From the heap to the park – reclamation and adaptation of degraded urban areas for recreational functions in Poland

• Autorzy: Łukaszkiewicz Jan , Fortuna-Antoszkiewicz Beata , Długoński Andrzej , Wiśniewski Piotr

Identyfikatory

DOI

10.22630/PNIKS.2019.28.4.60

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article covers the issue of land reclamation of two degraded urban areas: Silesia Park (Chorzów city, Southern Poland) and Górka Rogowska Park (Łódź city, Central Poland). The research raises the subject of vegetation condition, plant succession, and the usage of a given area in terms of recreational functions. The first example of Silesia Park (case study 1) indicates a successful nature and landscape reclamation. The intention of park’s designers was to create a permanent and self-regulating natural system in accordance with the principle that the wider the area of the park and the longer it exists, the more it is ecologically sustainable and the more it affects its surroundings. The second example of Górka Rogowska Park (case study 2) shows that despite numerous sensible design ideas for satisfactory development, the area has not been properly reclaimed. In this location, the conducted works have degraded landscape values and recreational opportunities. Nevertheless, the research showed that this park is an area with high natural potential, and with properly designed decisions and contribution of city’ authorities might become a popular year-round and multi-functional public space offering a various range of recreational activities similar to the Silesia Park. The research led to the conclusion that constant monitoring is necessary to counteract the negative effects of the anthropopression through appropriate care (plant control, elimination of invasive plants) and design (rational development of leisure activities of a given place) decisions on reclaimed urban areas.

Słowa kluczowe

EN

Chorzów; Łódź; parks; recreation; urban landscape reclamation

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 28, No. 4
• Strony: 664--681
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., mapy, zdj.

Twórcy

autor

Łukaszkiewicz Jan

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Inżynierii Środowiska, Katedra Architektury Krajobrazu, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa, Poland

autor

Fortuna-Antoszkiewicz Beata

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Inżynierii Środowiska, Katedra Architektury Krajobrazu, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa, Poland

autor

Długoński Andrzej

• Faculty of Biology and Environmental Sciences, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

autor

Wiśniewski Piotr

• Department of Environmental Protection of Mokotów District, City of Warsaw

Bibliografia

• Bartman, E. (1974). Wykorzystanie lasów do celów rekreacyjnych [Forests as recreational areas]. Warszawa: Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej.
• Bell, J.N.B. & Treshow, M. (2004). Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin [Air pollution and plant life]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
• Bobál, P., Šír, B., Richnavský, J. & Unucka, J. (2010). Analysis of the impact of land cover spatial structure change on the erosion processes in the catchment. Acta Montanistica Slovaca, 15(4), 269-276.
• Čech, V. & Krokusová, J. (2017). Utilisation of environmentally degraded area by mining activity: a case study of Slovinky tailing impoundment in Slovakia. Acta Montanistica Slovaca, 22(2), 180-192.
• Chen, X.W., Wong, J.T.F., Leung, O.W.A & Wong, M.H. (2017). Comparison of plant and bacterial communities between a subtropical landfill topsoil 15 years after restoration and a natural area. Waste Management, 63(5), 49-57.
• Computer Thermography Laboratory DMCS (2011). Raport z rekonesansu w sprawie badania termograficznego obiektu pn. Górka Rogowska z dn. 15.06.2011 [Report on the reconnaissance of the thermographic survey of the object Górka Rogowska from 15/06/2011]. Łódź: Pracownia Termografii Komputerowej DMCS Politechniki Łódzkiej.
• Długoński, A. (2017). Slope protection in urban green areas: example of Warsaw slope in „Na Książęcem” park in Warsaw, Poland. In 4th International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts SGEM 2017. Conference proceedings (Book 5) 2 (pp. 391-398). Urban Planning, Architecture & Design.
• Długoński, A. (2018). Recreational development of old landfill: the case study of Górka Rogowska landfill in Łódź city, Poland. Detritus, 2, 155-162.
• Dmuchowski, W. & Badurek, M. (2001). Stan zieleni przyulicznej w Warszawie na podstawie wieloletnich obserwacji i doświadczeń Ogrodu Botanicznego – CZRB PAN. In W. Dmuchowski, K. Niekrasz (ed.), Zieleń Warszawy. Problemy i Nadzieje. 5 Lat Później (pp. 19-32). Materiały z Konferencji Naukowo-Technicznej, 4.10.2001 Warszawa. Warszawa: OB-CZRB PAN.
• Ewing, R., Schmid, T., Killingsworth, R., Zlot, A. & Raudenbush, S. (2008). Relationship between Urban Sprawl and Physical Activity, Obesity and Morbidity. In J.M. Marzluff et al. (ed.), Urban Ecology (pp. 567-582). Boston, MA: Springer.
• Feliciantonio, D., Salvati, L., Sarantakou, E. & Rontos, K. (2018). Class diversification, economic growth and urban sprawl: evidences from a pre-crisis European city. Quality & Quantity, 52(4), 1501-1522.
• Fortuna-Antoszkiewicz, B., Łukaszkiewicz, J. & Wiśniewski, P. (2016). Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie (Park Sìląski) – historia obiektu, kompozycja przestrzenna [The Voivodship Park of Culture and Recreation in Chorzów (Silesia Park) – history and spatial composition]. Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN, Oddział w Krakowie, 44, 203-213.
• Fortuna-Antoszkiewicz, B., Łukaszkiewicz, J. & Wiśniewski, P. (2017). Przekształcenia kompozycji szaty roślinnej Parku Śląskiego w Chorzowie po 60 latach [The transformation of vegetation’s composition 60 years after the establishment of Silesia Park]. Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN, Oddział w Krakowie, 45, 193-215.
• Fortuna-Antoszkiewicz, B., Łukaszkiewicz, J., Rosłon-Szeryńska, E. & Woźnicka, M. (2018). Education and recreation in parks in the context of landscape protection. In J. Fialová (ed.), Public recreation and landscape protection – with nature hand in hand! (pp. 125-131). Conference proceeding, 02-04.06.2018 Křtiny. Brno: Mendel University in Brno.
• Fortuna-Antoszkiewicz, B., Łukaszkiewicz, J., Rosłon-Szeryńska, E., Wiśniewski, P. & Wysocki, Cz. (2018b). Invasive species and maintaining biodiversity in the natural areas – rural and urban – subject to strong anthropogenic pressure. Journal of Ecological Engineering, 19(6), 14-23.
• Frumkin, H. (2002). Urban Sprawl and Public Health. Public Health Reports, 117(3), 201-217.
• Gasidło, K. (1998). Problemy przekształceń terenów poprzemysłowych [Problems of transformation of post-industrial areas]. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Architektura, Politechnika Śląska, 1408(37), 111-113.
• Gawroński, S.W. & Gawrońska, H. (2007). Plant taxonomy for phytoremediation. In N. Marmiroli, B. Samotokin, M. Marmiroli (ed.), Advanced Science and Technology for Biological Decontamination of Sites Affected by Chemical and Radiological Nuclear Agents. NATO Science Series: IV: Earth and Environmental Sciences (pp. 75, 79-88). Dordrecht: Springer.
• Hereźniak, J., Kurowski, J.K., Olaczek, R. & Witosławski, P. (2002). Plansza XI: Dziedzictwo przyrodnicze. Szata roślinna [Natural heritage. Vegetation]. In S. Liszewski (ed.), Atlas miasta Łodzi. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• Holm, A.M.R, Cridland, S.W. & Roderick, M.L. (2003). The use of time-integrated NOAA NDVI data and rainfall to assess landscape degradation in the arid shrubland of Western Australia. Remote Sensing of Environment, Elsevier, 85(2), 145-158.
• Jiasheng, J., Wang, R., Li, F., Huang, J., Zhou, Ch., Zhang, H. & Yang, W. (2011). Conjugate ecological restoration approach with a case study in Mentougou district, Beijing. Ecological Complexity, 8(2), 161-170.
• Johnson, M.P. (2001). Environmental Impacts of Urban Sprawl: A Survey of the Literature and Proposed Research Agenda. Environment and Planning A: Economy and Space, 33(4), 717-735.
• Kicińska, A. (2016). Health risk to children exposed to Zn, Pb, and Fe in selected urban parks of the Silesian agglomeration. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 22(8), 1687-1695.
• Koda, E. & Pachuta K. (2001). Possibility of sanitary landfill rehabilitation with the use of self-growing plants. Annals of Warsaw Agricultural University – SGGW, Land Reclamation, 32, 41-50.
• Koda, E., Pachuta, K. & Wojarska, I. (1999). Possibility of ecological remediation of old sanitary landfill. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Melioracje i Inżynieria Środowiska, 20(2), 305-317.
• Lazar, J. (1956). Gleby Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie [Soils of Park of Culture and Recreation in Chorzów]. Roczniki Nauk Rolniczych – Doniesienia o pracach naukowo-badawczych, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa PAN-KNR, Seria A/T, 73(4), 652-654.
• Łukaszkiewicz, J., Fortuna-Antoszkiewicz, B., Janeczko, E. & Wiśniewski, P. (2018). Principles of the structure of the park stands for the needs of high recreational comfort while maintaining the biodiversity of the area. In J. Fialová (ed.), Public recreation and landscape protection – with nature hand in hand! (pp. 296-301). Brno: Mendel University in Brno.
• Łukaszkiewicz, J., Fortuna-Antoszkiewicz, B., Rosłon-Szeryńska, E. & Wiśniewski, P. (2018). Shaping of tree stands in large parks in europe for the needs of optimal recreational bioclimate, biodiversity and ecological sustainability. Global Journal of Engineering Science and Researches, 5(12), 63-86.
• Magiera, T., Rachwał, M. & Łukasik, A. (2013). Soils of urban forest and parks of the Upper Silesia region. In P. Charzyński, P. Hulisz, R. Bednarek (ed.), Technogenic soils of Poland (pp. 301-319). Toruń: Polish Society of Soil Science.
• Majewska-Duriasz, I. (2014). Opinia hydrogeologiczna dotycząca oceny możliwości wykonania zabezpieczenia przeciwpowodziowego istniejącego układu hydrologicznego na terenie Parku Śląskiego w Chorzowie z wykorzystaniem możliwości retencji oraz chłonności gruntów [Hydrogeological assesment for the purpose of providing anti-flood protection of existing hydrological layout of Silesia Park in Chorzów using retention and absorptivity properties of soil]. Katowice: Pracownia EKOID.
• Niemiec, W. (1953). Park Kultury i Wypoczynku w Stalinogrodzie [Park of Culture and Recreation in Stalinogród]. Architektura, 11(73), 273-278.
• Niemiec, W. & Kuszell, B. (1954). Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Stalinogrodzie [Voivodship Park of Culture and Recreation in Stalinogród]. Biuletyn Techniczny Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Komunalnego, 2(1), 7-11.
• Niemirski, W. & Słotwiński, K. (1963). Śląski Park Kultury [Silesia Park of Culture]. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Niemirski, W. (1971). Schlesicher Kulturpark in Kattowitz. Baumeister. Zeitschrift für Architektur, Planung, Umwelt, 7, 826-827.
• Pachuta, K. & Koda, E. (2004). Selection of plants in the initial stage of landfill reclamation process. Annals of Warsaw Agricultural University – Land Reclamation, 35, 29-38.
• Pancewicz, A. (2007). Krajobraz przyrodniczy aglomeracji górnośląskiej – spojrzenie architekta [Natural landscape of the Upper Silesia agglomeration – an architect’s view]. In U. Myga-Piątek (ed.), Krajobrazy przemysłowe i poeksploatacyjne (pp. 135-146). Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Polskie Towarzystwo Geograficzne PTG 6.
• Pełka-Gościniak, J. (2006). Restoring nature in mining areas of the Silesian Upland (Poland). Earth Surface Processes and Landforms, 31(13), 1685-1691.
• Pluta, K. (2014). Przestrzenie publiczne miast europejskich. Projektowanie urbanistyczne [Public spaces of european urban designs]. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym. Dz.U. 2011 nr 210, poz. 1260 [Resolution of the Environmental Ministry of 9 September 2011 on a list of foreign plants and animals which if released into the environment may threaten native species or habitats. Journal of Laws 2011, No 210, item 1260]. Retrieved from: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20112101260/O/D20111260.pdf.
• Simpson, I.A., Dugmore, A.J., Thomson, A. & Vésteinsson, O. (2001). Crossing the thresholds: human ecology and historical patterns of landscape degradation. Catena, 42(2-4), 175-192.
• Siuta, J. (1978). Ochrona i rekultywacja gleb [Soil protection and remediation]. Warszawa: PWRiL.
• Strzelecki, W. & Sobczak, R. (1972). Zalesianie nieużytków i gruntów trudnych do odnowienia [Afforestation of wasteland and land difficult to renew]. Warszawa: PWRiL.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łodzi, Uchwała Nr XCIX/1826/10 Rady Miasta Łodzi z dnia 27 października 2010 [Study of conditions and directions of spatial development of the city of Łódź. Resolution No XCIX/1826/10 of the City of Łódź Council of 27 October 2010]. Retrevied from: http://www.mpu.lodz.pl/page/file.php?file=../data/studycase/studium_1.zip.
• Tokarska-Guzik, B., Dajdok, Z., Zając, M., Urbisz, A. & Danielewicz, W. (2012). Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych [Foreign plants in Poland with a focus on invasive species]. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
• Ziomek, J. (2011). Interview with dr Jan Ziomek (geologist) on the history and development of the study area. Warszawa: Faculty of Geography and Earth Sciences at University of Łódź.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).