Profilowa dystrybucja i mobilność ołowiu w wybranych glebach uprawnych z obszaru Pradoliny Głogowskiej

• Autorzy: Jaworska H. , Dąbkowska-Naskręt H.

Warianty tytułu

EN

Profile distribution and the mobility of lead in the selected arable soils from the Pradolina Glogowska

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analiza zawartości form całkowitych mikroelementów w glebach oraz ich mobilności umożliwia ocenę stanu środowiska na danym terenie oraz określenie wpływu czynników antropogennych na funkcjonowanie różnych ekosystemów przyrodniczych. Celem niniejszej pracy było określenie mobilności oraz profilowej dystrybucji ołowiu w uprawnych glebach płowych z obszaru Pradoliny Głogowskiej. Całkowitą zawartość ołowiu oznaczono metodą ASA po mineralizacji w mieszaninie kwasów HF i HClO4, natomiast zawartość form mobilnych Pb, wg analizy sekwencyjnej Millera i in. (1986) w modyfikacji Dąbkowskiej-Naskręt (1998). Morfologia, uziarnienie i właściwości fizykochemiczne pozwoliły zakwalifikować badane gleby do podtypu gleb płowych typowych, wytworzonych z utworów pyłowych oraz do gleb o odczynie w zakresie od lekko kwaśnego do zasadowego. Całkowita zawartość ołowiu wynosiła 17,40÷45,36 mg · kg–1. Wartości te nie przekraczają poziomu tła geochemicznego, co pozwala uznać gleby tego regionu za niezanieczyszczone tym pierwiastkiem. W analizie sekwencyjnej największy udział w zawartości całkowitej dla ołowiu miała frakcja VII (rezydualna) - około 40%, a najmniejszy frakcje 1-3 - poniżej 5% zawartości całkowitej badanego metalu. Uzyskane wyniki wskazują na stosunkowo małą mobilność ołowiu w badanych glebach. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze zgodnie z zasadami racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

EN

Analysis of the contents of total forms of microelements in soils and their respective fractions and mobility enables the assessment of the environment in the area and identifying the impact of anthropogenic factors on the functioning of various natural ecosystems. The aim of the research was to determine to the mobility and profile distribution of sequentially isolated forms of lead in arable Luvisols of various texture from The Pradolina Głogowska. The total content of metals tested was performed using ASA method, after the digestion in mixture of HF and HClO4 and the content of mobile forms of Pb using Miller et al (1986) sequential analysis with Dąbkowska-Naskręt modification (1998). In the soils studied the total content of lead was 17.40÷45.36 mg · kg–1. These values do not exceed the geochemical background level, which makes the soils of this region not to be contaminated in this element. The sequential analysis showed that the highest share in total lead content was fraction VII (residual) of approximately 40% and the lowest in fractions 1-3 below 5% of total metal. The results obtained allow to quality the soils tested to uncontaminated, with lead content on the natural geochemical background content for fallow soils. The results also indicate a relatively low mobility of lead in soils. These soils can be used for all agricultural and horticultural crops, in accordance with the principles of rational use of agricultural production area.

Słowa kluczowe

PL

gleba; ołów; analiza sekwencyjna

EN

soil; lead; sequential analysis

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 5, No. 1
• Strony: 239--243
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., tab.

Twórcy

autor

Jaworska H.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul. Bernardyńska 6, tel. [phone]

autor

Dąbkowska-Naskręt H.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul. Bernardyńska 6, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Crock I.G. i Severson R.C.: Four reference soil and rock samples for measuring element availablity from the Western energy regions. Geological Survey Circular, 1980, 841, 1-16.
• [2] Miller W.P., Martens D.C. i Zelazny L.W.: Effecct of sequence in extraction of trace metals from soils. Soil Sci. Soc. J. of America, 1986, 50, 598-601.
• [3] Dąbkowska-Naskręt H.: Oznaczanie zawartości ołowiu w glebach metodą ekstrakcji sekwencyjnej wg Millera. Ołów w środowisku - problemy ekologiczne i metodyczne. Zesz. Nauk. - PAN - Człowiek i Środowisko, 1998, 21, 85-91.
• [4] Dobrzyński B. i Uziak S.: Rozpoznawanie i analiza gleb. PWN, Warszawa 1972.
• [5] Systematyka Gleb Polski: Roczn. Glebozn., 1989, 40(3/4).
• [6] PTG: Klasyfikacja uziarnienia i utworów mineralnych. PTG (2008): Roczn. Glebozn., 2009, 60(2), 5-16.
• [7] Kabata-Pendias A. i Pendias H.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999, 192-209.
• [8] Weber J.: Submicromorphology of contaminants emitted to the soil by the copper smelters. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1995, 418, 527-534.
• [9] Strączyński S. i Andruszczak E.: Ocena stanu zanieczyszczenia miedzią gleb i roślin w rejonie Huty Miedzi „Głogów”. Miedź i molibden w środowisku. Zesz. Nauk. PAN - Człowiek i Środowisko, 1996, 14, 230-235.
• [10] Karczewska A.: Metale ciężkie w glebach zanieczyszczonych emisjami hut miedzi - formy i rozpuszczalność. ZN AR Wrocław, 2002, CLXXXIV, 432.
• [11] Rosada J.: Stan środowiska rolniczego w rejonie oddziaływania emisji Huty Miedzi „Głogów”. Wyd. Inst. Ochrony Roślin PIB, Poznań 2008, 19, 2-37.
• [12] Cieśla W., Dąbkowska-Naskręt H., Długosz J., Jaworska H. i Zalewski W.: Chrom i nikiel w czarnych ziemiach i glebach płowych obszaru Kujaw oraz Ziemi Dobrzyńskiej. Chrom, nikiel i glin - problemy ekologiczne i metodyczne, Ossolineum, Warszawa 1993, 43-48.
• [13] Gworek B. i Czarnowska K.: Metale ciężkie w glebach wytworzonych z utworów aluwialnych i eolicznych okolic Warszawy. Roczn. Glebozn. 1996, XLVII, suplement, 63-73.
• [14] Terelak H. i Piotrowska M.: Zawartość ołowiu w glebach użytków rolnych Polski i wybranych województw. Zesz. Nauk. - PAN - Człowiek i Środowisko, 1998, 21, 19-24.
• [15] Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H. i Witek T.: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG, Puławy, 1993, Seria P 53, 7-10.
• [16] Gworek B.: Pierwiastki śladowe (Mn, Zn, Cr, Cu, Ni, Co, Pb, Cd) w glebach uprawnych wytworzonych z glin zwałowych i utworów pyłowych północno-wschodniego regionu Polski. Roczn. Glebozn., 1985, XXXVI(2), 43-59.