Zastosowanie metody GC/TCD oznaczania He, Ne i Ar w wodach podziemnych do oceny ich wieku, na przykładzie wód z rejonu Buska-Zdroju

Najman, J.; Kotowski, T.; Kasela, T.; Bielewski, J.; Śliwka, I.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zastosowanie metody GC/TCD oznaczania He, Ne i Ar w wodach podziemnych do oceny ich wieku, na przykładzie wód z rejonu Buska-Zdroju

Autorzy

Najman J. , Kotowski T. , Kasela T. , Bielewski J. , Śliwka I.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Najman_Zastosowanie_Prz.Geol._11.1_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Application of GC/TCD method of He, Ne and Ar analysis in groundwater dating, using groundwater from Busko-Zdrój region as an example

Konferencja

Współczesne Problemy Hydrogeologii ( XVIII; 2017; 8–10.11.2017; Wojanów , Polska)

Języki publikacji

Abstrakty

The paper presents the method of chromatographic determination of noble gases concentrations (He, Ne and Ar) in groundwater. He concentration in groundwater is helpful in groundwater dating over a wide range of time. Ne and Ar concentrations are used to calculate excess air and recharge temperature of groundwater. Sulphide waters occurring in Cenomanian sediments in the southern part of the Miechów Trough in Busko-Zdrój, Krzyż and Kazimierza Wielka areas are the subject of research. The results of the noble gases concentrations measurements for boreholes: Busko C-1, Cudzynowice GT-1 and Wełecz S-6 are presented as well as the methodology of calculating concentrations of these gases and groundwater ages.

Słowa kluczowe

chromatografia gazowa gazy szlachetne datowanie wód podziemnych

gas chromatography noble gases groundwater dating

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2017

Tom

Vol. 65, nr 11/1

Strony

1130--1133

Opis fizyczny

Bibliogr. 25 poz., tab.

Twórcy

autor

Najman J.

Joanna.Najman@ ifj.edu.pl

Zakład Fizykochemii Ekosystemów, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Kotowski T.

Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy, al. Mickiewicza 24/28, 31-120 Kraków

autor

Kasela T.

Hydrogeotechnika Sp. z o.o., ul. Ściegiennego 262a, 25-116 Kielce

autor

Bielewski J.

Zakład Fizykochemii Ekosystemów, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Śliwka I.

Zakład Fizykochemii Ekosystemów, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

Bibliografia

1. AESCHBACH-HERTIG W., PEETERS F., BEYERLE U., KIPFER K. 2000 - Palaeotemperature reconstruction from noble gases in ground water taking into account equilibration with entrapped air. Nature, 405: 1040-1044.
2. ANDREWS J.N., GOLDBRUNNER J.E., DARLING W.G., HOOKER P., WILSON G.B., YOUNGMAN M.J., ECHINGER L., RAUERT W., STICHLER W. 1985 - A radiochemical, hydrochemical and dissolved gas study in the Molasse basin of Upper Austria. Earth Planet. Sci. Lett., 73: 317-332.
3. BRZEZIŃSKA-WÓJCIK T. 2013 - Morfotektonika w annopolsko-lwowskim segmencie pasa wyżynnego w świetle analizy cyfrowego modelu wysokościowego oraz wskaźników morfometrycznych. UMCS, Lublin, s. 397.
4. CASTRO M.C., GOBLET P., LEDOUX E., VIOLETTE S., DE MARSILY G. 1998 - Noble gases as natural tracers of water circulation in the Paris Basin 2. Calibration of a groundwater flow model using noble gas isotope data. Water Resour. Res., 34: 2467-2483.
5. HEATON T.H.E., VOGEL J.C. 1981 - Excess air in groundwater. J. Hydrol., 50: 201-216.
6. CHOWANIEC J., NAJMAN J., OLSZEWSKA B., ZUBER A. 2009 - Pochodzenie i wiek wody mineralnej w Dobrowodzie k. Buska Zdroju. Prz. Geol., 57: 286-293.
7. HERBICH P. 1995 - Eksploatacyjne zmiany oporów dopływu do studzien ujmujących porowo-szczelinowe utwory węglanowe niecki lubelskiej i miechowskiej. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 7: 275-282.
8. KASELA T. 2017 - Dokumentacja geologiczna otworu obserwacyjnego S-6 wykonanego w celu rozpoznania leczniczych wód siarczkowych z utworów kredy górnej w miejscowości Wełecz. Hydrogeotechnika Sp. z o.o. Kielce, mat. niepubl.
9. KOTOWSKI T., NAJMAN J. 2015 - Results of the determination of He in Cenozoic aquifers using the GC method. Groundwater, 53: 47-55.
10. KOWALSKI B.J., OLCZAK I.J. 2003 - Dodatnie anomalie izotopów promieniotwórczych 238U, 232Th i 40K w strefie paleozoicznego uskoku mójczańskiego w Górach Świętokrzyskich. Prz. Geol., 51: 492-497.
11. KULONGOSKI J.T., HILTON D.R., IZBICKI J.A. 2005 - Source and movement of helium in the eastern Morongo groundwater Basin: the influence of regional tectonics on crustal and mantle helium fluxes. Geochim. Cosmochim. Acta, 69: 3857-3872.
12. LIDE D.R. (RED.) 1994 - Handbook of Chemistry and Physics, CRC Press, Boca Raton.
13. LISIK R. 2010 - Lecznicze wody siarczkowe rejonu Pińczów-Busko-Zdrój-Kazimierza Wielka. [W:] Lisik R. (red.) Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju. Wyd. XYZ, Kielce: 23-86.
14. MARTY B, TORGERSEN T, MEYNIER V., O’NIONS R.K., DE MAR- SILY G. 1993 - Helium isotope fluxes and groundwater ages in the Dogger Aquifer, Paris Basin. Water Resources Research, 29: 1025-1035.
15. MOCHALSKI P. 2003 - Chromatograficzna metoda oznaczania Ar, Ne, i N2. Rozprawa doktorska. IFJ PAN, Kraków.
16. NAJMAN J., ŚLIWKA I. 2016 - The cryogenic enrichment system in chromatographic analysis of noble gases in groundwater. Act. Phys. Polonica A, 130: 737-742.
17. PACHOLEWSKI A., WIKTOROWICZ B., KOS M., MŁYŃCZAK T., LIPIEC I., FELTER A., SOCHA M. 2015 - Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne ujęcia wód termalnych i leczniczych Cudzynowice GT-1 z utworów górnej kredy. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB.
18. PLUMMER L.N., MICHEL R.L., THURMAN E.M., GLYNN P.D. 1993-Environmental tracers for age dating young groundwater w (red Alley W.M.), Regional Ground-Water Quality, Van Nostrand Reinhold, New York, 255-294.
19. RÓŻAŃSKI K., ZUBER A. 2000 - Wody infiltracji glacjalnej w Europie-mit czy rzeczywistość. Prz. Geol., 48: 796-803.
20. SWAKOŃ J., CYWICKA-JAKIEL T., DROZDOWICZ E., GABAŃSKA B., ŁOSKIEWICZ J., WOŹNICKA U. 1991 - Korelacje pomiędzy zawartościami naturalnych pierwiastków promieniotwórczych (K, U, Th) oraz wartościami przekroju czynnego na absorpcję neutronów termicznych (SA). Raport nr 1535. IFJ, Kraków, mat. niepubl.
21. TORGERSEN T., CLARKE W. B. 1985 - Groundwater dating with helium isotope. An evaluation of sources and the continental flux of crustal 4He in the Great Artesian Basin, Australia. Geochim. Cosmochim. Acta, 49: 1211-1218.
22. WEISS R.F. 1971 - Solubility of helium and neon in water and seawater. J. Chem. Eng. Data, 16: 235-241.
23. ZUBER A., WEISE S.M., OSENBRUCK K., MATEŃKO T. 1997 - Origin and age of saline waters in Busko Spa (Southern Poland) determined by isotope, noble gas and hydrochemical methods: evidence of interglacial and pre-Quaternary warm climate recharges. Appl. Geochem., 12: 643-660.
24. ZUBER A. 2007 - Datowanie wód podziemnych metoda helową. [W:] Szczepański A. i in. (red.), Współczesne problemy hydrogeologii, 13: 381- 388. WGGiOŚ AGH, Kraków.
25. ZUBER A., CHOWANIEC J., PORWISZ B., NAJMAN J., MOCHALSKI P, ŚLIWKA I., DULIŃSKI M., MATEŃKO T. 2010 - Pochodzenie i wiek wód mineralnych rejonu Buska-Zdroju, określone na podstawie znaczników środowiskowych. [W:] Lisik R. (red.), Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju, 125-149.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-ee1ae0d3-00b3-47cb-9375-159b4d14ea3e