 5837.
[64] F. Cuyckens, M. Claeys, J. Mass Spectrom. 2004, 39, 1.
[65] R. March, J. Brodbelt, J. Mass Spectrom. 2008, 43, 1581.
[66] Y.L. Ma, Q. Li, H. Van den Heuvel, M. Claeys, Rapid Commun. Mass. Spectrom. 1997, 11, 1357.
[67] B. Domon, C. Costello, Glycoconj. J. 1988, 5, 397.
[68] J.L. Wolfender, P. Waridel, K. Ndjoko, K.R. Hobby, H.J. Major, K. Hostettmann, Analusis, 2000, 28, 895.
[69] M. Careri, L. Eviri, A. Mangia, Rapid. Commun. Mass Spectrom. 1999, 13, 2399.
[70] N. Fabre, I. Rustan, E. Hoffmann, J. Q. Leclercq, J. Am. Soc. Mass Spectrom. 2011, 12, 707.
[71] R.J. Hughes, T.R. Croley, C.D. Metcalfe, R.E., Int. J. Mass Spectrom. 2001, 210/211, 371.
[72] M. Bellaistre, W. Nowik, A. Tchapla, S. Heron, J. Chromatogr. A, 2011, 1218, 778.
[73] A. Manhita, T. Ferreira, A. Candeias, C. B. Dias, Anal. Bioanal. Chem. 2011, 400, 1501.
[74] J. Wouters, Stud. Conserv. 1985, 30, 119.
[75] O. Deveoglu, G. Erkan, E. Torgan, R. Karadag, Color. Technol. 2012, 129, 223.
[76] B.V. Kharbade, O.P. Agrawal, Stud. Conserv. 1988, 33, 1.
[77] E.S.B. Ferreira, A. Quye, H. McNab, A.N. Hulme, Dyes History Archaeol. 2002, 18, 63.
[78] J. Wouters, C.M. Grzywacz, A. Claro, Stud. Conserv. 2011, 56, 23.
[79] H. Schweppe, Handbuch der Naturfarbstoffe, Vorkommen, Vervenbdung, Nachweis, Nikol, Kunsttlerpigmente auf Basis von Krapplacken, Hamburg, 1993.
[80] J. Wouters, A. Verhecken, J. Soc. Dyers Colour. 1991, 107, 266.
[81] J. Wouters, A. Verhecken, Stud. Conserv. 1989, 34, 198.
[82] J. Wouters, N. Rosario- Chirinos, JAIC, 1992, 31, 237.
[83] J. Wouters, L. Maes, R. Germer, Stud. Conserv. 1990, 35, 89.
[84] V. Pauk, P. Bartak, K. Lemr, J. Sep. Sci. 2014, 37, 3393.
[85] I. Degano, E. Ribechini, F. Modugno, M. P. Colombini, Appl. Spectrosc. Rev. 2009, 44, 363.
[86] J. M. Madariaga, Anal. Methods, 2015, 7, 4848.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-ee83451b-bbe7-41aa-88ed-69f1c9ebb9ef