Ocena skutków awarii instalacji procesowej z uwzględnieniem efektu domino

• Autorzy: Stolecka Katarzyna , Rusin Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.15199/17.2019.6.6

Warianty tytułu

EN

Assessment of the consequences of a process installation failure taking account of the domino effect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Awarie obiektów i instalacji technicznych podczas których dochodzi do uwolnienia substancji niebezpiecznych stanowią zagrożenie zarówno dla nich samych, jak i dla otoczenia. Skala negatywnych skutków takich awarii może być dodatkowo spotęgowana wystąpieniem efektu domino. Zjawisko to jest inicjowane przez zdarzenie pierwotne, którego skutki fizyczne oddziałują na instalację wtórną. Powstaje wówczas łańcuch następujących po sobie niebezpiecznych awarii, których konsekwencje, w zależności od rodzaju uwolnionej substancji, stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi i otoczenia. Analiza danych z przeszłości pokazuje, że najczęstszymi substancjami biorącymi udział w powstaniu tego typu zjawiska są LPG, benzyna oraz olej napędowy. Z kolei wśród najczęstszych zdarzeń pierwotnych prowadzących do powstania efektu domina wymienić należy m.in. pożar strumieniowy, pożar powierzchniowy oraz wybuch. Zagadnienie mechanizmu powstawania zjawiska domino stanowi istotny problem badawczy, uwzględniony w zapisach Dyrektywy Seveso. W analizie ryzyka efekt ten może być wykorzystany do określenia minimalnej bezpiecznej odległości pomiędzy elementami instalacji. W artykule przeanalizowano wybrane aspekty awarii instalacji procesowej z uwzględnieniem efektu domino. Scharakteryzowano wybrane początkowe scenariusze zdarzeń niebezpiecznych w postaci pożaru i wybuchu powodujące kolejne uszkodzenia innych instalacji. Przedstawiono zasięgi stref zagrożenia dla wybranych substancji z uwzględnieniem zmienności wybranych parametrów.

EN

Failures of technical facilities and installations that involve a release of hazardous substances pose a hazard to themselves as well as to the environment. The scale of their negative consequences may be enhanced by the occurrence of the domino effect. The phenomenon is triggered by a primary event the physical effects of which have an impact on another installation. As a result, a chain of dangerous failures occur one by one. Depending on the type of the released substance, their consequences pose a potential hazard to humans and the surroundings. This chain of incidents is referred to as the domino effect. An analysis of data from the past indicates that the most common substances that contribute to the occurrence of such a phenomenon are LPG, petrol and diesel oil. The most frequent primary events that cause the domino effect are jet fires, pool fires and explosions. The mechanism of the domino effect creation constitutes an essential research problem, which is taken into account in the Seveso Directive. In the aspect of risk analyses, the problem can be used to determine the minimal safe distance between process installations. The paper presents an analysis of selected aspects of a process installation failure taking account of the domino effect. The initial hazardous scenarios such as fire and explosion causing further damage to other installations were characterized. The range of hazard zones for selected substances are presented.

Słowa kluczowe

PL

efekt domina; pożar; wybuch; instalacja procesowa

EN

domino effect; fire; explosion; process installation

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gaz, Woda i Technika Sanitarna
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 6
• Strony: 211--215
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Stolecka Katarzyna

• Politechnika Śląska, Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych, 44-100 Gliwice, Konarskiego 18

autor

Rusin Andrzej

• Politechnika Śląska, Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych, 44-100 Gliwice, Konarskiego 18

Bibliografia

• [1] Borysiewicz M., Potempski S. 2002. Ryzyko poważnych awarii rurociągów przesyłowych substancji niebezpiecznych: metody oceny” Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• [2] Casal J. 2018. “Evaluation of the Effects and Consequences of Major Accidents in Industrial Plants”. Elsevier.
• [3] Chen F., Zhang M., Song J., Zheng F. 2018. “Risk Analysis on Domino Effect Caused by Pool Fire in Petroliferous Tank Farm” Procedia Engineering, (211): 46-54.
• [4] Khakzad N., Amyotte P., Cozzani V., Reniers G., Pasman H. 2018. “How to address model uncertainty in the escalation of domino effects?” Journal of Loss Prevention in the Process Industries (54): 49-56.
• [5] LaChance J., Tchouvelev A., Engebo A. 2011. “Development of uniform harm criteria for use in quantitative risk analysis of the hydrogen infrastructure” International Journal of Hydrogen Energy (36): 2381-238.
• [6] Lesiak P., Porowski R. 2012. „Ocena skutków awarii przemysłowej w instalacjach procesowych, w tym efektu domino, część 1”, Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza, (3): 13-26.
• [7] Naderpoura M., Khakzad N. 2018. ‘Texas LPG fire: Domino effects triggered by natural hazards” Process Safety and Environmental Protection, 116: 354-364.
• [8] Phast v6.7, DNV Software.
• [9] Rusin A., Stolecka K. 2012. „Strefy bezpieczeństwa wokół gazociągów transportujących gaz ziemny, wodór i dwutlenek węgla” Rynek Energii 4(101): 79-85.
• [10] www.ciop.pl
• [11] Yellow Book, Ed. C.J.H. Bosch, R.A.P.M. Weterings, Haque 2005.
• [12] Yunfeng Y., Chen G., Chen P. 2018. “The probability prediction method of domino effect triggered by lightning in chemical tank farm” Process Safety and Environmental Protection (116): 106-114.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).