Problemy ustalania wynagrodzenia za użytkowanie górnicze

• Autorzy: Uberman R. , Uberman R.

Warianty tytułu

EN

Problems for establishing compensation for mining usufruct

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu są problemy dotyczące zasad i sposobów ustalania wynagrodzenia za użytkowanie górnicze. Przeanalizowano obecnie obowiązujące przepisy prawa, regulującego zawieranie umów o użytkowanie górnicze złóż będących własnością Skarbu Państwa (stanowiących tzw. własność górniczą). Scharakteryzowano zasady i sposoby (algorytmy) stosowane przez właściciela złóż dla ustalenia wynagrodzenia za przekazanie tych złóż w użytkowanie górnicze. Wskazano, że kluczowe, stosowane w praktyce wzory nie wynikają wprost z zapisów prawa co budzi szereg uzasadnionych wątpliwości i niesie przedstawione w skrócie zagrożenia. Ponadto wskazano, że istnieje druga kategoria złóż będących własnością Skarbu Państwa, jednak nie jako własność górnicza ale konsekwencja posiadania przez niego szeregu nieruchomości, z prawem do złóż kopalin wynikającym pierwotnie z Kodeksu Cywilnego. Przeprowadzono ich analizę porównawczą zasad i algorytmów ustalania opłat za ustanowienie użytkowania górniczego z jednej strony oraz opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych położonych na złożach kopalin należących do Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego. Przedstawiono argumenty przemawiające za daleko posuniętą harmonizacją obu analizowanych opłat. Oznacza to, że punktem wyjścia dla ich wyznaczenia powinna być wartość rynkowa złoża, a nie nawet najbardziej skomplikowany wzór o charakterze uniwersalnym. Wycena złóż kopalin jest procesem złożonym wymagającym kompetencji w kilku dziedzinach: geologii, górnictwa i finansów. W konsekwencji powinny mieć zastosowanie wytyczne Polskiego Kodeksu Wyceny Złóż Kopalin (POLVAL), które definiują zarówno sam pro- ces przeprowadzania wycen jak i osoby kompetentne do ich przeprowadzania. Końcowym wynikiem analizy są propozycje nowelizacji przepisów i oparcia ustalania wynagrodzenia za użytkowanie górnicze na podstawie wartości rynkowej złoża kopaliny. W podsumowaniu sformułowano wnioski i postulaty.

EN

The article discusses problems related to rules and regulations determining compensations for the mining usufruct of mineral deposits covered by the so called “state mining ownership”. Specific acts of law framing agreements on mining usufruct between government and mining enterprises were analyzed. Rules and algorithms applied to calculate an appropriate compensation are evaluated leading to several conclusions, including the one about lack of a direct legal grounding for them. Such a situation creates disputes and may be risky for all involved. It was also indicated that, in parallel, the State lets another class of mineral deposits, namely the ones owned as a result of real estate ownership and the related Civil Code regulations confirmed by the mining law. In such cases, a mining entrepreneur gets usufruct of a real estate, but only the one with mineral rights. Subsequently a comparison of the rules and algorithms established for determining compensation for mining usufruct and for usufruct of real-estates comprising rights for mineral assets was performed. Arguments for a far going harmonization between these two were put forward. This implies that a starting point for determining any compensation has to be a valuation of a relevant mineral deposit market value as opposed to any universal, however complicated, prescribed algebraic formula. Such a process is complicated and demands competences in geology, mining and finance. Consequently, regulations set in the Polish Mineral Asset Valuation Code shall be applied to both a running a valuation process and indicating competent persons. As a result, recommendations leading to correlate rules applied in both cases are put forward including the adoption of mineral asset valuation as a fundament to determine the level of compensation for the mining usufruct. The closing section contains recommendations regarding necessary changes in the legal framework.

Słowa kluczowe

PL

użytkowanie górnicze; wartość złóż kopalin; wynagrodzenie za użytkowanie górnicze

EN

mining usufruct; mineral asset valuation; compensation for mining usufruct

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 100
• Strony: 265--277
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Uberman R.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Uberman R.

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków

Bibliografia

• 1. Bush, J. i Johnston, D. 1998. International Oil Company Financial Management in Nontechnical Language. PennWell, Tulsa, Oklahoma
• 2. Dooley, G. i Leddin, A. 2005. Perspectives on mineral policy in Ireland. Resources Policy nr 30, s. 194–202.
• 3. Galos i in. 2017 – Galos, K., Pietkiewicz, P. i Uberman Robert 2017. Nowy Standard wyceny nieruchomości gruntowych ze złożami kopalin. Kruszywa mineralne tom 1. Wrocław: Wyd. Wydz. Geoinżynierii Górnictwa i Geologii PWr.
• 4. Gruszecki, K. 2013. Opłaty z tytułu użytkowania górniczego w nowym Prawie geologicznym i górniczym. Węgiel brunatny nr 1.
• 5. Lipiński, A. i Mikosz, R. 1995. Komentarz do ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Warszawa: Dom Wydawniczy ABC.
• 6. Nieć, M. i Radwanek-Bąk, B. 2014. Ochrona i racjonalne wykorzystanie złóż kopalin. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 7. Ostręga, A. i Uberman Ryszard 2008. Wykorzystanie metody Analitycznego Procesu Hierarchicznego dla waloryzacji (rankingu) polskich złóż węgla brunatnego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 24, z. 2/4, s. 73–95.
• 8. Schwarz, H. 2013. Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Wrocław: Wyd. Salome.
• 9. Stefanowicz, J. 2011. Koncesje i użytkowanie górnicze w nowym prawie geologicznym i górniczym. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN nr 81, Kraków, s. 5–30.
• 10. Stefanowicz, J. 2013. Użytkowanie górnicze – dysponowanie przez Skarb Państwa własnością złóż i przestrzenią w górotworze. Kruszywa nr 4.
• 11. Stefanowicz, J. 2016. Wspólne przedsięwzięcia tzw. publiczno-prawne i ich formy w działalności eksploracyjnej w świetle obowiązujących regulacji. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN nr 96.
• 12. Szamałek, K. 2009. Podstawy geologii gospodarczej i gospodarki surowcami mineralnymi. Warszawa: PWN.
• 13. Uberman Ryszard i Uberman Robert 2008. Podstawy wyceny wartości złóż kopalin. Teoria i praktyka. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 14. Uberman, Ryszard i Uberman, Robert 2010. Prawo własności i wartość złóż węgla brunatnego. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 13, z. 2.
• 15. Uberman, Ryszard i Uberman, Robert 2015. Podatki, opłaty i zabezpieczenia finansowe w polskim górnictwie, w tym w górnictwie surowców energetycznych. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 18, z. 2.
• 16. Uberman, Robert 2015. Zasady wyceny złóż kopalin na gruncie kodeksów ich wyceny. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Finansów i Prawa nr 3, Bielsko-Biała s. 50–65.
• 17. Uberman, Robert 2016. Wybrane problemy wyceny nieruchomości z prawem do złóż kopalin dla potrzeb ustalenia opłaty za użytkowanie wieczyste. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN nr 96, Kraków, s. 311–322.
• Przepisy prawne, kodeksy i standardy wyceny:
• 18. Ustawa z dnia 9 marca 1991 r. o zmianie Prawa górniczego, Dz.U. Nr 31, poz. 128.
• 19. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, Dz.U. Nr 27, poz. 96.
• 20. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, Dz.U. Nr 163, poz. 981, z późn. zm.
• 21. Ustawa z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin, Dz.U. z 2012 r., poz. 362.
• 22. Ustawa z dnia 25 lipca 2014 r. o specjalnym podatku węglowodorowym, Dz.U. z 2014 r., poz. 1215.
• 23. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2063, z późn. zm.
• 24. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego, Dz.U. Nr 207, poz. 2109.
• 25. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie przetargu na ustanowienie użytkowania górniczego, Dz.U. 2012. 101.
• 26. Międzynarodowe Standardy Wyceny (2005). Wyd. polskie. Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych. Warszawa.
• 27. Standardy Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych (2002), Standard V.7. Wycena nieruchomości gruntowych nad złożami kopalin.
• 28. Standardy Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych. Krajowy Standard Wyceny Specjalistycznej (2016). Wycena nieruchomości gruntowych ze złożami kopalin objętymi własnością nieruchomości gruntowej.
• 29. Kodeks Wyceny Złóż Kopalin. POLVAL (2008). Polskie Stowarzyszenie Wyceny Złóż Kopalin. Kraków.
• 30. Zasady ustalania wynagrodzenia z tytułu użytkowania górniczego. Ministerstwo Środowiska, 2013.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).