Substancje ropopochodne : zagrożenie dla środowiska i zdrowia w kontekście edukacji ekologicznej

• Autorzy: Chmielewski Jarosław , Żeber-Dzikowska Ilona , Pawlas Krystyna , Nowak-Starz Grażyna , Chojnowska-Ćwiąkała Izabela , Dębska Agnieszka , Szpringer Monika , Barbara Gworek , Czarny-Działak Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2020.6.1

Warianty tytułu

EN

Petroleum derivatives : threat to the environment and health in the context of ecological education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano przeglądu głównych zagrożeń dla środowiska oraz dla zdrowia ludzi wynikających z przeróbki ropy naftowej oraz jej produktów. Podano też charakterystyki tych substancji.

EN

A review, with 62 refs., of major threats to the environment and human health resulting from the processing of crude oil and its products. Characteristics of the substances were also included.

Słowa kluczowe

PL

ropa naftowa; substancje ropopochodne; zagrożenia dla środowiska; zagrożenia dla zdrowia

EN

crude oil; petroleum substances; environmental hazards; health hazards

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 99, nr 6
• Strony: 837--843
• Opis fizyczny: Bibliogr. 62 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chmielewski Jarosław

• Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-548 Warszawa

autor

Żeber-Dzikowska Ilona

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Pawlas Krystyna

• Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

autor

Nowak-Starz Grażyna

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Chojnowska-Ćwiąkała Izabela

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Dębska Agnieszka

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Szpringer Monika

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Barbara Gworek

• Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Czarny-Działak Małgorzata

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce

Bibliografia

• [1] A. Gierak, Ochr. Środow. 1995, 57, nr 2, 31.
• [2] Praca zbiorowa Vademecum rafinera. Ropa naftowa: właściwości, przetwarzanie, produkty (red. J. Surygała), WNT, Warszawa 2006.
• [3] S. Grzelak, Kontrola Państwowa 2016, 6, 137.
• [4] W. Hebda, Zesz. Nauk. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energii PAN 2014, 87, 109.
• [5] J. Zagórski, Przegl. Geol. 2014, 62, nr 1, 13.
• [6] https://inzynieria.com/paliwa/rankingi/56407,50-najwiekszych-producentow-ropy-naftowej-2019, dostęp 15 kwietnia 2020 r.
• [7] S. Ptak, J. Jakóbiec, Nafta-Gaz 2016, 72, nr 6, 451.
• [8] PN-ISO 1998-1:2005, Przemysł naftowy. Terminologia. Cz. 1. Surowce i produkty.
• [9] Karta charakterystyki, Ropa naftowa, PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze 2015. http://pgnig.pl/documents/19067/978516/Karta+charaktetystyki+Ropa+naftowa+ZG+KRNiGZ+LUBIATOW+OWZG.pdf/9fedd052-0db6-479b-8d6b-5596a311db64, dostęp 23 czerwca 2019 r.
• [10] M. Włodarczyk-Makuła, LAB Laboratoria, Aparatura, Badania 2016, 21, nr 1, 12.
• [11] Z. Makles, Bezp. Pracy 2004, nr 1, 15.
• [12] PN-ISO 8681:2017-02, Przetwory naftowe i środki smarowe. Metoda klasyfikacji. Definicja klas.
• [13] W. Liu, X. Wang, L. Wu i in., Chemosphere 2012, 87, 1105.
• [14] A. Mittal, P. Singh, Indian J. Exp. Biol. 2009, 47, 760.
• [15] J. Nowak, Biotechnologia 2008, 80, 97.
• [16] J.D. Van Hamme, A. Singh, O.P. Ward, Microbiol. Mol. Biol. Rev. 2003, 67, nr 4, 503.
• [17] A.M. Kozlitin, A.I. Popow, Ekonomia Środowisko 2000, 17, nr 2, 9.
• [18] B. Kołwzan, E. Śliwka, J. Macuda i in., Wiertnictwo Nafta Gaz 2002, 19, nr 2, 393.
• [19] T. Solecki, J. Macuda, Wiertnictwo Nafta Gaz 2004, 21, nr 1, 325.
• [20] M. Micińska, Bezp. Pracy 2005, nr 11, 8.
• [21] W. Lasota, Bezp. Tech. Pożarnicza 2008, nr 4, 157.
• [22] M. Pułkowski, W. Domański, Bezp. Pracy 2010, nr 9, 9.
• [23] R. Kopaczewski, G. Nowacki, B. Zakrzewski, Autobusy Tech., Eksploat., Syst. Transp. 2017, 18, nr 9, 85.
• [24] K. Radwan, Z. Ślosorz, J. Rakowska, Bezp. Tech. Pożarnicza 2012, nr 3, 109.
• [25] T. Steliga, D. Kluk, Wiertnictwo Nafta Gaz 2004, 21, nr 1, 349.
• [26] G.C. Barbee, K. Brown, K.C. Donnelly, Waste Manage. Res. 1992, 10, 73.
• [27] J. Surygała, E. Śliwka, Chem. Inż. Ekol.1999, 6, nr 2-3, 131.
• [28] S.M. Bamforth, I. Singleton, J. Chem. Technol. Biotechnol. 2005, 80, nr 7, 723.
• [29] S.K. Samanta, O.V. Singh, R.K. Jain, Trends. Biotechnol. 2002, 20, nr 6, 243.
• [30] H. Saleem, Bull. Environ. Stud. 2016, 1, nr 1, 18.
• [31] M. Rusin, J. Gospodarek, A. Nadgórska-Socha, Pol. J. Environ. Stud. 2015, 24, nr 5, 2157.
• [32] A. Małachowska-Jutsz, K. Miksch, Arch. Environ. Prot. 2004, 30, nr 2, 95.
• [33] E. Zabłocka-Godlewska, W. Przystaś, Arch. Environ. Prot. 2006, 32, nr 4, 53.
• [34] M. Żak, J. Konieczyński, Arch. Environ. Prot. 2008, 34, nr 2, 3.
• [35] M.C. Molina, N. Gonzalez, L.F. Bautista i in., Biodegradation 2009, 20, 789.
• [36] J. Piekutin, Roczn. Ochr. Środow. 2011, 13, 1905.
• [37] B. Gawdzik, J. Gawdzik, Ecol. Chem. Eng. 2011, S 18, nr 3, 345.
• [38] D. Izdebska-Mucha, Przegl. Geol. 2005, 53, nr 9, 766.
• [39] M.J. Małuszyński, I. Małuszyńska, Inż. Ekol. 2009, 21, 40.
• [40] A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski, Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Elsevier, Urban Partner, Wrocław 2010.
• [41] N. Gmitrzuk, Ochr. Środow. Zasobów Natur. 2011, 50, 193.
• [42] J. Tscherner, Schmierungstechnik 1986, 17, nr 7, 217.
• [43] K.F. Chen, Ch.M. Kao, Ch. Chen i in., J. Environ. Sci. 2010, 22, 846.
• [44] Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, Dz. U. 2011, nr 63, poz. 322.
• [45] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, Dz. Urz. UE L 353/2 z 31.12.2008.
• [46] Concawe, Report No. 54/01. Environmental classification of petroleum substances - summary data and rationale. Concawe, Brussels 2001.
• [47] Concawe, Report No. 6/05. Classification and labelling of petroleum substances according to EU dangerous substances directive (Concawe recommendations - July 2005), Concawe, Brussels 2005.
• [48] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz. U. 2018, poz. 1286.
• [49] K. Konieczko, Med. Pracy 2006, 57, nr 4, 384.
• [50] E.O. Aluyor, M. Ori-jesu, African J. Biotechnol. 2009, 8, 915.
• [51] S. Krzemińska, E. Irzmańska, Med. Pracy 2011, 62, nr 4, 435.
• [52] F. Neri, C. Foderi, A. Laschi i in., Environ. Pollut. 2016, 218, 1162.
• [53] E. Gawęda, K. Bednarek, Z. Szydło, Bezp. Pracy 2005, nr 12, 11.
• [54] W. Domański, Podst. Met. Oceny Środow. Pracy 2011, 67, nr 1, 35.
• [55] https://www.carlroth.com/downloads/sdb/pl/9/SDB_9558_PL_PL.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [56] M. Jakubowski, Podst. Met. Oceny Środow. Pracy 2007, 53, nr 3, 149.
• [57] https://chempur.pl/pliki/karty_charakterystyk/heksan.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [58] http://www.poch.com.pl/1/wysw/utworz_pdf.php?nr_karty=1597, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [59] https://www.carlroth.com/downloads/sdb/pl/9/SDB_9913_PL_PL.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [60] http://www.chempur.pl/karty_charakterystyk/benzen.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [61] https://chempur.pl/pliki/karty_charakterystyk/ksylen.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.
• [62] https://chempur.pl/pliki/karty_charakterystyk/cykloheksan.pdf, dostęp 14 czerwca 2019 r.

Uwagi

Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna Inicjatywa Doskonałości” w latach 2019-2022 nr projektu 024/RID/2018/19 kwota finansowania 11 999 000.00 zł.